Раскава́ны ’вызвалены ад акоў’, ’вольны, нічым не абмежаваны’ (ТСБМ), раску́ты (Байк. і Некр.). Утворана з пераносным значэннем ад раскава́ць < кава́ць, што магло без прыстаўкі азначаць ’закоўваць у ланцугі’. Цікава, што ў гэтым значэнні вядома укр.кува́ти ’тс’, ст.-рус.ковати ’закоўваць у аковы’ (сустракаецца ў Наўгародскім летапісе 1228 г.), ст.-польск.kować ’закоўваць у ланцугі’. Можна меркаваць яшчэ пра больш раннюю семантыку каваць ’абіваць каваным металам’, напрыклад, ст.-рус.ковати ’тс’ (сустракаецца ў Іпацьеўскім летапісе 1175 г.) < прасл.*kovati ’біць’, параўн. каваны жалезам ’абіты жалезам’. Варыянт раску́ты, як ку́ты, куць ’каваць’ (Байк. і Некр.), імаверна, з польск.kuć ’каваць’, што з’яўляецца вынікам выраўновання дзеяслоўных асноў польск.дыял.kować > kuje > kuć. Гл. кава́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
zakuwać
незак.
1.закоўваць, скоўваць;
2.разм. зубрыць, завучваць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
shackles
[ˈʃækəlz]1.
n., pl.
кайданы́, ако́вы, нару́чнікі pl.
Figur. пу́ты pl.
2.
v.t.
1) зако́ўваць у кайданы́
2) Figur. утаймо́ўваць; зьняво́льваць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
fetter
[ˈfetər]1.
n.
1) кайданы́, кайда́ны pl. only; пу́ты pl. only (на но́гі)
2) усё, што абмяжо́ўвае свабо́ду
2.
v.t.
1) зако́ўваць(но́гі ў кайданы́)
2) зьвя́зваць, зьняво́льваць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
1. Ударамі молата або ціскам апрацоўваць распалены метал, надаваць яму патрэбную форму. Каваць жалеза.// Вырабляць каваннем. Заўсёды ля .. кузні шмат народу: падкоўваюць коней, куюць нарогі.Бядуля.
2.перан. Настойлівай працай, вялікімі намаганнямі ствараць што‑н., дамагацца чаго‑н. Каваць перамогу. □ — Табе, Міхась, ужо вядома, Што нашы людзі мір куюць, На рыштаваннях, на варштатах, У інстытутах, у брыгадах.Корбан.Людзі самі, сваімі шчырымі рукамі, куюць сваё шчасце, робяць вясну на зямлі!Бялевіч.
3. Падкоўваць, акоўваць. Каваць колы. □ У наступныя дні ён вадзіў у саўгасную кузню каваць кон[ей].Чорны.
4.Закоўваць (у кайданы і пад.). Так і павялі таварыша Васіля.. Каваць не пасмелі, каб не выклікаць цікаўнасці людзей.Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
fésseln
vt
1) зако́ўваць у кайданы́
2) спу́тваць, прывя́зваць
3) прыця́гваць (позірк)
4) захо́пліваць (пра кнігу)
durch séine Réize ~ — захапля́ць сваёй прыгажо́сцю
die Kránkheit fésselte ihn ans Bett — хваро́ба прыкава́ла яго́ да ло́жка
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)