карагёз
(тур. karagöz = чарнавокі)
персанаж турэцкага народнага тэатра лялек, а таксама назва лялечнага тэатра ў Турцыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кута́с
(тур. kutas)
пучок нітак, звязаных на адным канцы разам, для ўпрыгожання (напр. пояс з кутасамі).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
падзіша́х
(тур. pādišāh, ад перс. pādšah)
тытул манарха ў некаторых усходніх краінах, напр. у Асманскай імперыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
рахма́ны
(тур. rahman, ад ар. rahmān)
1) свойскі, пакорлівы (аб жывёле);
2) лагодны, памяркоўны (аб чалавеку).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
табу́н1
(кр.-тат., тур. tabun)
статак коней, а таксама аленяў або некаторых іншых капытных жывёл.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Магаза́нчык ’кажан, Plecotus auritus’ (браг., Шатал.). Няясна. Магчыма, звязана з нейкай цюркскай крыніцай. Параўн. тур. makas ’ножніцы’, ’клюшні ракападобных жывёл’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БАСФО́Р
(тур. Karadeniz Bogazi, грэч. Bosporos),
праліў паміж Еўропай і Азіяй (п-аў Малая Азія). Злучае Чорнае і Мармуровае моры. Даўж. каля 30 км, шыр. ад 0,7 км да 3,7 км. Найменшая глыб. на фарватэры 33 км. У Басфоры — бухта Залаты Рог. Порт Стамбул (Турцыя). Праз Басфор пабудаваны аўтамаб. мост (даўж. каля 2,8 км).
т. 2, с. 343
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АЛЯКСА́НДР I ГЕО́РГІЕВІЧ
(? — 1511),
цар Кахетыі [1492—1511]. У пошуках саюзнікаў у барацьбе супраць пагрозы тур. і іран. набегаў на Кахетыю аднавіў сувязі груз. зямель з Рус. дзяржавай. На пач. 16 ст. стаў васалам іран. шаха Ісмаіла I. Забіты ўласным сынам Гіоргі ў выніку інтрыг, звязаных з барацьбой за Грузію паміж Турцыяй і Іранам.
т. 1, с. 293
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГАЛІ́ПАЛЬСКІ ПАЎВО́СТРАЎ
(тур. Гелібалу),
паўвостраў у еўрапейскай частцы Турцыі. Абмываецца Эгейскім м. і пралівам Дарданелы. Даўж. 90 км, шыр. да 20 км. Складзены з пясчанікаў і глін. Рэльеф — узгоркавая раўніна, выш. да 374 м. Клімат субтрапічны, міжземнаморскі. Хваёвыя, кіпарысавыя і платанавыя гаі, міжземнаморскія хмызнякі. Нац. парк Гелібалу-Ярымадасы (засн. ў 1973). Порт Гелібалу.
т. 4, с. 462
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ДАРДАНЕ́ЛЫ
(Dardanelles),
тур. Чанакале-Багазы, стараж.-грэч. Гелеспонт), праліў паміж Еўропай (Балканскі п-аў) і Азіяй (п-аў М.Азія). Злучае Эгейскае м. з Мармуровым м. Даўж. 120 км, шыр 1,3—27 км, глыб. на фарватэры 29—153 м. Парты Гелібалу, Чанакале (Турцыя). Пра міжнар. прававы рэжым Д. гл. ў арт. Чарнаморскія пралівы.
т. 6, с. 54
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)