◎ Пра́льнік ’пранік’ (маг., Крачк.; лун., Шатал.), ’качалка (з зубамі) для бялізны’ (жытк., Мат. Гом.). Рус., укр. пральник, польск. pralnik ’тс’. Да праць (Фасмер, 3, 353). Параўн. пранік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
kijanka
ж.
1. пранік;
2. заал. апалонік
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Валкаўніца ’прылада, якой пераць бялізну’ (ДАБМ, 825). Да валкаваць 1 ’перыць бялізну’ < валёк ’пранік’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пунда́к ’прач, пранік’ (дзевянішск., ABSl, 22, 126). Паводле Грынавяцкене (там жа), з літ. pundokas ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
макарані́зм, ‑а, м.
Кніжн.
1. Замежнае слова або выраз, які пранік у родную мову ў нязменным выглядзе.
2. Слова або выраз з жывой народнай мовы (французскай, італьянскай), якое пранікла ў літаратурную лацінскую мову з сярэдневяковай заходнееўрапейскай літаратуры.
[Фр. macaronisme.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прані́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
1. Прайсці, трапіць куды‑н. праз што‑н. Вільгаць усё ж такі пранікла ў сярэдзіну гільзы, і лісцікі запісной кніжкі пасклейваліся, літары расплыліся. Зуб. Прамень сонца пранік у вагон. Васілевіч. // Прабрацца, пралезці, пракрасціся куды‑н. Жэрдкай мы ўдвух падсадзілі свайго сябра ўгару, той праз ніжняе акно пранік у вятрак і апусціў уніз крыло. Аўрамчык. Пранікнуць у гэтую кватэру было немагчыма, бо каля пад’езда ўдзень і ўначы стаяла паліцэйская варта. Машара. // перан. Запасці, пракрасціся (у душу, сэрца, думкі і інш.). Словы праніклі ў душу. □ Моўчкі ўскінула вочы, І замёр я на міг: Сумны позірк дзявочы Мне ў сэрца пранік. Гілевіч.
2. Пераадольваючы цяжкасці, прайсці, дабрацца куды‑н. Пранікнуць у глыбіню пустыні. Пранікнуць у космас.
3. Стаць вядомым ці даступным многім; распаўсюдзіцца. Ідэі камунізма праніклі ў масы.
4. перан. Зразумець сэнс, сутнасць чаго‑н., разабрацца ў чым‑н. Пранікнуць у псіхалогію чалавека. □ Мастак, які свядома імкнецца пранікнуць у дыялектыку і логіку сапраўдных фактаў, мае магчымасць найбольш поўна і глыбока раскрыць сутнасць жыццёвых з’яў. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
penetrate [ˈpenɪtreɪt] v.
1. праніка́ць; прайма́ць; прані́зваць;
A ray of light penetrated the room. Прамень святла пранік у пакой.
2. разуме́ць, спасціга́ць;
penetrate into the secrets of nature спасціга́ць таямні́цы прыро́ды
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Валёк 1 ’брусок з крукам, за які зачэпліваюць пастромкі’ (Янк. III); ’абрубак бервяна’ (Грыг.); ’ворчык’ (Юрч.). Да вал 3.
Валёк 2 ’пранік’ (КЭС), валкі ’качалкі для бялізны’ (Шатал.), валак, валко ’валок для качання бялізны’ (КЭС). Да вал 3.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
піяне́р
(фр. pionnier = даследчык)
1) чалавек, які першым пранік у недаследаванае месца, краіну;
2) перан. той, хто палажыў пачатак чаму-н. новаму ў галіне навукі, культуры;
3) член дзіцячай камуністычнай арганізацыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
дзе́даўскі і дзядо́ўскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да дзеда 1 (у 1, 2 знач.). Хата наша — яшчэ дзедаўская, малая і нізкая. Брыль. Першы раз .. пакідаю з прымусу Кут дзядоўскі, што казкамі здаўна пранік. Тарас.
2. Атрыманы ў спадчыну ад продкаў, уласцівы продкам; старадаўні; устарэлы. Дзедаўскі спосаб апрацоўкі зямлі. Дзедаўская тэхніка. Дзедаўскія звычкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)