Трэ́шчы ‘прыгаршчы’: узяла мукі трэшчы (лід., Сл. ПЗБ). Няясна; мажліва, наватвор ад трэ́шчыць ‘пляскаць (у далоні)’, г. зн. столькі, колькі можна ўзяць у далоні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пампо́н, ‑а, м.
Упрыгожанне ў выглядзе шарыка з нітак, футра і інш. на шапках, туфлях і пад. Ілонка плюхнула ў вочы прыгаршчы вады, надзела шапачку з пампонам, кажушок і выбегла на вуліцу.Хомчанка.
[Фр. pompon.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раздо́брыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
Разм. Праявіць дабрату, шчодрасць. Пан Вашамірскі нават раздобрыўся і загадаў аканому звольніць Язэпа на цэлы тыдзень ад работы ў дварэ.Бядуля.Антось падняў ламачыну і паразганяў .. [вераб’ёў]. Потым чамусьці раздобрыўся — вынес са склада прыгаршчы аўса, высыпаў на траву.Бажко.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
handful
[ˈhændfʊl]
n., pl. -fuls
1) жме́ня f., пры́гаршчыpl. only.
2) мала́я ко́лькасьць, жме́ня, жме́нька f. (жаўне́раў)
3) ассо́ба або́ рэч, зь яко́й ця́жка дава́ць ра́ды
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
брыво́, ‑а; мн. бровы; Р броў, броваў і брывоў, Д бровам і брывам, Т бровамі і брывамі, М аб бровах і брывах; н.
Дугападобная палоска валасоў над вачамі. Маня набірала ў прыгаршчы вады і са смехам палівала на хлопчыка, лёгенька шлёпала яго па тоўстых ручках, ледзь чутна праводзіла пальцам па чорных дугах броў.Васілевіч.Тодар паблісквалі вачамі з-пад пасівелых броваў.Чорны.Ты прайшла з касою чорнай Над малінавым берагам, Пад крылатымі брывамі Хітравата ззялі вочы.Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пясць ’кісць рукі’ (ТСБМ, Нас., Стан., Ласт.), сюды ж пясць, пя́стка ’жменя’ (даўг., Сл. ПЗБ; віц., Шн.), укр.пʼясть ’кісць рукі; кулак’, рус.пясть ’кісць рукі’, польск.pięść ’кулак’, чэш.pešt ’тс’, славац.päsť ’тс’, в.-луж.pjasć ’тс’, н.-луж.pěsć ’тс’, палаб.pǫst ’тс’, славен.pẹ̑št ’кулак; прыгаршчы’, серб.-харв.пе̂ст, пе̏ст ’кулак’, балг.пе́стник ’кулак’. Прасл.*pęstь ’кулак; сціснутыя пяць пальцаў рукі’, далей звязваюць з і.-е.*penku̯e ’пяць’ (Сной₂, 508; Фасмер, 3, 424). Роднаснае ст.-в.-ням.fūst ’кулак’, ням.Faust ’тс’, ст.-англ.fyst ’тс’, гл. Траўтман, 218; Шустар-Шэўц, 2, 1072. Сумнеўная сувязь з пядзя (гл.), літ.kùmstė ’кулак’, якую дапускае Брукнер (412); гл. пярэчанні ў Фасмера (там жа), Скока (2, 645). Агляд версій гл. ESJSt, 11, 642.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
урадлі́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які вызначаецца ўрадлівасцю (у 1 знач.). Зямля тут [у Суханах] была ўрадлівая, але, як амаль і ўсюды на Беларусі, цяжкая і працаёмкая.Машара.На спрадвечнай багне, ператворанай рукамі людзей ва ўрадлівыя палі, густою сцяною паднялося жыта.Шахавец.Кірыла ішоў берагам Дняпра па знаёмай дарозе і не пазнаваў некалі ўрадлівых палёў.Гурскі.
2. Тое, што і ураджайны (у 2 знач.). Урадлівы год. □ Па дарозе трапляліся такія ўрадлівыя кусты чарніц, што каб хаця на хвіліну нагнуцца, то поўныя былі б і рот і прыгаршчы.Кулакоўскі.Яшчэ нядаўна гарэлі яркай пазалотай урадлівыя мачужыцкія сады, а сёння яны скінулі апошняе лісце.Кухараў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прысы́паць, ‑сы́плю, ‑сы́плеш, ‑сы́пле; зак.
1.што і чаго. Насыпаць чаго‑н. дадаткова. Лапко ж мусіў прызнацца, што корм ён даваў. Ну, але ж ці гэта злачынства, што ён дасць калі-нікалі мяшок сечкі ды прысыпле з прыгаршчы аўса?Колас.
2.каго-што. Засы́паць, насы́паць зверху; прыцерушыць. — Грошы.. я схаваў за гумном, у дзвярах, прысыпаў карой з дрывотніка.Чорны.[Галіна] спачатку прамыла струп, пасля прысыпала і паклала пластыр.Пташнікаў.
3. Пачаць мацней ісці, сыпаць. А дождж іграе на драніцах, Як самы лепшы музыкант.. То ўраз прысыпле буйным шротам, То ледзьве-ледзь зашамаціць.Броўка.
прысыпа́ць1, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.
Незак.да прысы́паць.
прысыпа́ць2, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.
Незак.да прыспаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лі́нуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
1. Рэзкім рухам выліць, узліць якую‑н. вадкасць. Чалавек нагнуўся к вадзе, дастаў з кішэні мыла, памачыўшы пацёр яго ў руках, зусім прыгнуўся і лінуў прыгаршчы вады сабе ў твар.Чорны.Тані стала горача, бы на яе лінулі вару.Пташнікаў.
2.(1і2ас.неужыв.). Пачаць моцна ліцца, хлынуць патокам. Пасунулася хмара, і лінуў дождж.Федасеенка.Слёзы — адкуль яны браліся? — нястрымна лінулі з вачэй.Хадкевіч./убезас.ужыв.У гэты час першыя кроплі застукалі па спіне, а потым лінула як з вядра.С. Александровіч./ Пра святло, паветра і пад. — А чалавеку і гораду пашанцавала менш, чым прыродзе, — задуменна прамовіла Кіра, і з яе вачэй на Пракопа нібы лінула святло.Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)