склеро́метр

(ад склера- + -метр)

прыбор для вымярэння цвёрдасці мінералаў, крышталёў і іншых матэрыялаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

артаскапі́я

(ад арта- + -скапія)

вывучэнне крышталёў у спалярызаваным лінейна-паралельным святле пры дапамозе артаскопа.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

дыдадэка́эдр

(ад ды- + дадэкаэдр)

простая форма кубічнай сістэмы ў крышталяграфіі, асобная форма крышталёў пірыту.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

БРАВЭ́ (Bravais) Агюст

(28.8.1811, г. Ананэ, Францыя — 30.3.1863),

французскі крышталёграф. Чл. Парыжскай АН (1854), праф. політэхнічнай школы ў Парыжы. Паклаў пачатак геам. тэорыі структуры крышталёў: знайшоў асн. віды прасторавых рашотак (1848; гл. Бравэ рашотка).

т. 3, с. 226

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БРАВЭ́ РАШО́ТКА від прасторавай рашоткі крышталёў. Прапанавана А.Бравэ ў 1848, які выказаў гіпотэзу, што прасторавыя рашоткі крышталёў пабудаваны з заканамерна размеркаваных у прасторы пунктаў (вузлоў, дзе размешчаны атамы), якія можна атрымаць у выніку паўтарэння дадзенага пункта паралельнымі пераносамі (трансляцыямі). Правядзеннем прамых ліній праз гэтыя пункты прасторавая рашотка разбіваецца на роўныя паралелепіпеды (ячэйкі).

Адрозніваюць 4 тыпы Бравэ рашоткі: прымітыўныя (вузлы — толькі ў вяршынях элементарных паралелепіпедаў), гранецэнтраваныя (у вяршынях і цэнтрах усіх граняў), аб’ёмнацэнтраваныя (у вяршынях і цэнтры паралелепіпедаў), базацэнтраваныя (у вяршынях і цэнтрах процілеглых граняў). Існуе 14 відаў Бравэ рашоткі, якія размеркаваны па 7 сінганіях (сістэмах): трыкліннай (1 від Бравэ рашоткі), манакліннай (2), тэтраганальнай (2), рамбічнай (4), трыганальнай (1), гексаганальнай (1), кубічнай (3). Бравэ рашотка выкарыстоўваецца пры апісанні атамнай структуры крышталёў (складаныя структуры, калі элементарная ячэйка змяшчае некалькі атамаў, апісваюць як некалькі Бравэ рашотак, устаўленых адна ў адну).

Літ.:

Современная кристаллография. Т. 1. М., 1979.

П.А.Пупкевіч.

т. 3, с. 226

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

дыэ́др

(ад ды- + -эдр)

двухграневая простая форма крышталёў з двайной воссю сіметрыі; выкарыстоўваецца ў крышталяграфіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

п’езаэфе́кт

(ад п’еза- + эфект)

узнікненне электрычных зарадаў на гранях некаторых крышталёў пад дзеяннем дэфармацыі (напружання).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

піраэлектры́чнасць

(ад піра- + электрычнасць)

узбуджэнне электрычных зарадаў на паверхні крышталёў ад награвання або ахаладжэння іх.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

нейтронагра́фія

(ад нейтрон + -графія)

метад вывучэння структуры рэчываў (малекул, крышталёў і вадкасцей) пры дапамозе дыфракцыі нейтронаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

п’езаэлектры́чнасць

(ад п’еза- + электрычнасць)

электрычныя зарады, якія ўзнікаюць на гранях некаторых крышталёў у выніку механічнага ўздзеяння.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)