куса́ць несов.

1. в разн. знач. куса́ть; (жалом — ещё) жа́лить;

гэ́ты саба́ка дзяце́й не куса́е — э́та соба́ка дете́й не куса́ет;

к. гу́бы — куса́ть гу́бы;

к. я́блык — куса́ть я́блоко;

2. (раздражать кожу) куса́ть, шерсти́ть;

3. перен. (причинять обиду) куса́ть; (оскорблять) ляга́ть;

◊ к. (сабе́) ло́кці — куса́ть (себе́) ло́кти

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

подта́чивать​II несов. (к подточи́ть)

1. (повреждать подъедая) падто́чваць;

червь подта́чивает я́блоко чарвя́к падто́чвае я́блык;

2. перен. падто́чваць;

боле́знь подта́чивает его́ хваро́ба падто́чвае яго́;

3. (подмывать — о воде) падмыва́ць;

река́ подта́чивает бе́рег рака́ падмыва́е бе́раг;

4. (делать острее) падво́стрываць; (на точиле) падто́чваць;

подта́чивать нож падво́стрываць (падто́чваць) нож;

подта́чивать каранда́ш падво́стрываць ало́вак.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

закусі́ць ​1, ‑кушу, ‑кусіш, ‑кусіць; зак., што.

1. Заціснуць зубамі. Хлапчук закусіў ніжнюю губу і зірнуў спадылба на бацьку. Пальчэўскі. Зося зрабіла крок наперад, потым закусіла рог хусткі і пачала яшчэ пільней углядацца. Лупсякоў.

2. Разм. Адкусіўшы частку чаго‑н., пакінуць рэшту недаедзенай; надкусіць. Закусіць яблык.

•••

Закусіць цуглі — а) перастаць падпарадкоўвацца (пра каня). Калі пачалі рвацца першыя снарады, Міхасёў конь, спалоханы выбухамі, закусіў цуглі і панёсся, як шалёны, у лес. Машара; б) перан. Ісці напралом, дзейнічаць без аглядкі, ні з чым не лічачыся.

закусі́ць ​2, ‑кушу, ‑кусіш, ‑кусіць; зак.

1. што, чым і без дап. Заесці што‑н. выпітае або з’едзенае. Закусіць горкае салодкім. □ [Кірыла і Тарас] выпілі па чарцы і закусілі цыбуляй. Гурскі.

2. Разм. Крыху паесці, перакусіць (у 2 знач.).

•••

Рукавом закусіць — выпіўшы, нічога не з’есці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

укусі́ць, укушу, укусіш, укусіць; зак.

1. каго-што. Ухапіўшы зубамі, раніць, прычыніць боль. Сабака ўкусіў за нагу. □ Год таму назад я .. замест ментуза неяк схапіў вадзянога пацука, які ўкусіў мяне за палец. Ляўданскі. // Уджаліць. Алена жахліва адступаецца, пазіраючы на .. [Зыгмуся], як на гадзюку, гатовую ўкусіць яе. Колас. // перан. Разм. Прычыніць крыўду, укалоць, задзець за жывое. Васіль адказаў [Паліне] сярдзіта: — ..Жыццё навучыць цябе. Тады ты зразумееш, хто казаў праўду. Я не ўкушу, дык нехта ўкусіць. Савіцкі.

2. што. Зубамі аддзяліць кавалак чаго‑н.; надкусіць. На выгляд .. [фрукты] як быццам свежыя, а ўкусіш яблык ці грушу — смаку няма. Новікаў.

3. чаго і без дап. Разм. З’есці, паесці чаго‑н. — Даўно з паўдня, Андрэй Якаўлевіч, пара ўжо чаго ўкусіць! — узмаліўся Журавінка. Лобан. [Колас:] — Хадзем на веранду, папросім чаго ўкусіць. Лужанін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

dobrać się

dobra|ć się

зак. дабрацца;

~ć się do zapasów — дабрацца да запасаў;

~li się w korcu maku — іран. адзін другога варты; абое рабое;

~ć się — komudo skóry разм. збіць каго на горкі яблык

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Stamm

m -(e)s, Stämme

1) ствол

2) пень

3) пле́мя; род; сям’я́, дом

der männliche [wéibliche] ~ — мужско́е [жано́чае] кале́на

◊ der Ápfel fällt nicht weit vom ~ — я́блык ад я́блыні далёка не ко́ціцца

4) асно́ўны [ка́дравы] склад

der ~ der Besúcher — заўсёдашні склад наве́двальнікаў

5) грам. асно́ва (слова)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Рэ́па 1 ’рэпа (Brassica rapa L.)’ (ТСБМ, Байк. і Некр., Сл. ПЗБ, ТС, Шат.), рэ́піна ’тс’ (ТС), ’адно каліва рэпы’ (Юрч. СНЛ). Укр. ріпа, рус. репа, польск. rzepa, палаб. repo, н.-луж., в.-луж. rěpa, чэш. řepa ’бурак’, славацк. repa ’рэпа; бурак’, славен. répa ’рэпа’, серб., харв. rȅpa, балг. ряпа. Прасл. *rěpa. Адпаведнікі ў і.-е. мовах: літ. rópė, лац. rãpa, ст.-в.-ням. ruoppa. Мяркуецца, што гэта старажытны вандроўны культурны тэрмін невядомага паходжання (Фасмер, 3, 471; Чарных, 2, 111).

