сіпата́, ‑ы, ДМ ‑паце, ж.

1. Уласцівасць і стан сіпатага; сіпатыя гукі. Ад натугі.. голас [хлопчыка] то бадзёра ўзлятаў, то з сіпатой спадаў. М. Ткачоў.

2. Адчуванне сухасці ў горле, што перашкаджае яснасці, выразнасці мовы. Сіпата ў горле. Крычаць да сіпаты.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спе́шна, ‑і, ДМ ‑шцы, ж.

Разм. Стан паводле дзеясл. спяшацца (у 1 знач.); паспешнасць. Пісьмо, відаць, пісалася ў спешцы. Было яно напісана вялікімі, нязграбнымі літарамі, без усялякіх знакаў прыпынку. Асіпенка. [Таўлай] працаваў, як сапраўдны мастак, многа, але без спешкі. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сто́мленасць, ‑і, ж.

1. Стан стомленага; бяссілле. Стомленасць арганізма. □ Аднак жа .. [Андрэй] не разлічыў сваіх сіл і к канцу другога дня пачаў адчуваць вялікую стомленасць. Чорны.

2. Спец. Змяненне механічных і фізічных уласцівасцей матэрыялу пад уздзеяннем напружання і дэфармацыі. Стомленасць металу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

суту́ласць, ‑і, ж.

Разм. Уласцівасць і стан сутулага. Недарэчны той халат яшчэ больш падкрэсліваў .. сутуласць [Уладзіміра Феафілавіча]. Васілевіч. Невысокі найбольш з-за свае сутуласці, з рэдкімі і вельмі кароткімі льнянымі вусамі, з падціснутай ніжняй губою, ён непрыкметна снаваў між людзей вёскі. Лупсякоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трымце́нне, ‑я, н.

Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. трымцець. Трымценне бубна. □ Расплюшчыла [Ніна] павекі — прывід знік, засталося толькі шчымлівае трымценне пад сэрцам. Б. Стральцоў. Трымценне напала па Ігнася, і зрабілася холадна. Мурашка. Дробнае трымценне пальцаў выдавала хваляванне старога паляўнічага. Ігнаценка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ужыва́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. ужываць — ужыць і стан паводле знач. дзеясл. ужывацца ​2; прымяненне, выкарыстоўванне. Пераноснае ўжыванне слова. □ Калісьці ў .. прадзеда [пана Магдановіча] ляжаў дзікі пустыр зямлі без усялякага ўжывання. Бядуля.

2. Ужытак (у 2 знач.). Знаходзіцца ва ўжыванні.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уто́ма, ‑ы, ж.

Разм. Стан утомленага; стома. Маці азірнулася. Запацелы твар выказваў балючую ўтому. Гартны. [Гунава:] — Гэтаму сабаку няма цаны. Ён цэлыя суткі можа ісці па следу, не ведаючы ўтомы. Самуйлёнак. // Пачуццё стомленасці, слабасці ад працы. Пасля доўгай трэніроўкі яго агарнула ўтома.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цяжа́рнасць, ‑і, ж.

1. Стан жанчыны ў перыяд развіцця плода ў яе арганізме. Водпуск па цяжарнасці.

2. Працэс, у выніку якога з аплодненай яйцаклеткі ў арганізме жывародных развіваецца плод.

•••

Пазаматачная цяжарнасць — аб цяжарнасці, якая праходзіць не ў матцы, па-за маткай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фарбава́цца

1. sich schmnken (пра твар); sich sie Haare färben (фарбаваць валасы);

2. (брудзіцца фарбай) (b)färben vi;

3. (паддавацца фарбаванню) sich färben lassen*;

4. зал. стан gefärbt wrden

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Канстыту́цыя ’асноўны закон дзяржавы’, ’будова арганізма, склад цела’ (ТСБМ) кансцітуцыя (Яруш.). Ст.-бел. конституция, констытуция, констытуцыя ’укладанне, устанаўленне’ (XVI ст.), са ст.-польск. konstytucja, якое з лац. cōnstitūtiō ’устанаўленне’, ’арганізацыя, стан’ (Слаўскі, 2, 431; Булыка, Запаз., 167).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)