кало́дкі, -дак (уст.).
Масіўныя драўляныя кайданы, якія надзявалі раней на ногі, рукі і шыю арыштанта для папярэджання ўцёкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
fetters [ˈfetəz] n. pl. ланцугі́; кайданы́, кайда́ны; пу́ты (таксама перан.)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ако́вы, ако́ў.
1. (уст.). Кайданы.
2. перан., чаго і якія. Тое, што скоўвае, абмяжоўвае, звязвае дзейнасць (высок.).
А. рабства.
А. цяжкія.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кайда́ннік, ‑а, м.
Разм. уст. Арыштант, закаваны ў кайданы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Жале́зы ’пастка’ (докш., Янк. Мат., 138). Рус. смал., калін., наўг., пецярб., калуж., валаг. желе́зо, желе́зы ’тс’, самар., калуж. ’кайданы’, польск. żelaza ’пастка’, чэш. železa, славац. železo ’пастка, кайданы’, серб.-харв. жѐлеза ’пастка’, славен. želę́za, балг. железа ’кайданы’. Ст.-слав., ст.-рус. желѣза ’кайданы’. Параўн. с.-в.-ням. îzen ’кайданы, ланцугі’. Улічваючы тэматычную прыналежнасць і пашырэнне значэння, магчыма, яшчэ праславянскае пераасэнсаванне, хаця не выключана і пазнейшае семантычнае ўтварэнне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падкайда́ннікі, ‑аў; адз. падкайданнік, ‑а, м.
Гіст. Падкладка (скураная або з якога‑н. іншага матэрыялу) пад кайданы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пу́ты ед. нет
1. пу́ты, -таў, ед. пу́та, -та ср.;
2. ед. нет, перен. пу́ты, -таў; кайданы́, -но́ў, кайда́ны, -наў; (цепи) ланцугі́, -го́ў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
закава́ць, -кую́, -куе́ш, -куе́; -куём, -куяце́, -кую́ць; -ку́й; -кава́ны; зак.
1. каго (што). Надзець на каго-н. кайданы.
З. злачынца.
2. перан., што. Замарозіць, пакрыць лёдам.
Мароз закаваў раку.
3. каго (што). Падбіваючы падкову, пашкодзіць нагу каню.
|| незак. зако́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)