1.(успалучэннізпрым.абопрысл.). У значнай ступені, у вялікай меры. Собіч палажыў на стол перад Варанецкім даволі вялікі стос паперак.Скрыган.Ісці Ніне прыйшлося даволі доўга.Шчарбатаў.
2.безас.узнач.вык. Дастаткова, колькі трэба. Сіл і майстэрства ў нашых перакладчыкаў даволі.Лойка.Не імкнуўся я ніколі За багаццем хіжа гнацца. Усяго ў мяне даволі: Цэлы свет — маё багацце.Панчанка.// Досыць, хопіць; пара спыніць. Даволі гуляць у хованкі! □ Заглянула сонца ў вочкі, Дзень прыйшоў — даволі сну!Чарот.
3.безас.зінф. У складаным сказе, звычайна са злучн. «як», «і», «каб» у другой частцы, абазначае ўмову хуткага наступлення дзеяння або непазбежнага з’яўлення выніку. Даволі прайсціся раз у дзень па чыгунцы — вярсты дзве туды ды назад — вось і поўны кішэні здабытку.Лынькоў.Даволі было.. [салдату] аднаму пабыць гэты малы час тут, на ціхім полі, у ціхую ноч, як тое пекла, што адышло кудысьці наперад, зноў паўстала перад ім з усёю сваёю сілай.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
устая́ць, устаю, устаіш, устаіць; зак.
1. Утрымацца ў вертыкальным становішчы, не ўпасці; захаваць стан раўнавагі. Устаяць на нагах. □ Вагон раптам тузанула, і чалавек пахіснуўся, але ўстаяў.Адамчык.Зазвінеў, напяўшыся, трактар, тузанула валакушы, Андрэй не ўстаяў і ўпаў на калені, учапіўшысяся за снапы.Пташнікаў.// Змагчы прабыць, пратрымацца нейкі час пры якіх‑н. абставінах. Ля сцен казармы больш нельга было ўстаяць — агонь раз’юшана бушаваў, абдаваў страшэннай гарачынёю.М. Ткачоў.
2. Стрымаць націск каго‑, чаго‑н., адстаяць у барацьбе свае пазіцыі, не паддацца. — Здавайцеся! Усё роўна вам утраіх не ўстаяць супроць усіх!Маўр.— Трагедыя ў В’етнаме — вынік ігнаравання Амерыкай грамадскай думкі свету... Маленькі народ, перакананы ў сваёй справядлівай барацьбе, устаяў перад агрэсарам...Кавалёў.// Перанесці неспрыяльныя ўмовы (пра расліны). [Бярэзіны:] Грэла нас сонейка, песціў вецярок, не раз хістала бура, нагінаючы да самай зямлі, не адну зламала бура з нас, але мы ўстаялі, выраслі.Галавач.
3.перан. Астацца стойкім, не паддацца чаму‑н. [Аўсянік:] — Перад тваімі чарамі не можа ўстаяць ніводзін мужчына.Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
breast1[brest]n.
1. гру́дзі; грудна́я кле́тка
2.anat. мало́чная зало́за;
breast milk грудно́е малако́
3. грудзі́на (адзежы), пе́рад
4. гру́дка (частка цела ў птушкі);
The robin has a red breast. У малінаўкі чырвоная грудка.
5. гру́дка (мяса пярэдняй часткі птушкі або жывёліны);
chicken/turkey breasts куры́ныя/інды́чыя гру́дкі
6.lit. сэ́рца; душа́
♦
make a clean breast of smth. шчы́ра прызна́цца ў чым-н.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
vor
1.
prp (А – на пытанне «куды?», D– на пытанне «дзе», «калі»?)
1) пе́рад (у прасторавым значэнні)
ein Kilóméter ~ dem Dorf — адзі́н кіламе́тр да вёскі
~ das Tor géhen* — вы́йсці за варо́ты
~ sich (A) hin brúmmen — мармыта́ць сабе́ пад нос
2) пе́рад, да (у тэмпаральным значэнні)
~ Sónnenuntergang — пе́рад захо́дам со́нца
zehn Minúten ~ fünf — без дзесяці́ (хвілі́н) пяць
nicht ~ acht — не ране́й васьмі́
3) таму́ наза́д
~ drei — Jáhren тры гады́ таму́ наза́д
4) ад (аб прычыне)
~ Angst — ад стра́ху
5) ад (каго-н., чаго-н. – бараніць і г.д.)
