падрыхтава́ць
1. vórbereiten vt;
2. (адукаваць) áusbilden vt; heránbilden vt (з пэўнай мэтай, напр настаўніка); schúlen vt (трэніраваць, муштраваць); vórbilden vt (які-н узор); etw. in die Wége léiten (наладзіць што-н)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
насе́чка ж
1. (дзеянне) Kérben n -s, Éinkerben n; Ríffelung f -; Áufhauen n -s;
2. (узор на чым-н) Kérbe f -, -n, Éinschnitt m -(e)s, -e; Schárte f -, -n (шчарбіна, зазубіна)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Калі́бр (Сержп.: чэрці ўсялякага калібру); калибиръ ’размер’ (Нас.). Відавочнае запазычанне, фанетычны крытэрый не вельмі пераканаўчы, паколькі такая форма магла натуральна ўтварыцца на бел. глебе з першаснага калібр, гэта дазваляе меркаваць, што запазычана з польск. kaliber ’памер, велічыня’. Польск. слова хутчэй за ўсё да ням. Kaliber, якое з італ. calibro, а гэта з араб. kâlib. Аднак і арабская лексема ўзыходзіць да грэч. καλοπόδιον ’форма, узор’, гл. Фасмер, 2, 166.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
этало́н
(фр. étalon)
1) дакладны ўзор устаноўленай адзінкі вымярэння (напр. э. вагі, э. метра);
2) перан. узор, стандарт для параўнання з чым-н. (напр. э. прыстойнасці).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
наколо́тьII сов.
1. (нанести уколы, повредить уколом) накало́ць, мног. панако́лваць, укало́ць; (узор, рисунок и т. п.) накало́ць, вы́калаць; (прикрепить булавкой) прышпілі́ць, мног. папрышпі́льваць, напрышпі́льваць;
2. (набить свиней) накало́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Парча́ ’тканіна са складаным узорам з шаўковай асновай і залатым або сярэбраным (або імітаваным пад золата ці серабро) узорам’. Рус., укр. парча́ ’тс’. У запазычаннях ст.-бел. м. не адзначаецца, таму, відаць, у бел. м. з рус. Лічыцца запазычаннем з тат. parča ’парча, узор’ (Міклашыч, Türk. El. Nachtr., 2, 140, 232; Праабражэнскі, 2, 19). Паводле Гомбаца (RS, 7, 187), тут ст.-цюрк. аснова, што і ў кірг. barča ’шаўковая тканіна’. Гл. яшчэ Фасмер, 3, 210.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
groszek, ~ku
grosz|ek
м. гарошак;
~ek cukrowy — цукровы гарошак;
~ek pachnący — духмяны гарошак;
w ~ki — у гарошак (узор)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Маты́лькі ’кветкі валошкі, Centaurea cyanus L.’ (карэліц., Сцяшк. Сл.). З польск. motyl ’сіняк’ і паводле падабенства колераў назва перанеслася на васілёк. Аднак рус. маск. мотылёк ’валошка’ і дан. ’стэпавы бяссмертнік’.
Матылькі́ 1 ’зацірка’ (ельск., Мат. Гом.). Відавочна, гэта слова адносіцца да рэдкай заціркі, у якой галушкі цяжка злавіць у лыжку, як матылька. Да матылёк (гл.).
*Матылькі́ 2, матылькі́ ’від узору ткання’ (петрык., Уладз.). Вузкі рэгіяналізм. Да матылёк (гл.). Узор названы паводле «лёгкасці лёту яго кветак, нібы ў матылька».
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
model
м.
1. ~u — мадэль; узор;
model kolejki — мадэль чыгункі;
robić co według ~u — рабіць што паводле ўзору;
2. натуршчык
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
непревзойдённый непераўзы́дзены, неперася́гнуты, неперавы́шаны; недася́жны; (самый совершенный) найдаскана́лейшы, са́мы даскана́лы; (достигший крайней степени) кра́йні;
непревзойдённый образе́ц иску́сства непераўзы́дзены (неперася́гнуты, неперавы́шаны, недася́жны) узо́р маста́цтва;
непревзойдённый художник найдаскана́лейшы маста́к;
непревзойдённая жесто́кость кра́йняя жо́рсткасць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)