Ні́каць ’хавацца ў кутках, схіляць галаву’ (Нас.), ’шукаючы, заглядваць усюды’ (круп., Нар. сл.; Касп.), ’выглядваць; хадзіць сюды-туды’ (Мат. Гом., Ян.), ’прыглядацца’ (Сл. ПЗБ), ’сланяцца па кутках, хадзіць без мэты’ (Шатал.), ’заглядаць, куды не просяць’ (Янк. 3.), ’сноўдацца без справы’ (Пал.), сюды ж нік ’зірк’ (Янк. 3.), укр. ника́ти ’хадзіць, бадзяцца, сноўдацца, усюды заглядваючы’, рус. ни́кать ’даваць нырца; хадзіць без справы, без мэты’, славен. nikati ’адмаўляць; нахіляцца’. Прасл. *nikati з першапачатковым значэннем ’схіляць галаву да зямлі, нахіляцца’ (Махэк₂, 399), роднаснае літ. nỹkti ’слабець, панікаць’, прус. neikaut ’бадзяцца, сноўдацца’ і інш. Мяркуецца, што трэба адрозніваць разгледжанае *nikati 1 ад nikati 2, прадстаўленага ў дзеясловах тыпу ўнікаць, рус. проникать і пад., роднаснага літ. įnikti ’горача ўзяцца за што-небудзь’ (Фасмер, 3, 74; Махэк₂, 399; Бязлай, 2, 223).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Галамо́ўза ’бязрогая скаціна’, ’плюгавы чалавек’ (БРС), ’нікчэмны чалавек’ (Сцяшк. МГ). Сюды і галамоўзы ’бязвусы, без барады’ (Шатал.). Гэта слова дакладна адпавядае рус. дыял. голомо́лза ’балбатун, пустамеля; нерастаропны чалавек, разіня.’ Фасмер (1, 430) мяркуе, што першапачатковае значэнне ’даіць упустую’, і лічыць, што слова складаецца з гол‑ (’голы’) і молз‑, якое адпавядае ст.-слав. мльзѫ млѣсти ’даіць’ (параўн. і molozivo). Магчыма, што гэта так. Заўважым, што на ўсх.-слав. тэрыторыі ёсць сляды дзеяслова *mьlz‑ ’даіць’. Параўн. палес. мо́ўзать ’кусаць без зубоў, дзяснамі (пра дзіця, сысуна)’ (Ніканчук, Бел.-укр. ізал., 61). Але галамо́ўзы ’бязвусы, без барады’, здаецца, не сюды. Параўн. рус. дыял. голомо́зый ’лысы’, голомы́сый ’тс’, голомы́зый ’безбароды; без лісцяў (аб дрэвах)’, укр. голомо́зий ’лысы’, ми́дза, бел. мы́са ’морда’. Тут адбылася кантамінацыя слоў моўза і мы́са.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
compunction
[kəmˈpʌŋkʃən]
n.
1) дако́ры сумле́ньня
2) шкадава́ньне n., жаль -ю m.; спага́да f.
without compunction — бяз жа́лю, без спага́ды
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
informal
[ɪnˈfɔrməl]
adj.
1) нефарма́льны; неафіцы́йны; без датрыма́ньня фарма́льнасьцяў
2) про́сты, во́льны; штодзённы (пра во́пратку)
3) гутарко́вы, размо́ўны, нелітарату́рны (сло́ва)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Кідо́к ’хуткае, імклівае перамяшчэнне з аднаго месца ў другое без перапынкаў, за адзін прыём’ (ТСБМ). Гл. кі́даць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́вучыцца (с инф., на, за каго и без доп.) сов. научи́ться, обучи́ться (с инф., чему);
в. на (за) аграно́ма — вы́учиться на агроно́ма
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
з’яда́ць несов.
1. в разн. знач. съеда́ть; (без остатка — ещё) поеда́ть; подъеда́ть;
2. (портить, продырявливая) съеда́ть, изъеда́ть, источа́ть;
3. (о рыбе) склёвывать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
заво́чны
1. (происходящий в отсутствие заинтересованного лица) зао́чный; загла́зный;
2. (относящийся к обучению без общения с преподавателем) зао́чный;
~нае навуча́нне — зао́чное обуче́ние
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
таўчы́ся несов.
1. измельча́ться;
2. разг. (слоняться без дела) толка́ться; окола́чиваться;
3. страд. толо́чься; мя́ться; ру́шиться; би́ться, колоти́ться; см. таўчы́ 1-3
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
sprzeciw, ~u
м. пратэст, пярэчанне; супраціўленне;
złożyć sprzeciw — апратэставаць;
bez ~u — без пярэчанняў
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)