гамм., разг.га́лас, -су м., го́ман, -ну м., гамана́, -ны́ж., крык, род. кры́ку м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
*Метлюхава́ць, метлюхова́ць ’іграць’ (ТС). У выніку кантамінацыі лексем метлюха́цца ’матляцца’ і польск.motłoch ’натоўп, зграя’, metlować ’дурыць галаву, рабіць галас, баламуціць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тэ́ртус ‘гул, шум; жах’ (Касп.), ‘клопат’ (Сцяшк. Сл.), tertes ‘спрэчка, блытаніна, непаразуменне’: u ich byŭ tertes za lon (Арх. Федар.). Параўн. укр.тарта́с ‘шум, галас’, турту́с ‘стук, грукат’, польск.tertas, tartas ‘шум, галас, мітусня, неразбярыха’, чэш.tartas ‘тс’, славац.tartas ‘тс’. Лічыцца словам гукапераймальнага паходжання, гл. Брукнер, 566 (параўноўвае з славен.tertranje ‘галас’), Махэк₂, 636 (аналагічна да чэш. экспр. varvas, tarvas, harvas з канцавым ‑s, як у halas), ЕСУМ, 5, 525 (пранікненне з польскай мовы). Паводле Чэкмана (Гісторыя, 115), па фанетычных прычынах паходзіць з мовы ідыш як мэтлух, вэрхал і пад. Да апошняга параўн. ід.tertl‑mertl ‘від гульні ў карты’ (Астравух, Ідыш-бел. сл.), відаць, імітатыўнага паходжання.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
clamor
[ˈklæmər]1.
n.
1)
а) крык, га́лас -у m.
б) го́ман, шум -у m.
2) крыклі́выя дамага́ньні, гу́чныя пратэ́сты
2.
v.
1) крычэ́ць, падыма́ць га́лас
2) крыклі́ва дамага́цца, пратэстава́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
harmider, ~u
м.галас, гоман, гамана; гармідар; мітусня
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Ту́мул ‘шум, вэрхал’ (мін., Цыхун, вусн. паведамл.), ст.-бел.тумультъ, тумултъ, тумолтъ, тулмутъ ‘гвалт, зборышча, сумятня’ (1595 г., ГСБМ, Карскі 1, 390). Запазычана са ст.-польск.tumult ‘тс’, ‘шум, гам, гоман, галас, неспакой’, якое з лац.tumultus ‘тс’, ‘бунт’ (Булыка, Лекс. запазыч., 41); мінская гарадская форма, відаць, праз ід.tuml ‘глум, галас, мітусня, вэрхал, гоман’, што да с.-в.-ням.tumel ‘шум, неспакой, зборышча’ (Астравух, Ідыш-бел. сл., 808).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
uproar
[ˈʌprɔr]
n.
1) крыклі́вае замяша́ньне; хвалява́ньні
2) га́лас, го́ман, гвалт -у m., кры́кі pl.; сумятня́f.
to make uproar — падня́ць га́лас, го́ман
in an uproar — у ста́не вялі́кага замяша́ньня, разгу́бленасьці
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
rumpus
[ˈrʌmpəs]
n.
кры́кі pl.; га́лас, шум -у m.; сумятня́f.; гармі́дар, вэ́рхал -у m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
tumult
[ˈtu:mʌlt]
n.
1) га́лас, вэ́рхал -у m.; мітусьня́, сумятня́f.
2) замяша́ньне, забурэ́ньне n.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
◎ Прагаласо́ніць ’патраціць без патрэбы’ (навагр., Нар. словатв.). Няяснае слова. Можна было б параўнаць з галас ’крык, шум, бойка’, галасаваць ’гучна крычаць’ і да т. п. (гл.). Але ў гэтым выпадку няяснай застаецца семантыка.