niezgoda
niezgod|a
ж. нязгода; разлад;
być w ~zie z czym — супярэчыць чаму; не адпавядаць чаму; разыходзіцца з чым;
jabłko ~y — яблык разладу;
siać ~ę — сеяць разлад (сваркі; звады)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Медуні́ца 1, мядуні́ца; мядуні́шнік ’шчамяліца няясная, Pulmonaria obscura Dum. (віц., Кіс.; свісл., Сл. ПЗБ; Бяльк.), рус. смал., наўг. медуни́чник, сіб. меду́нка, укр. меду́нка, польск. miodunka, miodynka, серб.-харв. меду́нак, медуњак, меду̀ника, меду̀ница, балг. медуни́ка, палес. медуні́ца ’зябер, Galeopsis L.’ (ТС), рус. паўн. медуни́чник, медуни́ца ’тс’; медуні́ца ’спірэя вербалістая, Spiraea salicifolia L.’ (віц., Кіс.; Грыг., ТСБМ, Дэмб.), мяду́ніца ’спірэя вязавая, Spiraea ulmaria L.’ (Касп.), рус. валаг., наўг., смал. медуни́ца, серб.-харв. меду̀ника ’тс’. Да мёд (гл.). Названы паводле таго, што з’яўляюцца добрымі меданосамі. Таксама Каламіец і Шамота (Мовознавство, 1979, 4, 24).
Медуні́ца 2, мідуні́чка ’сорт яблыкаў’ (Нас.; бялын., Янк. Мат.). Да мёд. Названа паводле салодкага смаку. Аналагічна: укр. меду́нка, польск. miodówka ’салодкая грушка’, славен. mę̑dovka, серб.-харв. меду̀ника, medvańa ’салодкая груша, яблык’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
peel2 [pi:l] v.
1. абіра́ць, лупі́ць; аблу́пліваць, адлу́пліваць;
peel a banana/an apple/a potato абіра́ць/чы́сціць бана́н/я́блык/бу́льбу
2. зла́зіць, абла́зіць, лупі́цца;
My skin always peels (off) when I have been in the sun. Калі я бываю на сонцы, мая скура заўсёды лупіцца.
peel off [ˌpi:lˈɒf] phr. v. зніма́ць, здыма́ць;
He peeled off his clothes and dived. Ён скінуў з сябе адзежу і нырнуў.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ці́снуць, -ну, -неш, -не; -ні; незак.
1. каго-што і на што. Налягаць сваім цяжарам на каго-, што-н.; націскаць.
Ц. нагой на рыдлёўку.
Ц. на кнопку званка.
2. перан. Прыгнятаць, душыць.
Боль ціснуў грудзі.
3. Сціскаць.
Крыгі ціснулі лодку.
Ц. руку.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Быць цесным, сціскаць цела (пра абутак, адзежу).
Чаравікі ціснуць.
Пінжак цісне ў плячах.
5. перан. Настойваць, дамагацца, напіраць, прымушаць.
На яго ціснулі, прымушалі завяршыць работу.
6. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Мучыць, турбаваць празмернымі цяжкасцямі.
У час вайны людзей ціснуў голад.
7. Прыціскаць, туліць.
Маці ціснула дзіця да грудзей.
8. што. Выціскаць.
Ц. сок з яблык.
Ц. алей.
9. Рабіць (віно, гарэлку) саматужным спосабам; гнаць (разм.).
10. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Павялічвацца, узмацняцца (пра мароз, холад).
Мароз цісне.
11. Старацца закончыць, завяршыць якую-н. творчую работу (разм.).
Ц. дысертацыю.
|| наз. ціск, -у, м. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
bone1 [bəʊn] n. косць, ко́стка
♦
a bag of bones ску́ра ды ко́сці;
a bone of contention я́блык разла́ду, прычы́на сва́ркі;
feel in one’s bones быць упэ́ўненым;
have a bone to pick with smb. infml зво́дзіць раху́нкі з кім-н.;
make no bones about (doing) smth. быць адкры́тым, чэ́сным у чым-н.; не вага́цца, не хіста́цца;
throw a bone кі́нуць ко́стку, зрабі́ць усту́пку;
to the bone ве́льмі мо́цна; максіма́льна
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
абабі́ць, ‑б’ю́, ‑б’е́ш, ‑б’е́; ‑б’ём, ‑б’яце́; зак., каго-што.
1. Удараючы, прымусіць адпасці што‑н. Абабіць яблык. Абабіць расу. □ [Апанас] абабіў попел з папяросы і скрывіўся ад дыму. Пестрак. // Удараючы, ачысціць ад чаго‑н. Неўзабаве.. [Чарнавус] павольна адчыніў дзверы ў сенцы, па зімняй прывычцы абабіў аб падлогу боты. Кулакоўскі. // Абмалаціць. Наперадзе чакала работа цяжкая і доўгая: малацьба. Абабіць цапамі ўсю збажыну нялёгка. Чарнышэвіч.
