люфа́, -ы́, ж.
1. Паўднёвая расліна сямейства гарбузовых.
2. Губка з высушанага валакністага плода гэтай расліны.
|| прым. лю́фавы, -ая, -ае і люфо́вы, -ая, -ае.
Люфовая мачалка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гу́бка
‘мачалка з гумы; высушанае цела губы-грыба; мера нітак і інш.’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
гу́бка |
гу́бкі |
| Р. |
гу́бкі |
гу́бак |
| Д. |
гу́бцы |
гу́бкам |
| В. |
гу́бку |
гу́бкі |
| Т. |
гу́бкай
гу́бкаю |
гу́бкамі |
| М. |
гу́бцы |
гу́бках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
лю́фавы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да люфы. // Зроблены, выраблены з люфы. Люфавая мачалка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вяхо́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
1. Мачалка. Намыліць вяхотку.
2. Абрэзкі тканіны, рыззё. Стасеў бацька.. важна хадзіў ля трактара, выціраў перапэцканыя рукі вяхоткай. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рахо́тка ’лазневая мачалка’ (Касп.). Няясна. Магчыма, да раха (гл.) ці аднаго паходжання з рахава (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раво́шка ’мачалка’ (Сцяшк. Сл.). З раго́жка (раго́шка) з няяснай заменай ж (ш) на в, гл. рагожа.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лыха́тка ’мачалка’ (нараўл., Мат. Гом.). Скарочанае з ⁺лахала́тка, параўн. укр. лахолата ’ануча, лахман’. Да ла́хі і ла́тка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вяхо́тка 1 ’мачалка’ (Байк. і Некр., БРС, Бяльк., КСП, КТС, Яруш.); ’рыззё’ (Касп., КТС, Нас.). Рус. дыял. вехотка ’тс’. Памяншальнае да вехаць (гл.). Значэнне ’мачалка’ — другаснае, на базе больш натуральнага ’пук саломы, веташ і г. д.’.
Вяхо́тка 2 ’куча, чарада’ (КСП). Няясна. Магчыма, пераноснае ад вяхотка 1. Параўн. «Вяхоткай вошы па спіне поўзаюць» (КСП). Не выключаны, аднак, і іншы спосаб тлумачэння. Параўн. рус. валаг. вяха ’куча’. Далейшыя сувязі застаюцца няяснымі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
раго́жа, ‑ы, ж.
Грубая плеценая тканіна з лубяных палосак (для ўпакоўкі, накрывання чаго‑н. і пад.). Выбягаюць з класнага вагона салдаты, грузяць у цяплушкі .. запакаваную ў рагожу мэблю. Лужанін. // Мачалка з лубяных палосак; вяхотка. Каля дзвярэй некалькі старэнькіх дзядкоў неміласэрна церлі адзін аднаму рагожамі спіны. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Раго́жа, раго́жка ’грубая ўпаковачная тканіна’, ’посцілка’, ’тканіна рэдкага перапляцення’ (ТСБМ), рого́жа, рэдка рого́га ’сплеценая з травы посцілка’ (ТС), раго́шка ’мачалка з лубяных палосак’ (Сл. ПЗБ), раво́шка ’мачалка’ (Сцяшк. Сл.), рус. рого́жа, укр. рого́жа, польск. rogoża, чэш. і слав. rohož ’рагожа’, ’пляцёнка з чароту, саломы’, славен. rogóža ’чаротавы верх вазка’, серб. ро̀гожина, харв. rógožina ’цыноўка з рагожы’, балг. рого́жка ’тс’. Прасл. *rogoža вытворане ад *rogozъ ’чарот, трыснёг’ (Фасмер, 3, 490). Махэк₂ (420) адносіць слова разам з нова-в.-ням. Rohr ’камыш’, гоц. raus, герм. *rauza‑ да рэліктаў “праеўрапейскага”. Гл. таксама наступнае слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)