Усеагульны воінскі абавязак 1/526; 5/209
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
АБАВЯ́ЗАК ДАКА́ЗВАЦЬ (лац. onus probandi) у судаводстве, патрабаванне да ўдзельнікаў працэсу даказаць і абгрунтаваць наяўнасць тых ці інш. акалічнасцяў, істотных для вырашэння справы. На Беларусі абавязак даказваць у крымін. працэсе ляжыць на дзярж. органах і службовых асобах, якія абвінавачваюць асобу ў злачынстве. Суд, пракурор, следчы і асоба, якая праводзіць дазнанне, абавязаны выявіць акалічнасці, што выкрываюць ці апраўдваюць абвінавачанага, а таксама абцяжваюць ці змякчаюць яго віну. Яны не маюць права перакладваць абавязак даказваць на абвінавачанага (падсуднага), і ён не павінен даказваць сваю невінаватасць. У цывільным працэсе кожны бок павінен даказаць акалічнасці, на якія ён спасылаецца як на падставу сваіх патрабаванняў і пярэчанняў. Напр., ісцец абавязаны даказаць і абгрунтаваць факты, якія складаюць падставу іску. Адказчык абавязаны даказаць факты, якія пацвярджаюць яго пярэчанні супраць іску. Характэрная рыса суд. даказвання ў цывільным працэсе — тое, што не толькі бакі і інш. асобы, якія ўдзельнічаюць у справе, абавязаны прадстаўляць доказы ў пацвярджэнне сваіх патрабаванняў і пярэчанняў, але і суд з мэтай высвятлення аб’ектыўнай ісціны і вынясення правасуднага рашэння ў неабходных выпадках павінен збіраць доказы па сваёй ініцыятыве.
І.І.Пацяружа.
т. 1, с. 9
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
до́ўг
‘абавязак’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
до́ўг |
| Р. |
до́ўгу |
| Д. |
до́ўгу |
| В. |
до́ўг |
| Т. |
до́ўгам |
| М. |
до́ўгу
даўгу́ |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
по́слух
‘паслушэнства; абавязак, ускладзены на манаха; чутка, пагалоска’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
по́слух |
| Р. |
по́слуху |
| Д. |
по́слуху |
| В. |
по́слух |
| Т. |
по́слухам |
| М. |
по́слуху |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
паві́ннасць, -і, мн. -і, -ей, ж.
Грамадскі або дзяржаўны абавязак насельніцтва.
Воінская п.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лесніко́ўскі, -ая, -ае.
Звязаны з асаблівасцямі працы лесніка, прызначаны для яго працы.
Л. абавязак.
|| наз. лесніко́ўства, -а, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адка́знасць, -і, ж.
1. гл. адказны.
2. Неабходнасць, абавязак адказваць за свае дзеянні, учынкі, быць адказным за іх.
Пачуццё адказнасці.
Крымінальная а.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
во́інскі, -ая, -ае.
1. Які мае адносіны да ваеннай справы, ваеннай службы.
Воінская павіннасць.
Усеагульны в. абавязак.
2. Уласцівы воіну (высок.).
Воінская доблесць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сыно́ўскі сыно́вний, сыно́вий;
с. абавя́зак — сыно́вний (сыно́вий) долг
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абу́за, -ы, ж.
1. Непрыемны абавязак, лішні клопат, турбота.
Узваліць абузу на чалавека.
2. Той (тое), хто (што) абцяжарвае каго-, што-н.
Лішнія рэчы — а. ў дарозе.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)