2. Пашкодзіць паверхню чаго‑н., прымусіць адпасці. Абабіць палец. Абабіць тынк. // Абнасіць з краёў вопратку. Абабіць рукавы.
3. Прыбіць, пакрыўшы, абцягнуўшы чым‑н. Абабіць дзверы дэрмацінам. □ [Дзеці] укапалі слупкі, абабілі аполкамі, навазілі з саўгаснай гантарэзкі пілавіння. Пальчэўскі.
4. Зрабіць прыгодным для язды. Абабіць дарогу.
•••
Абабіць капейку — зарабіць грошай. [Ціток:] — Сваю ж гаспадарку кідаеш, каб хаця капейку якую абабіць. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
куса́ць несов.
1. в разн. знач. куса́ть; (жалом — ещё) жа́лить;
гэ́ты саба́ка дзяце́й не куса́е — э́та соба́ка дете́й не куса́ет;
к. гу́бы — куса́ть гу́бы;
к. я́блык — куса́ть я́блоко;
2. (раздражать кожу) куса́ть, шерсти́ть;
3. перен. (причинять обиду) куса́ть; (оскорблять) ляга́ть;
◊ к. (сабе́) ло́кці — куса́ть (себе́) ло́кти
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
подта́чиватьII несов. (к подточи́ть)
1. (повреждать подъедая) падто́чваць;
червь подта́чивает я́блоко чарвя́к падто́чвае я́блык;
2. перен. падто́чваць;
боле́знь подта́чивает его́ хваро́ба падто́чвае яго́;
3. (подмывать — о воде) падмыва́ць;
река́ подта́чивает бе́рег рака́ падмыва́е бе́раг;
4. (делать острее) падво́стрываць; (на точиле) падто́чваць;
подта́чивать нож падво́стрываць (падто́чваць) нож;
подта́чивать каранда́ш падво́стрываць ало́вак.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
закусі́ць 1, ‑кушу, ‑кусіш, ‑кусіць; зак., што.
1. Заціснуць зубамі. Хлапчук закусіў ніжнюю губу і зірнуў спадылба на бацьку. Пальчэўскі. Зося зрабіла крок наперад, потым закусіла рог хусткі і пачала яшчэ пільней углядацца. Лупсякоў.
2. Разм. Адкусіўшы частку чаго‑н., пакінуць рэшту недаедзенай; надкусіць. Закусіць яблык.
•••
Закусіць цуглі — а) перастаць падпарадкоўвацца (пра каня). Калі пачалі рвацца першыя снарады, Міхасёў конь, спалоханы выбухамі, закусіў цуглі і панёсся, як шалёны, у лес. Машара; б) перан. Ісці напралом, дзейнічаць без аглядкі, ні з чым не лічачыся.
закусі́ць 2, ‑кушу, ‑кусіш, ‑кусіць; зак.
1. што, чым і без дап. Заесці што‑н. выпітае або з’едзенае. Закусіць горкае салодкім. □ [Кірыла і Тарас] выпілі па чарцы і закусілі цыбуляй. Гурскі.
2. Разм. Крыху паесці, перакусіць (у 2 знач.).
•••
Рукавом закусіць — выпіўшы, нічога не з’есці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
укусі́ць, укушу, укусіш, укусіць; зак.
1. каго-што. Ухапіўшы зубамі, раніць, прычыніць боль. Сабака ўкусіў за нагу. □ Год таму назад я .. замест ментуза неяк схапіў вадзянога пацука, які ўкусіў мяне за палец. Ляўданскі. // Уджаліць. Алена жахліва адступаецца, пазіраючы на .. [Зыгмуся], як на гадзюку, гатовую ўкусіць яе. Колас. // перан. Разм. Прычыніць крыўду, укалоць, задзець за жывое. Васіль адказаў [Паліне] сярдзіта: — ..Жыццё навучыць цябе. Тады ты зразумееш, хто казаў праўду. Я не ўкушу, дык нехта ўкусіць. Савіцкі.
2. што. Зубамі аддзяліць кавалак чаго‑н.; надкусіць. На выгляд .. [фрукты] як быццам свежыя, а ўкусіш яблык ці грушу — смаку няма. Новікаў.
3. чаго і без дап. Разм. З’есці, паесці чаго‑н. — Даўно з паўдня, Андрэй Якаўлевіч, пара ўжо чаго ўкусіць! — узмаліўся Журавінка. Лобан. [Колас:] — Хадзем на веранду, папросім чаго ўкусіць. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)