Кумы (антычная калонія) 5/273

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Мімезіс (антычная тэорыя) 11/483

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

а́нтык

(лац. antiquus = старадаўні)

антычная скульптура або яе фрагмент.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

пла́стыка ж., в разн. знач. пла́стика;

анты́чная п. — анти́чная пла́стика;

уро́к ~кі — уро́к пла́стики

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

квадры́га

(лац. quadriga)

двухколая антычная калясніца, запрэжаная чацвёркай коней у адзін рад.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

цывіліза́цыя, ‑і, ж.

1. Узровень грамадскага развіцця матэрыяльнай і духоўнай культуры, дасягнуты якой‑н. грамадскай фармацыяй. Антычная цывілізацыя. Сучасная цывілізацыя. □ [Касовіч] хацеў адшукаць вытокі элінскай цывілізацыі. «Маладосць».

2. Культура, прагрэс, асвета. Кожны чацвёрты жыхар .. [Беларусі] заплаціў сваім жыццём за нашу перамогу [у Вялікай Айчыннай вайне], за выратаванне цывілізацыі. Бугаёў.

3. Спец. Ступень грамадскага развіцця, наступная пасля варварства.

[Ад лац. civilis — грамадзянскі.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Antiquität

f -, -en

1) (анты́чная) рэлі́квія

2) прадме́т антыква́ру

3) антыкварыя́т, магазі́н антыква́рных рэ́чаў

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

харэ́й

(гр. choreios, ад choreia = танец)

1) двухскладовая вершаваная стапа з націскам на першым складзе;

2) трохдольная антычная стапа з двух складоў — доўгага і кароткага.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

двара́нства, ‑а, м.

Пануючае саслоўе феадальнага (пазней — і капіталістычнага) грамадства, якое складалася з памешчыкаў, вышэйшых чыноўнікаў і мела асноўнай крыніцай даходу зямельную ўласнасць. Так, антычная дзяржава была, перш за ўсё, дзяржавай рабаўладальнікаў для падаўлення рабоў, феадальная дзяржава — органам дваранства для падаўлення прыгонных сялян, а сучасная прадстаўнічая дзяржава ёсць сродак эксплуатацыі наёмнай працы капіталам. Энгельс. // Званне двараніна. Атрымаць дваранства, // зб. Дваране. Павятовае дваранства.

•••

Прадвадзіцель дваранства гл. прадвадзіцель.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Сакольнік ’расліна ястрабок зонцічны, Hieracium umbellatum L.’ (Кіс.). Рус. соко́лья трава ’тс’, сокольніка ’Hieracium pilosella L.’, серб.-харв. соколова трава ’Hieracium cymosum L.’, польск. jastrzębiec, чэш. jestřábník ’Hieracium’. Да сокал (гл.). Антычная назва для Hieracium і блізкіх раслін ўтворана ад грэч. ίεφαζ ’ястраб’, таму што існавала павер’е, што ястрабы і сокалы для вастрыні зроку ужываюць сок гэтых раслін; гл. Махэк, Jména rostl., 232. Аднак, назва можа тлумачыцца тым, што вялікая колькасць гэтых раслін расце на значнай вышыні, дае водзяцца ястрабы і сокалы (Сіманавіч, 232).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)