ка́нтар2

(лац. cantor)

1) пеўчы хору ў каталіцкай царкве;

2) галоўны спявак у сінагозе;

3) настаўнік і дырыжор хору, а таксама арганіст у пратэстанцкай царкве.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

До́ктар ’доктар’ (БРС). Слова гэта было ўжо ў ст.-бел. мове: докторъ ’доктар; настаўнік багаслоўя’ (тут яно лічыцца паланізмам: польск. doktor < лац. doctor; гл. Булыка, Запазыч.). Рус. до́ктор, укр. до́ктор. Польск. або ням. пасрэдніцтва пры запазычанні прымаецца і для рус. мовы (не выключаецца таксама і непасрэдна лац. крыніца; гл. Фасмер, 1, 523, Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 157–158). У лац. мове doctor — гэта ўтварэнне на ‑tor ад дзеяслова docere ’вучыць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

запрада́цца, ‑дамся, ‑дасіся, ‑дасца; ‑дадзімся, ‑дасцеся, ‑дадуцца; зак.

Разм. Узяць задатак пад якую‑н. службу, работу пры дагаворы з кім‑, чым‑н. Запрадацца замежнай разведцы. // Поўнасцю падпарадкавацца каму‑н. за якія‑н. выгады. — Не трэба нам і настаўнік, што за аб’едкі з панскага стала запрадаўся панам з душою! Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

mistrz

м.

1. майстар; настаўнік;

mistrz nad ~e — майстар над майстрамі;

2. чэмпіён;

mistrz świata — чэмпіён свету;

3. маэстра; мэтр; настаўнік;

4. магістр;

wielki mistrz zakonu — вялікі магістр ордэна (рыцарскага);

mistrz grzebienia — цырульнік;

mistrz pięści — баксёр

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

remonstrate

[rɪˈmɑ:nstreɪt]

v.i.

1) (against) пратэстава́ць

2) (with) сарамаці́ць

The teacher remonstrated with the boy about his low marks — Наста́ўнік сарамаці́ў хлапца́ за яго́ныя ні́зкія адзна́кі

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

specious

[ˈspi:ʃəs]

adj.

1) зру́чна вы́думаны

The teacher saw through John’s specious excuse — Наста́ўнік распазна́ў Я́нкаў вы́думаны вы́крут

2) до́брапрысто́йны, паказны́

a specious hypocrite — до́брапрысто́йны крываду́шнік

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

вы́красліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., каго-што.

Закасаваўшы, апусціць што‑н. напісанае, надрукаванае. Выкрасліць слова. Выкрасліць радок верша. □ Настаўнік выкрасліў прозвішча Мініча са спісу другой групы і запісаў яго ў трэцюю. Колас.

•••

Выкрасліць з жыцця — лічыць каго‑, што‑н. неіснуючым.

Выкрасліць з памяці (сэрца) — забыць, перастаць думаць аб кім‑, чым‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыве́тлівы, ‑ая, ‑ае.

Добразычлівы, гасцінны; ветлівы. Крышачку ўзрушаныя, узаемна прыветлівыя, настаўнікі жартамі сустракалі кожнага свайго калегу. Шамякін. // Які выяўляе добразычлівасць, гасціннасць. Прыветлівая ўсмешка. Прыветлівыя словы. □ Малады настаўнік з прыветлівым тварам і вясёлым, добрым смехам адразу спадабаўся Міхасю. Колас. // перан. Які прыцягвае, вабіць да сябе. Святлом прыветлівым, знаёмым [агні інтэрната] Мігаюць, вабячы здалёк. Гілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тэарэ́ма, ‑ы, ж.

Матэматычнае палажэнне, правільнасць якога ўстанаўліваецца доказам. Тэарэма Піфагора. □ Так здарылася, што якраз назаўтра настаўнік матэматыкі, Ілья Мікалаевіч, выклікаў Аліка да дошкі даказаць адну нейкую даволі складаную тэарэму. Краўчанка. [Баўтрукоў:] — Я думаю, што ўсе, хто тут ёсць, хоць трохі, але ведаюць з геаметрыі спосаб доказу тэарэм, які завецца спосабам ад адваротнага. Савіцкі.

[Грэч. theōrēma.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Fames artium magistra

Голад ‒ настаўнік рамёстваў.

Голод ‒ учитель ремёсел.

бел. Прагаладаешся ‒ хлеба дастаць здагадаешся. Голад у свет гоніць. Як возьме голад, прарэжацца і голас.

рус. Станешь лапти плесть, как нечего есть. Проголодаешься ‒ хлеба достать догадаешься. Проймёт голод, появится и голос. Нужда научит сапоги тачать. Нужда научит горшки обжигать. Нужда из лычка кроит ремешок.

фр. La nécessité est la mère d’invention (Нужда ‒ мать изобретательности).

англ. Need makes the queen spin (Нужда заставляет короле­ву прясть). Necessity is the mother of invention (Нужда ‒ мать изобретений).

нем. Hunger ist ein guter Redner (Голод ‒ хороший оратор).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)