ла́ціць, ла́чу, ла́ціш, ла́ціць; ла́чаны; незак., што.

Насцілаць латы² на кроквы.

Л. хату.

|| зак. нала́ціць, -ла́чу, -ла́ціш, -ла́ціць; -ла́чаны і пала́ціць, -ла́чу, -ла́ціш, -ла́ціць; -ла́чаны.

|| наз. ла́чанне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

насла́ць

‘ад насцілаць’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. насцялю́ насце́лем
2-я ас. насце́леш насце́ліце
3-я ас. насце́ле насце́ляць
Прошлы час
м. насла́ў насла́лі
ж. насла́ла
н. насла́ла
Загадны лад
2-я ас. насцялі́ насцялі́це
Дзеепрыслоўе
прош. час насла́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

насціла́нне ср. настила́ние, насти́л м., насти́лка ж.; см. насціла́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

naściełać

незак. насцілаць, масціць, намошчваць

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

настила́ть несов.

1. насціла́ць;

2. (мостить) масці́ць, намо́шчваць, насціла́ць; (покрывать) крыць; (пол) кла́сці; (камнем) брукава́ць, забруко́ўваць;

настила́ть мостову́ю масці́ць ву́ліцу;

настила́ть кры́шу крыць страху́;

настила́ть парке́т кла́сці парке́т;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ На́стлыш ’вада пад снегам’ (Касп.). Няясна, магчыма, ад насцілаць ’падсцілаць, рассцілаць’, параўн. рус. настлище ’лён, расселены на сцелішчы’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

парке́т м. Parkétt n -(e)s, -e;

насціла́ць парке́т mit Parkétt áuslegen, Parkétt légen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

-сце́рці, гл. прасце́рці, распасце́рціся. Параўн. славац. strieť ’раскладваць, рассцілаць’, н.-луж. strěś ’рассцілаць, распасціраць’, славен. stréti ’тс’, серб.-харв. strijèti ’разаслаць, распасцерці’ (у іншых славянскіх мовах толькі з прыстаўкамі). Да прасл. *sterti ’распасціраць, расцягваць, раскладваць’, роднаснае ст.-інд. starati ’наслаць, насцілаць’, грэч. στόρνυμι ’тс’, лац. sternere ’расцягнуць, распасціраць’ (Сной у Бязлай, 3, 327; Фасмер, 3, 339; Борысь, Etymologie, 612).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ По́дан ’столь’ (беласт., Жыв. НС). Хутчэй за ўсё, да под (гл.), параўн. чэш. pūdą ’столь’, балг. под ’тс’, серб.-харв. под ’тс’; суфіксацыя няясная, магчыма, выражае значэнне падабенства (Сцяцко, Афікс. наз., 147). Параўн., аднак, балг. нотой ’столь’, якое Младэнаў (498) звязвае з *ięti ’цяць, рэзаць’, што ставіцца пад сумненне, паколькі балгарскае слова лічыцца запазычаннем з навагрэч. πάτωμα, вытворнага ад πατώνω ’насцілаць падлогу’ (БЕР, 5, 557).⇉'

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Насці́л ’насціл, памост’ (ТСБМ, ТС, Сл. ПЗБ), насці́ль ’тс’ (Мат. Маг.). Ад насціла́ць, гл. слаць; праблему складае неарганічная мяккасць л у слове з Магілёўшчыны, магчыма, у выніку асэнсавання рэаліі як зборнага назоўніка, параўн. сутон і сутонь ’тонкі лядок на вадзе’ (ТС), рус. наслуд і наслудь ’наледзь’ і пад. Не выключана, што мяккасць канцавога зычнага з’явілася ў выніку семантычнай кандэнсацыі спалучэння тыпу *насці́льны мост > насці́ль, у той час як словы з цвёрдым л на канцы — аддзеяслоўныя назоўнікі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)