дубліка́т

(лац. dublicatus = падвоены)

другі экзэмпляр дакумента, які мае аднолькавую сілу з арыгіналам.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

twofold

[ˈtu:foʊld]

1.

adj.

1) двайны́, падво́йны; падво́ены

2) які́ склада́ецца зь дзьвюх ча́стак

2.

adv.

падво́йна, удвая́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

дубліка́т

(ад лац. dublicatus = падвоены)

1) другі экзэмпляр якога-н. дакумента, які мае аднолькавую сілу з арыгіналам;

2) дадатковы экзэмпляр часткі рукапісу, які рыхтуецца да набору асобна.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

dual

[ˈdu:əl]

adj.

1) падво́йны, двайны́, раздво́ены

dual ownership — падвойна́я ўла́снасьць

dual personality — раздвае́ньне асо́бы

dual purpose — двухмэ́тнасьць

2) падво́йны, падво́ены

3) па́рны

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

двайны́, ‑ая, ‑ое.

1. У два разы большы; падвоены. Двайны расход. Двайная плата. □ У гэты дзень было двайное свята — дзень выбараў супаў з 45‑годдзем устанаўлення Савецкай улады ў горадзе. «Звязда».

2. Які складаецца з двух аднародных ці падобных прадметаў, частак. Двайное дно. □ Жыжка прадзеў левую руку праз двайны раменны повад вуздэчкі, каб не выпусціць жарабка. Ермаловіч.

3. Які праяўляецца ў двух відах, формах. Яны вялі старанна прадуманае двайное жыццё. Гамолка.

•••

Двайная бухгалтэрыя гл. бухгалтэрыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

duplicate

1. [ˈdu:plɪkeɪt]

adj.

1) двайны́; падво́ены; адно́лькавы

2) запасны́; падво́йны

duplicate keys — запасны́я ключы́

2.

n.

ко́пія f.; дупліка́т -у m.

in duplicate — у двух экзэмпля́рах

3. [ˈdu:plɪkət]

v.t.

капіява́ць, рабі́ць ко́пію, падво́йваць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

twin

[twɪn]

1.

n.

1) блізьня́, двайня́ n., pl. блізьня́ты, двайня́ты

2) двайнік -а́ m.

2.

adj.

1) блізьня́чы

2) па́рны, падво́ены, здво́ены

twin beds — па́рныя або́ здво́еныя ло́жкі

a twin-engined airplane — двухмато́рны самалёт

•

- twin sisters

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

podwójny

podwójn|y

двайны; падвоены;

~e obywatelstwo — двайное грамадзянства;

~y rozchód — двайны расход;

~e ramy — падвойныя рамы;

liczba ~a грам. парны лік;

gra ~a спарт. парная гульня

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

рад​I м. разм. Réihe f -, -n;

у пе́ршых рада́х in vórderster Front;

рада́мі réihenweise;

2. матэм. Réihe f -, -n;

бяско́нцы рад unéndliche Réihe;

3. (пра гандлёвыя аб’екты) Réihe von Verkáufsstellen;

мясны́ рад Fléischmarkt m -(e)s;

4. вайск. Réihe f -, -n; Rótte f -, -n;

падво́ены [здво́ены] рад Dóppelreihe f;

няпо́ўны рад blínde Rótte;

пастро́іцца рада́мі sich in Reih und Glied áufstellen;

самкну́тымі [шчы́льнымі]рада́мі in geschlóssenen Réihen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Зязю́ля ’птушка Cuculus’, дыял. зязю́лька, зогзу́ля, зеўзю́лка, зовзуля, зяўзуля. Рус. кур., бранск. зязю́ля, зах., паўд., кур., цвяр., табол., прыбалт. зозу́ля, укр. зозу́ля, дыял. зезу́ля, ст.-польск. gżegżołka, палаб. züzaicka (< *zozučьka), чэш. нар. žežulka, žežhulka, zezulka, славац. дыял. žežhulica (Калал). Ст.-рус. жегъзуля, жегозуля, зегзица, зегула (XIV ст.). Геаграфію і формы зязюля гл. ДАБМ, к. 309. Зязюля < зезюля < зезуля < зегзуля (параўн. ст.-рус. зегзица) < прасл. дыял. žegъzulja. Літ. geguže, gegùžis, лат. dzęguze, ст.-прус. geguse ’зязюля’, літ. gegužė̃lė ’заразіха’ разам са слав. коранем *žegъz‑ дазваляюць рэканструяваць балта-слав. *gegugʼ‑ і гаварыць аб агульнай суфіксацыі (‑ė̃le, ‑ulʼa). Пра суфікс ‑la гл. Слаўскі, SP, 1, 110–111. Да і.-е. адпаведнікаў балт. і слав. форм адносяць герм: ст.-ісл. gaukr, ст.-в.-ням. gouh ’зязюля’. Тады і.-е. праформа з *gh: *gheghŭg‑. Калі сюды ням. Kuckuck, і.-е. з *g. Ясна, што анаматапея аказвала моцнае ўздзеянне на лёс кораня. І.‑е. аснова тлумачыцца як узнікшая ў выніку рэдуплікацыі. Калі падвоены (часткова) элемент ghugʼ‑ назва, роднасная іншым назвам птушак: літ. gùžas ’бусел’; параўн. рус. дыял. черногуз, укр. чорногуз ’тс’. Трубачоў, КСИС, 25, 99; Клепікава, ВСЯ, 5, 162. Але семантычны ход патрабуе ў гэтым выпадку ўдакладнення. Магчыма, у і.-е. назве зязюлі падваенне гукапераймальнага элемента *ghe‑, як у гагара, гогаль (Пякарны, 1, 407). Параўн. назвы зязюлі ў іншых мовах з гукапераймальным паўторам тыпаў ku‑ku, gu‑gu, напр. кірг. kükük, тур. guguk, груз. guguli, кабардз. kʼǝgugw, венг. kakuk, у тым ліку ў і.-е.: лат. cuculus, асец. gakkuk, guguk і інш. На слав. глебе першае *g‑ (< gh‑?) палаталізавалася ў *ž‑, а потым адбылася дыстантная асіміляцыя ‑ž‑ да апошняга ‑z‑ < ‑gʼ‑ (‑gʼh‑?). Другое ‑g‑ было ўтрачана ў спалучэнні зычных у некаторых дыялектах (у іншых захавалася). Габаўшцяк (ОЛА, 1973, 23–25) паказаў, што тэрыторыя пашырэння назвы тыпу зязюля ахоплівае перш за ўсё ўкр. і бел. мовы, а таму думка Арлова (Слово о полку Игореве₂. М., 1946, 131–133) пра зах.-слав. запазычанне ва ўсх.-слав., падтрыманая Булахоўскім (Избр. тр., 3, 258–259), не можа быць прынята. Пра балт. адпаведнікі і і.-е. форму гл. Траўтман, 81; Фрэнкель, 142–143; Тапароў, E–H, 189–191. Параўн. яшчэ Абаеў, 1, 506; Шантрэн, 553–554; Эрну-Мейе, 154. Аб слав. формах Фасмер, 2, 91–92; Сабалеўскі, Лекции, 143; Махэк₂, 726; Будзішэўска, Słown., 97; Струтынскі, Nazwy 44–45, 88, 148–149, карта; Непакупны, Baltistica, XI (2), 139–140. Польск. дыял. zieziula з укр. і бел. Дзендзялеўскі, Паралелі, 62–63; Пальцаў, Тэзісы дакл. маладых вучоных, 1970, 37. Параўн. Антропаў, дыс., 258–259.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)