Ка́ктус ’расліна сям. Cactaceace’ (БРС, ТСБМ). У ТСБМ недакладная дэфініцыя: ’паўднёвая расліна з бязлістым мясіста-сакавітым сцяблом, укрытым калючкамі’. Па-першае, кактусы сустракаюцца ад Канады да Патагоніі, а па-другое, ёсць расліны з нармальна развітым лісцем (род Peireskia). Запазычанне кніжнага характару з ням. Kaktus або англ. cactus, якія ўзыходзяць да грэч. κακτός.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
а́йсберг, ‑а, м.
Плывучая ледзяная гара, абломак ледавіка. І вось ужо адкрытая прастора, Там-сям, як лебедзь, айсберг праплыве. Звонак. Праз чорныя ночы, між айсбергаў хмурых Плылі яны [караблі] ў далі ў ліхія марозы. Броўка.
[Англ. iceberg з сканд.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ясно́та, ‑ы, ДМ ‑ноце, ж.
Абл. Ясната. Чайка імчыць да ясноты. Глебка. Над раённым гарадком, .. стаяла ціхая, пагодлівая вераснёўская ясната. Ракітны. Праз воблачнасць сям-там цадзілася яснота, а месцамі нават праступаў блакіт. Калодзежны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абымшэ́лы, ‑ая, ‑ае.
Які аброс, пакрыўся мохам. За вытаптаным выганам.. Апейку абступалі хаты — новыя, пасівелыя ўжо ад дажджу ды ветру, скрыўленыя, абымшэлыя ад даўнасці. Мележ. Сям-там пракідаліся абымшэлыя барадачы-дубы, меднастволыя, пагоністыя хвоі. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́паць, ‑і, ж.
Асадак дыму; сажа. Сцены ўнутры там-сям былі яшчэ задымлены, але збольшага дажджы ўжо змылі ўедлівую чорную капаць. Мележ. Слуп чорнага дыму падымаўся над лесам і слаўся па балоце густой копаццю. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зжу́хнуць, ‑не; зак.
Страціць яркасць, пацямнець, стаць жухлым (пра колеры, фарбы). // Страціць свежасць, пасохнуць (пра лісце, траву). Травы няма: тая, што сям-там узрасла — ..зжухла і зжоўкла. Яно і не дзіва — лета было сухое. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Перасме́шка ’невялічкая лясная птушка атрада вераб’іных, здольная імітаваць, перадражніваць галасы розных жывёл’ (ТСБМ), ’птушка перасмешнік’ (лельч., Мат. Гом.), перасме́шка зялёная ’птушка Hippolais icterina з сям. валасянак’, песня якой у асноўным — перайманне галасоў іншых птушак, параўн. рус. маск., гул. пересме́шка валасянка, Sylvia hortensis L.’ Відаць, з перасме́шнік (гл. наступнае слова); суф. ‑ка, як у птушка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лопаўка 1 ’каваль, шчаўкун — розныя віды жукоў з сям. Elateridae’ (Касп.). Да лопаць 1 (гл.).
Лопаўка 2 ’нераўнамерна адцягнутае ў час кляпання карабатае месца на лязе’касы’ (Мядзв., Жд. 1, Касп.; полац., Янк. 2; мін.-маладз., Шчарб.; докш., Янк. Мат.; полац., Нар. лекс.; рас., Шатал.). Утворана ад ⁺лопавы < ⁺лопа < літ. lãpas ’ліст’ (паводле падабенства). Параўн. лапату́ха (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГУБА́ АВЕ́ЧАЯ,
грыб сям. скутыгеравых; тое, што бяляк.
т. 5, с. 514
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
павысо́ўвацца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
Паказацца адкуль‑н., высунуцца — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае. Вадзіцелі павысоўваліся з кабін, сям-там выйшлі з машын пасажыры. Лынькоў. З-пад шынялёў, з-пад коўдраў павысоўваліся, паўзнімаліся галовы. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)