даплё́ўваць

‘скончыць пляваць; дасягнуць пляўком да чаго-небудзь’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. даплё́ўваю даплё́ўваем
2-я ас. даплё́ўваеш даплё́ўваеце
3-я ас. даплё́ўвае даплё́ўваюць
Прошлы час
м. даплё́ўваў даплё́ўвалі
ж. даплё́ўвала
н. даплё́ўвала
Загадны лад
2-я ас. даплё́ўвай даплё́ўвайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час даплё́ўваючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

адцы́ркваць

‘адліваць, даіць маленькімі струменьчыкамі што-небудзь (адцыркваць малако); пляваць праз зубы што-небудзь (адцыркваць сліну)’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. адцы́ркваю адцы́ркваем
2-я ас. адцы́ркваеш адцы́ркваеце
3-я ас. адцы́рквае адцы́ркваюць
Прошлы час
м. адцы́ркваў адцы́рквалі
ж. адцы́рквала
н. адцы́рквала
Загадны лад
2-я ас. адцы́рквай адцы́рквайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час адцы́ркваючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

паплёўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Пляваць час ад часу. Мікалай Крываносы сядзеў на прызбе і паплёўваў сабе пад ногі. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Плюва́ць ’пляваць’ (Нас.; Растарг.; шчуч., Сл. ПЗБ), плювака ’хто часта плюе’ (Нас.); укр. плювати, рус. плевать, дыял. плювать ’тс’, польск. pluć, plwać, н.-луж. pluwaś, дыял./;/ш’, в.-луж. pluwać, чэш. pliti, кніжн. phati < ст.-чэш. ρΓναίΐ. літарат. plivati, славац. рГш© pľvať, славен. pljuvati, рэз’ян. pjuval, серб.-харв. тъувати, макед. гілю вес дыял. ivijyea. балг. плюя, плювам, ц.-слав. пльвати, плювати ’пляваць’. Прасл. *рГий, *plʼbvati (Бязлай, 3, 59) ці *pjuii, *pjьvati (Фасмер, 3, 291; Банькоўскі, 2, 613), роднаснымі з’яўляюцца: літ. spiauti, лат. spĮaut ’пляваць’, ст.-грэч. πτύω ’плюю’, гоц. speiwan ’пляваць’, ст.-інд. sthlvati ’плюе’ < і.-е. *speu‑ (Міклашыч, 251; Траўтман, 276; Френкель, 866; Махэк₂, 461). Сюды ж ашм. плаваць ’тс’ (Стан.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

столь ж. потоло́к м.;

◊ плява́ць у с. — плева́ть в потоло́к;

вы́расці пад с. — вы́расти до потолка́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

цы́ркаць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

1. Ліцца маленькімі струменьчыкамі з перапынкамі.

Чуваць, як у даёнку цыркае малако.

2. Пляваць праз зубы.

Ц. слінай.

3. Пра насякомых, птушак: стракатаць.

У траве цыркаюць конікі.

4. перан. Плаціць, даваць што-н. дробнымі порцыямі, патроху.

|| аднакр. цы́ркнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. цы́рканне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

заплява́ць ​1, ‑плюю, ‑плюеш, ‑плюе; ‑плюём, ‑плюяце; каго-што.

Пакрыць, забрудзіць пляўкамі. [Пасажыр] выкурыў з паўтузіна цыгарэт і запляваў усю падлогу навокал. Корбан.

заплява́ць ​2, ‑плюю, ‑плюеш, ‑плюе; ‑плюём, ‑плюяце; зак.

Разм. Пачаць пляваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

плю́нуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Аднакр. да пляваць.

•••

Плюнуць у твар — зняважыць каго‑н.

Раз плюнуць — зрабіць што‑н. вельмі лёгка, без намагання.

Хоць ты ў вочы плюнь — аб немагчымасці пазбавіцца ад назойлівасці каго‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

schéißen

* vi груб. спаражня́цца

◊ auf etw. ~ — (на)плява́ць на што-н.

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

паплява́ць, ‑плюю, ‑плюеш, ‑плюе; ‑плюём, ‑плюяце; зак.

Плюнуць некалькі разоў; пляваць некаторы час. Любіць Сцяпан пасядзець на прызбе, пасмактаць люльку ды напляваць у пясок перад прызбай. Крапіва. Васіль папляваў у далоні, размахнуўся і ўдарыў сякерай па камлі. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)