Рэ́па 2 ’трэшчыны’ (Сл. ПЗБ), ’цыпкі на нагах або руках’ (Сцяц., Шатал., Янк. Мат.), рэ́пы ’тс’ (ЛА, 3), рэ́піна ’трэшчына на скуры’ (ТСБМ), рэ́паўка ’трэшчына’ (Сл. ПЗБ), рэ́паўкі ’цыпкі на нагах’ (ЛА, 3), рэ́йпіна ’драпіна’ (пін., Нар. лекс.), рэ́панка ’нешта парэпанае, патрэсканае’ (ТС), ’гатунак бульбы, яблыкаў, груш’ (Мат. Гом., ТС), ’груша або яблык, верхняя частка якіх лопнула ад сонца’ (Янк. Мат.), ’земляная жаба, рапуха’ (ТС), рэ́паўка ’тс’ (Жыв. сл.), рэ́панкі ’цыпкі’ (Мат. Гом.). Ад рэпаны (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зрэ́заць, зрэжу, зрэжаш, зрэжа; зак., каго-што.

1. Аддзяліць якім‑н. рэжучым інструментам. Зрэзаць кветкі з клумбы. Зрэзаць мазоль. □ Шура зрэзаў дзве арэшыны, аздабляе палкі ўзорамі. Навуменка. // Спілаваць. Зрэзаць сасну. // Збіць, сарваць, аддзяліць (ударам, стрэлам, выбухам і пад.). Адна міна, выбухнуўшы паблізу акопчыка, як касой, зрэзала палову алешыны. Мележ. Ноччу раптам сарваліся з прычала плыты, як брытвай, зрэзалі адзіны праз раку пантонны мост. Асіпенка. // Зняць няроўнасць або частку якой‑н. паверхні, зрабіць выемку ці скос на чым‑н. У гэтых курганах мы і зрабілі цір, ці, як называе яго Сяргей, палігон. Зрэзалі рыдлёўкамі схіл аднаго кургана, паставілі дошкі, абгарадзілі пляцоўку чырвонымі сцяжкамі. Жычка. // перан. Разм. Скараціць ці паменшыць памеры чаго‑н. Зрэзаць ліміты. □ На лаўках у куце лаяліся, відаць, рабочыя леспрамгасцы ў замасленых.. і старых фуфайках, — некаму недзе зрэзалі прагрэсіўку. Пташнікаў.

2. Пакрыць паглыбленнямі, палоскамі; спаласаваць. Канавы зрэзалі ўсё поле. □ Там, дзе гай бярозавы З песняй салаўінаю, Хтосьці ўсю дарожаньку Зрэзаў каляінамі. Дзеружынскі.

3. Парэзаць усё, многае для якой‑н. мэты. Зрэзаць салому на корм жывёле.

4. перан. Забіць стрэлам. — Падпусціў я іх як мага бліжэй, — лясь! — і няма аднаго. Другі назад кінуўся, але не дабег да траншэі, яго сержант Леўкін зрэзаў. Корбан.

5. Моцна збіць, адсцябаць. — То глядзі ж, — паўтарыў .. [бацька] яшчэ раз, — каб ні гуку, бо зрэжу да смерці... Дайліда.

6. Разм. Паставіць нездавальняючую адзнаку. Юзіку таксама хацеў [бацька] даць.. прафесію, але таго «зрэзалі» на выпускных экзаменах. Пальчэўскі.

7. Падаць мяч рэзаным ударам. Зрэзаць падачу.

•••

Зрэзаць круг (паваротку) — пайсці напрасткі, каб скараціць шлях. Чалавек другі раз ідзе па той самай дарозе. Ён зрэжа павароткі, дзе што пераступіць, а дзе што абыдзе. Ермаловіч.

Зрэзаць на горкі яблык — тое, што і збіць на горкі яблык (гл. збіць).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ball​1 [bɔ:l] n.

1. мяч, мя́чык;

a tennis ball тэ́нісны мя́чык;

kick the ball about ганя́ць мяч

2. шар;

The Earth is a ball. Зямля – гэта шар;

a ball of cotton ва́тны ша́рык

3. sport кідо́к, уда́р (мячом)

4. закру́гленая ча́стка (чаго-н.);

the ball of the eye anat. во́чны я́блык;

the ball of the knee anat. кале́нны суста́ў

♦

get/set/start the ball rolling пача́ць яку́ю-н. спра́ву;

play ball (with smb.) infml супрацо́ўнічаць (з кім-н.); падтры́мліваць до́брыя стасу́нкі

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

wipe​2 [waɪp] v. выціра́ць, сціра́ць;

wipe one’s eyes выціра́ць слёзы;

wipe smth. clean/dry выціра́ць што-н. на́суха

♦

wipe the floor with smb. infml ≅ сце́рці каго́-н. у парашо́к, збіць на го́ркі я́блык;

wipe off the face of the earth сце́рці з тва́ру зямлі́;

wipe the slate clean пача́ць усё спача́тку; забы́ць пра было́е

wipe away [ˌwaɪpˈəweɪ] phr. v. сціра́ць, выціра́ць

wipe down [ˌwaɪpˈdaʊn] phr. v. змыва́ць

wipe out [ˌwaɪpˈaʊt] phr. v.

1. выціра́ць

2. змыва́ць (абразу)

3. знішча́ць

wipe up [ˌwaɪpˈʌp] phr. v.

1. падціра́ць

2. выціра́ць (посуд)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)