ко́злы, -аў.
1. Сядзенне для фурмана ў перадку экіпажа.
2. Падстаўка для пілавання дроў у выглядзе бруса на чатырох ножках, збітых крыж-накрыж.
Пілаваць дровы на козлах.
3. Спосаб састаўлення вінтовак.
Саставіць вінтоўкі ў к.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
напіля́ць
‘моцна кусаць, джгаць каго-небудзь; пілаваць што-небудзь і без прамога дапаўнення; няўмела іграць’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
напіля́ю |
напіля́ем |
| 2-я ас. |
напіля́еш |
напіля́еце |
| 3-я ас. |
напіля́е |
напіля́юць |
| Прошлы час |
| м. |
напіля́ў |
напіля́лі |
| ж. |
напіля́ла |
| н. |
напіля́ла |
| Загадны лад |
| 2-я ас. |
напіля́й |
напіля́йце |
| Дзеепрыслоўе |
| прош. час |
напіля́ўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пілава́цца, ‑луецца; незак.
1. Паддавацца распілоўванню. Сасна лёгка пілуецца.
2. Зал. да пілаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
píesacken
vt разм. пілава́ць, дайма́ць, дапяка́ць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
◎ Пільгокаць ’няўмела пілаваць’ (ваўк., Сцяшк. Сл.). Утворана ад піліць ’пілаваць’ пры дапамозе экспрэсіўнага суф. ‑го‑ка‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перепи́ливать
1. (всё, многое) пілава́ць, рэ́заць, перапіло́ўваць, перараза́ць, перарэ́зваць;
2. (надвое) перапіло́ўваць, перараза́ць, перарэ́зваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
sägen
1.
vt пілава́ць
2.
vi разм. храпці́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
дапілава́ць, ‑лую, ‑луеш, ‑луе; зак., што.
Скончыць пілаваць што‑н.; распілаваць да канца ці да якога‑н. месца. Дапілаваць дровы. Дапілаваць бервяно да сукоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
piłować
незак.
1. пілаваць;
2. перан. разм. падганяць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
◎ Пілаўшчы́к ’пільшчык’ (дзятл., ЛА, 3). Да пілаваць < піла (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)