апры́чніна, ‑ы, ж.
1. Сістэма надзвычайных мерапрыемстваў, ажыццёўленых Іванам IV для разгрому баярска-княжацкай апазіцыі і ўмацавання Рускай цэнтралізаванай дзяржавы.
2. Спецыяльнае войска Івана IV, якое высочвала і выкараняла «крамолу».
3. Землі, якія былі адабраны Іванам IV у баяр і знаходзіліся ў яго кіраванні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
банды́т, ‑а, М ‑дыце, м.
Удзельнік банды; узброены рабаўнік, разбойнік. Многа буяных драпежных галоў Скацілася з плеч у бандытаў. Крапіва. // Пра таго, хто належыць да контррэвалюцыйнай банды, варожага войска. [Дзюмон:] — Малайцы карэйцы! Так даюць гэтым бандытам па карку, што коцяцца яны на поўдзень без аглядкі. Шамякін.
[Іт. bandito.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нарачо́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Аб’яўлены, прызначаны быць такім. Нарачоны брат. □ — Ах, — кажа .. [царская дачка], — муж мой нарачоны, зноў ідзе на наша царства вялікае войска. Якімовіч.
2. у знач. наз. нарачо́ны, ‑ага, м.; нарачо́ная, ‑ай, ж. Жаніх, нявеста. Усе ў Парэччы лічылі Іллюка і .. Васіліну нарачонымі. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Полк ’вайсковая адзінка’ (ТСБМ), ’род, племя’ (Бяльк.), ’вельмі многа’ (шчуч., Сл. ПЗБ). Укр. полк, рус. полк, польск. pułk, ст.-польск. pełk (імя ўласнае Świętopełk), в.-луж. połk, чэш., славац. pluk, серб.-харв. пук ’народ, тлум’, балг. пълк, ст.-слав. плъкъ. Прасл. *pьlkь. Адзінай думкі наконт паходжання гэтага слова няма. Найбольш верагодным лічыцца праславянскае запазычанне гоцкага *fulk(s) ’вайсковы атрад’, параўн. ст.-в.-ням. folc (суч. Volk) — ’народ’, войска’, але гэта не бясспрэчна (Чарных, 2, 53). Векслер (Гіст., 125) тлумачыць адсутнасць пераходу л > ў аднаўленнем л пад уплывам рус. полк. Банькоўскі (2, 526) параўноўвае з лат. palks, літ. pulkas ’мноства, тлум, статак; войска’, pulkáuti ’збірацца ў статак (пра птушак)’, санскр. pr̥nakti ’злучаць’, што сумнеўна (гл. Фасмер, 3, 311). Гл. таксама пулк.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
quarter2 [ˈkwɔ:tə] v.
1. дзялі́ць, падзяля́ць на чаты́ры ро́ўныя ча́сткі;
quarter an apple падзялі́ць я́блык на чаты́ры ро́ўныя ча́сткі
2. fml раскватаро́ўваць, ста́віць на пасто́й;
quarter troops in the city раскватарава́ць во́йска ў го́радзе
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
каго́рта
(лац. cohors, -rtis)
1) атрад войска ў Старажытным Рыме, які складаў дзесятую частку легіёна;
2) перан. моцна згуртаваная група людзей, аб’яднаных агульнай мэтай.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
nadciągać
nadciąga|ć
незак. надыходзіць, насоўвацца, набліжацца;
nadciągać burza — набліжаецца навальніца;
nadciągać wojsko — набліжаецца войска
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
wojsko
wojsk|o
н. войска;
~o regularne — рэгулярныя войскі;
służyć w ~u — служыць у войску
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Schwúngkraft
f -
1) фіз. цэнтрабе́жная сі́ла
2) эне́ргія, дух (войска)
der Erfólg gab ihm néue ~ — по́спех натхні́ў яго́ [нада́ў яму́ но́вую сі́лу]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Spánnkraft
f -
1) пру́гкасць, эласты́чнасць, гну́ткасць; напру́жанасць (мускулаў)
2) жы́васць, руха́васць; эне́ргія
die ~ der Тrúppen — баявы́ дух во́йска
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)