1. Здаць у карыстанне што‑н. нанава, на іншых умовах або каму‑н. другому. Пераздаць зямлю ў арэнду. Пераздаць пакой.
2.Разм. Здаць экзамен, залік паўторна, яшчэ раз. А мне ўспамінаецца, як некалі Барыс усё скардзіўся, што яму цяжка даецца матэматыка. Я ж казаў, што невялікая бяда і пераздаць адзін прадмет і ні ў якім выпадку не трэба кідаць вучобу ў машынабудаўнічым тэхнікуме.Мыслівец.
3. Здаць, раздаць нанава (карты).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Нужда́ ’нястача, беднасць’ (Сл. ПЗБ), ’патрэба, неабходнасць’ (Бяльк.), ’бяда, гора, журба’ (ТС, Ян.), nużdá ’вошы’: jak zapárуsz płáccie haràczym szczółkam, to zhinie ŭsiàkaja nużdá — і woszy, і hnìdy, Пятк., 2, 110. Па фанетычных прыкметах (‑жд‑ < *‑dj‑), запазычана з ц.-слав., параўн. ст.-слав.ноужда ’неабходнасць, прымус’; развіццё семантыкі на базе устойлівых словазлучэнняў: jehó nużdá zajéła („o bardzo zawszawionych osobnikach“, Пятк., там жа), з нужды́ напада́юць вошы (ТС). Сюды ж нужда́ць ’прымушаць’ (Нас.), ’вымагаць’ (Бяльк.). Параўн. Фасмер, 3, 88; Слаўскі, SOr, 18, 265.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Нячы́віль ’напасць, нечаканая бяда’ (Нас.) ’напасць; стан раздражнення’ (міёр., Нар. сл.), не́чывіль ’нечаканасць’ (Касп.), у спалучэнні з нячы́вілі ’ад нечаканасці’ (Нас. Сб.), зьнячывілі ’у непрытомнасці, не памятаючы’ (Бяльк.), параўн. укр.нече́вля, нече́вʼя ’нішто; нікчэмнасць’, рус.нечи́вель ’непрытомнасць, беспамяцтва’. Паводле Мяркулавай (Этимология–77, 91), прасл.дыял.*nečevelь < *čevelь ’прытомнасць, памяць’, што ад *čьvati, čujǫ, паралельнае да čuti, čujǫ > гл. чуць; мяркуецца, што зыходны дзеяслоў захаваўся ў чо́віць ’рус. бдеть’ (< čevěti або *čeviti), гл. Не мае падстаў этымалогія Насовіча (< «не чья воля», гл. Нас. 338).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Malum nullum est sine aliquo bono
Не бывае ліха без якогасьці дабра.
Не бывает худа без какого-либо добра.
бел. Няма ліха без дабра. Няма такога злога, каб не выйшла на добрае. Удача і бяда не прыходзіць адна. Красуйся да часу, бяда, прыйдзе і мая пара.
рус. Нет худа без добра. Худа без добра не бывает. Во вся ком худе не без добра. Нет худа без добра, и нет добра без худа.
фр. Chaque médaille a son révers (У всякой медали есть своя обратная сторона). A quelque chose malheur est bon (Для чеголибо и несчастье хорошо).
англ. Every cloud has a silver lining (У каждой тучки серебряная каёмка).
нем. Jeder Nachteil hat auch seinen Vorteil (Всякий недостаток имеет также своё преимущество). Jedes Ding hat zwei Seiten (Всякая вещь имеет две стороны).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Modicus cibi, medicus sibi
Хто памяркоўны ў ежы, той урач сабе.
Кто умерен в еде, тот врач себе.
бел. У меру еш, у меру пі, у меру і дружбу вадзі. Сытая яда ‒ жывату бяда. Не еўшы ‒ нудна, пад’еўшы ‒ трудна. У запас не пад’ясі і ў запас не выспішся. Праз меру і свінні не ядуць. Ад лішняй яды не будзеш багаты, а пузаты. Салодкая яда ‒ жывату бяда. Хлеб і на ногі паставіць, і з ног зваліць.
рус. Умеренность ‒ мать здоровья. Свою болезнь ищи на дне тарелки. Здоровье близко: ищи его в миске. Не в меру еда ‒ болезнь и беда. Сладкого не досыта, горького не допьяна.
фр. Sobriété est mère de santé (Умеренность ‒ мать здоровья).
англ. Diet cures more than lancet (Диета лечит больше, чем ланцет).
нем. Zu satt macht matt (Сытость делает вялым).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Übel
n -s, -
1) лі́ха, зло
das nótwendige ~ — непазбе́жнае зло
j-m ein ~ zúfügen — зрабі́ць каму́-н. зло; бяда́
éinem ~ ábhelfen* [wéhren, stéuern] — дапамагчы́ ў бядзе́
2) хваро́ба, не́мач
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ГАРДЗЕ́ЕНКА Уладзімір Цітавіч
(н. 6.7.1936, в. Клівы Хойніцкага р-на Гомельскай вобл.),
бел.тэатр. мастак, жывапісец, педагог. Скончыў Бел.тэатр.-маст.ін-т (1962). У 1975—78 гал. мастак Бел.рэсп. т-ра юнага гледача. Выкладчык Мінскага маст. вучылішча (1963—70), Бел.тэатр.-маст. ін-та (1973—75, 1978—93, у 1993—96 у Рэспубліканскім цэнтры эстэт. выхавання дзяцей. Творы Гардзеенкі вызначаюцца кампазіцыйнай завершанасцю, яркай дэкар. вобразнай мовай. У т-ры юнага гледача аформіў спектаклі: «На ўсіх адна бяда» П.Макаля, «Партызанская зона» К.Губарэвіча (абодва 1976), «Міколка-паравоз» М.Лынькова (1977), «Эдзіт Піяф» В.Лягентава (1978) і інш.; у Дзярж. т-ры муз. камедыі Беларусі — «Мая жонка — ілгуння» В.Ільіна і У.Лукашова (1989). Аўтар станковых твораў «Думы пра былое (Пятрусь Броўка)» (1976), «Слова пра Беларусь» (1983), «Салют над Прыпяццю», «Безыменная вышыня» (абедзве 1984), «Процістаянне» (1985), пейзажаў «Край дзеда Талаша» (1985), «Чырвоныя дрэвы» (1995), серый нацюрмортаў «Кветкі Чарнобыля» (1986—96), «Сто сустрэч з Радзімай (Пасля Чарнобыля)» (1986—96).