паастава́цца, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -тае́цца; -таёмся, -таяце́ся, -таю́цца; зак.
1. Астацца дзе-н. — пра ўсіх, многіх або быць пакінутым дзе-н. — пра ўсё, многае або ўсіх, многіх.
Жнеі пааставаліся ў полі да вечара.
На градах яшчэ пааставалася многа агародніны.
2. Працягваць быць якім-н., кім-н. — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае.
Вокны пааставаліся адчыненымі.
3. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Захавацца, уцалець — пра ўсё, многае.
На падлозе пааставаліся сляды.
4. Апынуцца ў якім-н. стане — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае.
Пасля вайны жанчыны пааставаліся ўдовамі.
5. Апынуцца ззаду, збоку — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае.
Старыя ісці не паспявалі і пааставаліся ззаду.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ву́гал, -гла́, мн. -глы́, -гло́ў, м.
1. У геаметрыі: плоская фігура, утвораная дзвюма лініямі, якія выходзяць з аднаго пункта.
Вяршыня вугла.
Прамы в. (90°). Востры в. (меншы за 90°). Тупы в. (большы за 90°). Знешнія і ўнутраныя вуглы трохвугольніка.
Сагнуць што-н. пад вуглом.
2. Месца, дзе сутыкаюцца, перасякаюцца два прадметы або два бакі чаго-н.
В. дома.
Пайсці за в.
З-за вугла напасці (ударыць) (перан.: спадцішка).
3. Частка пакоя, які здаецца ў наймы, кут (у 2 знач.).
Наймаць в.
4. Наогул прыстанак, месца, дзе жывуць.
Мець свой в.
|| памянш. вугало́к, -лка́, мн. -лкі́, -лко́ў, м. (да 2—4 знач.).
|| прым. вуглавы́, -а́я, -о́е (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Калчачэ́я ’месца, дзе збіраюцца людзі, дзе гуляюць дзеці’ (слаўг., Яшк.). Утворана з талчачэя ’тс’, фанетычная трансфармацыя, відаць, не без уплыву наступных ‑ч‑. Талчачэя, у сваю чаргу, таксама лакальна абмежаванае (слаўг.), параўн. больш шырока вядомае рус. толчея ў падобным значэнні.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
То́клішча ’месца, дзе стаяў ток’ (баран., Сл. ПЗБ), ’вытаптанае месца, вытаптаны ўчастак (на полі, у агародзе)’ (пух., Сл. ПЗБ), ’пажарышча’ (баран., ЛА, 4), сюды ж то́кавішча ’месца, дзе быў ток’ (Касп.), то́кывішча ’гумнішча’ (талач., ЛА, 4). Да ток 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
basin
[ˈbeɪsən]
n.
1) мядні́ца f., таз -а m. (для мыцьця́)
2) басэ́йн -у m.
river basin — вадазбо́р, басэ́йн ракі́
3) бу́хта f.
a yacht basin — бу́хта, дзе стая́ць я́хты
4) упа́дзіна, запа́дзіна f., лог -у m., лагчы́на f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
з’е́хацца, з’е́дуся, з’е́дзешся, з’е́дзецца; з’е́дзься; зак.
1. Едучы, сустрэцца, сутыкнуцца.
З. на ростанях.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сабрацца ў адно месца, прыехаўшы з розных месц (пра многіх).
На вяселле з’ехалася ўся радня.
|| незак. з’язджа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. з’езд, -у, М -дзе, м. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пад’е́зд, -у/-а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. -у, гл. пад’ехаць.
2. -а. Месца, па якім пад’язджаюць да чаго-н.
П. да ракі.
3. -а. Уваход у будынак.
Парадны п.
|| прым. пад’язны́, -а́я, -о́е (да 1 і 2 знач.) і пад’е́зны, -ая, -ае (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
падыхо́д, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. гл. падысці.
2. Месца, па якім падыходзяць да чаго-н.
Зручны п. да ракі.
3. (перан.). Сукупнасць спосабаў, прыёмаў разгляду чаго-н., адносін да каго-, чаго-н.
Правільны п. да вырашэння нацыянальнага пытання.
Ён умее знайсці п. да кожнага чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
зад, -а, М -дзе, мн. зады́, -о́ў, м.
1. Задняя частка чаго-н.; проціл. перад.
З. матацыкла занесла на павароце.
2. Задняя частка тулава, таз.
Тоўсты з.
Даць каму-н. пад з. (таксама перан.: груба прагнаць; разм.).
3. мн. Тое, што даўно вывучана ці ўсім вядома (разм.).
Паўтараць зады.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
во́бад, -а, М -дзе, мн. абады́, -о́ў, м.
1. Вонкавая частка кола, на якую нацягваецца шына.
2. Частка некаторых прадметаў, прыстасаванняў у выглядзе кольца, авала.
В. блока.
В. тэніснай ракеткі.
|| памянш. абадо́к, -дка́, мн. -дкі́, -дко́ў, м.
|| прым. або́дны, -ая, -ае, абадо́вы, -ая, -ае і абадо́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)