Жыллё ’месца, дзе жывуць’, жылец ’жыхар’. Рус. жилье, жиле́ц, укр. жилє́ (Жэлях.), жиле́ць. Ст.-рус. жилье ’жыллё’ (з XVIII ст.), з XVI ст. ’работа з прадастаўленнем жылля’, жилец (з XV ст.). Вытворныя на базе кораня дзеяслова жыць (гл.) з суфіксам элавага дзеепрыметніка ‑л‑ і адпаведным далейшым суфіксам (*‑ij‑e, *‑ьcь), відаць, яшчэ ў ст.-рус.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

інквіліні́зм

(ад лац. inquilmus = арандатар, жылец)

адна з форм міжвідавых узаемаадносін, разнавіднасць сінайкіі, калі жывёла-інквілін, пранікаючы ў жыллё іншага віду, звычайна знішчае гаспадара.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Тужылец, ст.-бел. тужылецъ ‘туземец’ (Скарына, ГСБМ). Адзінкавая фіксацыя ў Скарыны ставіць пытанне пра калькаванне больш распаўсюджанага тубылец (гл.), відаць, пад уплывам чэш. bydliti, bydleti ‘жыць’. Пра канкурэнцыю жыць і быць на балцка-славянскай тэрыторыі гл. Суднік, Полесье и этногенез славян. 1983, 59–61, параўн.: My тут век жыво́м, то му ту́больцы (ТС). Гл. жылец, жыць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

жыха́р, ‑а, м.

1. Той, хто пражывае дзе‑н.; насельнік. На партах сядзеў чалавек у цёмнай вопратцы, зусім не падобнай да футравай вопраткі жыхароў поўначы. Шамякін. [Ніна] цяпер гарадскі жыхар, студэнтка універсітэта! Лупсякоў. / Пра жывёл, птушак, рыб і пад. Сярод лясных жыхароў .. [людзі] былі самыя слабыя, самыя няшчасныя. Маўр.

2. Той, хто жыве ў памяшканні; жылец. З парога .. [гаспадыня] баязліва паглядзела на тонкую перагародку майго пакоя, за якой ужо жылі новыя жыхары, Грачовы. Ракітны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адхадзі́ць, ‑хаджу, ‑ходзіш, ‑ходзіць; зак.

1. Прахадзіць куды‑н., дзе‑н. пэўны час. Такі ўжо заведзены лад у паноў: хто не адходзіць у школу да чатырнаццаці год — плаці штраф або адседжвай у каталажцы пры гміне. Брыль. [Ёська:] — Прыйшоў дадому, тут табе толькі ведай гуляй, на вячоркі хадзі, а ён лёг і ляжыць. — Я пасля сваё адхаджу, — сказаў Кастусь, — як ачуняю. Галавач.

2. Скончыць, перастаць хадзіць па якой‑н. прычыне. — Не-е, сусед. Прыйшоў адвітацца. Мне ўжо тут не жыць. Не жылец я ў Лонве... — [Парыпан] уздыхнуў і нагнуўся над сталом, загаварыў цішэй. — Адхадзіў я сваё па лесе... Пташнікаў.

3. Разм. Адлупцаваць каго‑н. чым‑н. [Ахрэм:] На цябе не крычаць трэба, а вось гэтым кіем адхадзіць. Губарэвіч. Нават і пасля таго, як шафёр добра адхадзіў мяне скуранымі рукавіцамі за тое, што я пачапіўся за борт, думка працаваць на аўтамашыне не пакідала мяне. Сергіевіч.

4. Клопатамі, пільным доглядам выратаваць ад смерці; адхаяць. [Начхім:] — [Каржаневіча] накіравалі ў шпіталь. Ледзь адхадзілі, а потым камісавалі. Алешка. [Жанчына:] — А гэтага бычка, што я ледзь адхадзіла, яшчэ паіць трэба. Кулакоўскі.

•••

Адхадзіць ногі — змарыцца, стаміцца (ад хады).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

gość

ж.

1. госць;

nieproszony ~ć — няпрошаны госць;

2. разм. наведвальнік, наведнік, кліент (у сталоўцы, цырульні і да т.п.);

3. жылец, пастаялец (у гасцініцы);

4. разм. кліент (пра незнаёмага мужчыну);

~ć nie w porę gorszy od Tatarzyna — няпрошаны госць горшы за татарына; няпрошанаму госцю лыжкі няма

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

dziki

1. дзікі;

~e koni — дзікія коні;

dziki bez — бузіна;

2. разм. дзікі; страшны;

dziki wzrok — дзікі позірк;

dziki wybryk — дзікі ўчынак;

dziki hałas — дзікі крык;

3. незаконны, нелегальны;

dziki strajk — дзікая забастоўка (без узгаднення, неафіцыйная);

dziki lokator — незаконны жылец;

4. разм. дзікун, дзікі чалавек;

dzicy napadli na osadę kolonizatorów — дзікуны напалі на паселішча каланізатараў

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)