~ etw. schützen [wárnen] — барані́ць [перасцерага́ць] ад чаго́-н.
6)
~ állem — перш за ўсё
2.
adv
~! — напе́рад!
nach wie ~ — па-ране́йшаму
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
тэа́тр
(фр. théâtre, ад гр. theatron = месца для відовішча)
1) род мастацтва, спецыфічным сродкам выражэння якога з’яўляецца сцэнічнае дзеянне, ажыццёўленае акцёрамі перад гледачом;
2) установа, якая мае пэўны састаў артыстаў і ставіць спектаклі, а таксама будынак са сцэнай і залай, дзе адбываецца тэатральны паказ;
3) перан. месца, дзе разгортваюцца якія-н. значныя падзеі (напр. т. ваенных дзеянняў).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
вы́казацца, ‑кажуся, ‑кажашся, ‑кажацца; зак.
1. Выказаць, выкласці сваю думку, погляды, пачуцці і пад. Хто хоча выказацца? □ Папас разумее, што трэба даць выказацца ўсім, хто жадае, і ён спакойна слухае, занатоўвае што-нішто сабе на паперку.Галавач.//закаго-што або супроцькаго-чаго. Выявіць свае адносіны пры абмеркаванні чаго‑н. Выказацца за ўнесеную прапанову.
2. Закончыць выказванне, выказаць усё; выгаварыцца. [Паліна] з прытоенай хітрасцю чакала, што Ніна не стрымаецца, выкажацца перад ёю да канца.Сіўцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́раб, ‑у, м.
1.Дзеяннепаводледзеясл. вырабіць (у 1, 2 знач.).
2. Якасны бок апрацоўкі чаго‑н.
3. Спосаб, від вытворчасці прадукцыі. Ручны выраб скур. Машынны выраб дэталей. Рэчы хатняга вырабу. □ Перад.. [дзедам] стаяла лямпа на меднай падстаўцы свайго вырабу.Бядуля.
4.пераважнамн. (вы́рабы, ‑аў). Вырабленыя рэчы; прадукт працы. Галантарэйныя вырабы. Завод жалезабетонных вырабаў. □ [Вадзім Аляксандравіч:] — Скура і футра паўночнага аленя ідзе на розныя прамысловыя вырабы.В. Вольскі.
•••
Аўчынка вырабу не вартагл. аўчынка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ашале́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які захварэў на шаленства, звар’яцеў.
2. Раз’юшаны, узлаваны. Ашалелы пан трос дзеда Астапа за рукі.Лынькоў.На падмогу яму падскочылі два таварышы і ледзь утрымалі ашалелага каня.Машара.// Збянтэжаны ад страху, разгублены. [Немцы] .. правялі прамільгнуўшага перад імі матацыкліста ашалелымі позіркамі.Шамякін.
3.перан. Нястрымны, магутны. Вада кідалася на турбінныя таркі з вялікім ашалелым напорам.Баранавых.І ляцелі на вёскі З новай весткай няспынна Ашалелыя, З грывай агню Цягнікі.Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1.(1і2ас.неўжыв.). Закруціцца, стаць завітым, пакручастым. Валасы ў яго забіліся самі па сабе.
2. Зрабіць сабе завіўку. Юля .. сядзела перад люстэркам, ніяк не магла завіцца.Васілевіч.
3. Завязацца (пра плод). Пакуль качан не завіўся, за лісты капусты закладваліся агурочныя плётачкі з завяззю, з маленькімі агурочкамі.Дубоўка.
заві́цца2, заўецца; пр. завіўся, ‑вілася, ‑лося; зак.
Разм. Пачаць віцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зале́жны, ‑ая, ‑ае.
1. Які падпарадкуецца чыёй‑н. уладзе, волі, знаходзіцца ў залежнасці. Залежныя краіны. □ [Алесь] не хацеў верыць гэтаму, бо надакучыла быць залежным, схіляцца перад кожным.Чарнышэвіч.// Абумоўлены чым‑н., звязаны чужой воляй. Залежнае становішча.
2. Які выражае залежнасць (у 3 знач.). Залежнае слова.
3. Здольны паказваць на тое, што аб’ект дзеяння ў сказе з’яўляецца дзейнікам, а суб’ект — прыладай дзеяння (пра дзеяслоўныя формы, канструкцыі і пад.). Залежны стан дзеяслова. Дзеепрыметнік залежнага стану. Залежная канструкцыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)