Свішч 1 ‘загана ў чым-небудзь у выглядзе дзіркі, шчыліны, сітавіны’, ‘глыбокая гнойная язва ў тканках, органах цела; фістула’ (ТСБМ, Ласт.), ‘шырокая адтуліна паміж двума пярэднімі зубамі’ (Чэрн.). Укр. свищ ‘пусты арэх’, свисту́н ‘тс’, рус. свищ ‘свішч; чарвяточына ў арэху’. З *svistjo‑; да свіст, свістаць; гл. Міклашыч, 331; Фасмер, 3, 582. Параўн. сві́шчык ‘свісток’ (гл.), сьвішчэ́ць ‘свістаць’ (Касп., Сл. ПЗБ).
Свішч 2 ‘кончык бізуна, пугі’ (Мік.), сюды ж сьвішчэ́ ‘маладыя карані сасны’ (Чэрн.). Да свістаць (гл.) на аснове гукавых уражанняў ад замаху, параўн. сві́снуць (сьві́снуць) ‘свіснуць, засвістаць’ і ‘выцяць пугаю, дубцом’ (Бяльк.). Сюды ж таксама сьвішчыпа́лка ‘хто любіць гуляць, не пільнуецца дому’ (Пятк.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
sandwich1 [ˈsænwɪdʒ] n. са́ндвіч, бутэрбро́д;
a ham sandwich бутэрбро́д з вяндлі́най;
a sandwich box скры́нка для бутэрбро́даў;
a hero sandwich «сняда́нак геро́я» (гарачая страва са смажанага хлеба з мясам, сырам, памідорамі і да т.п.);
a three-decker sandwich AmE шматсло́йны бутэрбро́д з мя́сам, памідо́рамі, маянэ́зам і да т.п.
♦
a sandwich of good and bad ≅ уся́к быва́е – i до́бра, i ке́пска;
ride/sit sandwich е́хаць або́ сядзе́ць заці́снутым памі́ж двума́ сусе́дзямі
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Армагедо́н
(англ. Armageddon < гр. Armagedon, ад ст.-яўр. har Megiddo = гара Мегідо, дзе, паводле Апакаліпсіса, павінна адбыцца заключная бітва паміж сіламі дабра і зла)
1) усеагульная катастрофа, канец свету;
2) знішчэнне жыцця на Зямлі ў выніку атамнай вайны.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
калі́зія
(лац. collisio)
1) вострае сутыкненне супрацьлеглых поглядаў, імкненняў, інтарэсаў (напр. жыццёвая к.);
2) адлюстраванне жыццёвых канфліктаў у мастацкім творы (напр. сюжэтная к.);
3) юр. разыходжанне паміж асобнымі законамі адной дзяржавы або супярэчнасць законаў, судовых рашэнняў розных дзяржаў.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
экзага́мія
(ад экза- + -гамія)
1) характэрны для першабытнаабшчыннага ладу звычай, які забараняў шлюбы паміж мужчынамі і жанчынамі аднаго роду, фратрыі (параўн. эндагамія 1);
2) зліццё (кан'югацыя) палавых клетак рознага паходжання, аўтбрыдзінг (параўн. эндагамія 2).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
экспа́ндэр
(англ. expander, ад лац. expandere = расшыраць)
1) радыётэхнічнае ўстройства, якое «пашырае» дыяпазон паміж моцнымі і слабымі гукавымі сігналамі;
2) пнеўматычны рухавік, які дзейнічае пад уплывам сціснутага газу;
3) інструмент для расшырэння кацельных труб.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
эндага́мія
(ад энда- + -гамія)
характэрны для першабытнаабшчыннага ладу звычай, які дазваляў шлюб толькі паміж членамі адной грамадскай групы (племені, часам роду); параўн. экзагамія 1;
2) зліццё палавых клетак блізкароднасных асобін, інбрыдзінг (параўн. экзагамія 2).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
запа́дзіна
1. Упадзіна паміж узгоркамі, глыбокі роў (Слаўг.).
2. Яма на месцы ўшчыльнення свежай зямлі (Слаўг.). Тое ж за́падзь (Слаўг.), запа́длае ме́сца (Слуцк. Сержп. Прымхі, 24).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
адле́гласць, ‑і, ж.
1. Прамежак паміж двума прадметамі. За дзедам на некаторай адлегласці пайшлі і яго сыны. Колас. // Адрэзак шляху пэўнай велічыні, працягласці. За мінуту штучны спадарожнік праходзіць велізарную адлегласць. □ Дзімін, відаць, хваляваўся, бо рукі ў яго былі закладзены за спіну і мераў ён адлегласць — крокаў дзесяць туды, крокаў дзесяць назад — таропка, нецярпліва. Карпаў. // Прамежак у часе. Адлегласць доўгую да перамогі Гадамі давялося вымяраць. Аўрамчык.
2. Больш-менш аддаленае месца; далечыня. Перадача электрычнай энергіі на далёкія адлегласці.
•••
Трымаць на адлегласці гл. трымаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адлучы́ць, ‑лучу, ‑лучыш, ‑лучыць; зак., каго-што.
1. Пазбавіць сувязі з кім‑, чым‑н.; аддзяліць, адасобіць ад каго‑, чаго‑н., ізаляваць. Трэба не мець сэрца, каб адлучыць дзяўчынку ад сям’і ў такі час. Пальчэўскі. [Агата:] — Ён [бык] раззлавана матаў галавой, не разумеючы, чаму яго адлучылі ад усяго статка. Броўка. // Адняць дзіця ад грудзей; адняць, адсадзіць цяля ад каровы. // Раздзяліць, стаць мяжой, граніцай паміж чым‑н. Пясчаны перашыек адлучыў ліманы ад возера.
•••
Адлучыць ад царквы — прызнаць чужым царкве, якому‑н. веравызнанню; выключыць з рэлігійнай абшчыны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)