вужа́чы, ‑ая, ‑ае.
1. Які належыць вужу, вужакам, уласцівы ім. Вужачая скура. Вужачы плаў.
2. перан. Ліхі, каварны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пла́віць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
пла́ўлю |
пла́вім |
| 2-я ас. |
пла́віш |
пла́віце |
| 3-я ас. |
пла́віць |
пла́вяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
пла́віў |
пла́вілі |
| ж. |
пла́віла |
| н. |
пла́віла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
пла́ў |
пла́ўце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
пла́вячы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
пла́віць, плаўлю, плавіш, плавіць; незак., што.
Ператвараць цвёрдае цела ў вадкае шляхам награвання. Хочаш, плаў руду — чакаюць домны, Хочаш — ураджайнасць уздымай! Броўка. Вясна звінела ў парках раўчукамі, Шчапала лёд і плавіла снягі. Калачынскі. // Атрымліваць метал у выніку такога працэсу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Напла́ў ’смецце (ад прыбою, разліву)’ (гом., Мат. Гом.). Да плавіць ’сплаўляць’, плаў ’смецце, якое наносіць вада’, наплаваць ’наплываць, набірацца’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Пла́вам, пла́вом ’уплаў’ (драг., З нар. сл.). Прыслоўе ў форме Тв. скл. назоўніка плаў (гл.), як пешшу, пехатой, (сваім) ходам.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пла́ўні ’забалочаныя берагі рэк і астраўкі, парослыя водалюбівай расліннасцю, якія затапляюцца вясной у час паводкі’ (ТСБМ). Укр. пла́вня ’поплаў, чаротавыя зараснікі, якія заліваюцца вадой’, рус. пск. пла́вня ’зыбучае балоцістае месца, дрыгва’, арханг. пла́вни ’нізкія, заліўныя лугі’, польск. дыял. plawnia ’тс’. Да плаў (гл.) і суф. ‑н‑я ’месца, дзе быў плаў’, але, магчыма, да плаўі, у якім ‑j‑ > н’ (пад уплывам рус. пла́вни ’плаўні’). Параўн. таксама Бэрталь, ScSl, 15, 294.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
су́плаў Дрыгва, плаў (Пар.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
плаво́к Невялікі плаў; дрыгвяністае балота (Жытк., Стол.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Плава́ ’балота (возера), якое моцна зарасло мохам, а пад нізам — вада’ (шчуч., Сл. ПЗБ), рус. вялікалук. пла́ва́ ’дрыгва’. Параўноўваюць літ. plovà ’тс’ (Грынавяцкене, тамсама). Звычайна плаў (гл.), згодна з Талстым (Галетай, Геогр., 172–175), ад *plaviti, *plavati ’заліваць, плаваць’. Сюды ж брасл. плаві́на ’зыбкі дзірван па берагах возера’ (Сл. ПЗБ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Су́плаў ’дрыгва’ (парыц., Янк. Мат.), ’гразкае балота; гразкае месца на дарозе’ (лун., Шатал.), ’нанесенае вадой’ (Полымя, 1970, 2, 129), супла́вісты ’гразкі (пра балота)’ (Шатал.). Да плаў, гл. Борысь (Prefiks., 93–94) на аснове беларускіх слоў і серб.-харв. дыял. су́плав ’тое, што нанесена вадой’ узнаўляе прасл. *sǫplavъ < *sъ‑plouti ’разам прыплыць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)