1.‑а. Абавязковае для ўсіх правіла, устаноўленае вышэйшым органам дзяржаўнай улады, якое мае найвышэйшую юрыдычную сілу. Канстытуцыя — асноўны закон Саюза Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік. Кодэкс законаў аб працы. Рабіць усё па закону.
2.‑у. Наказ, загад, які з’яўляецца неаспрэчным, абавязковым для каго‑н. Загад камандзіра — закон для падначаленых.
3.‑у. Агульнапрынятае правіла грамадскіх паводзін; звычай. Закон гасціннасць Законы сяброўства.
4.звычайнамн. (зако́ны, ‑аў). Асноўныя палажэнні ў якой‑н. справе, абумоўленыя яе сутнасцю. Законы правапісу. Законы вершаскладання.
5.‑у. Пастаянная, аб’ектыўна існуючая сувязь паміж з’явамі, якая выцякае з прыроды саміх рэчаў; заканамернасць. Законы развіцця прыроды. Законы класавай барацьбы.
•••
Закон божы — асноўныя палажэнні хрысціянскай рэлігіі, як прадмет выкладання ў дарэвалюцыйнай школе.
Воўчы закон — пра адносіны ў грамадстве, дзе пануе самавольства дужых.
Закон не пісандлякаго або каму — пра таго, хто ігнаруе агульнапрынятыя правілы, нормы паводзін.
Па-за законам — у становішчы, калі хто‑, што‑н. не ахоўваецца законам, пазбаўлены заступніцтва з боку дзяржаўных органаў.
Сухі закон — забарона ўжываць алкагольныя напіткі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
працэ́нтм., в разн. знач. проце́нт;
пра́віла ~таў — мат. пра́вило проце́нтов;
вы́канаць план на сто ~таў — вы́полнить план на сто проце́нтов;
п. прыбы́ткаў — проце́нт при́былей;
◊ на (усе) сто ~таў — на (все) сто проце́нтов
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рэінтраду́кцыя
(ад рэ- + інтрадукцыя)
1) развядзенне раслін у мясцовасцях, дзе яны раней раслі, але затым зніклі, як правіла, па віне чалавека;
2) другасная або кожная наступная інтрадукцыя раслін, якія раней культываваліся.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
principle
[ˈprɪnsəpəl]
n.
1) пры́нцып -у m.; асно́ва f.
religious principles — рэлігі́йныя кано́ны
2) пра́вілаn., зако́н -у m.
to make it a principle — зрабі́ць пра́вілам
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Пераво́ды1 ’плёткі, што жанчыны пераносяць з хаты ў хату’ (Нас.), параўн. рус.смал.пераво́дки, пск.перево́дни, арханг., цвяр.перево́ды ’тс’. З пера- і вод‑ < вадзі́ць, ве́сці (гл.). Параўн. яшчэ бел.зводы ’плёткі’ і рус.переводить вести ’нагаворваць’.
Пераво́ды2 (перэво́ды), перэво́дзіны ’адно з вясельных застолляў (пасля вяселля)’ (ТС). Польск.przewodziny ’перыяд вяселля, калі малады забірае сваю жонку дамоў’, рус.отво́ды ’тс’. Да пера- і весці (гл.) — яшчэ ў недалёкім мінулым маладая перабіралася ў дом маладога пешшу, — як правіла, маладыя былі з аднае ці з блізкае вёскі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
generally[ˈdʒenrəli]adv.
1. звыча́йна, як пра́віла;
What time do you generally get up? Калі ты звычайна ўстаеш?
2. паўсю́дна; у бо́льшасці вы́падкаў;
The new plan was generally accepted. Новы план быў паўсюдна прыняты.
3. нао́гул, у агу́льным сэ́нсе;
generally speaking ка́жучы/гаво́рачы нао́гул
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
suspend[səˈspend]v.
1. ве́шаць, падве́шваць;
suspend a lamp падве́шваць ля́мпу
2. спыня́ць (часова), прыпыня́ць;
The rule has been suspended. Гэтае правіла часова прыпынена.
3. адхіля́ць (ад удзелу); часо́ва звальня́ць (з працы);
She was suspended from school. Ёй не дазволілі прысутнічаць на занятках.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
АВЕ́РС
(франц. avers ад лац. adversus павернуты тварам),
правы (галоўны) бок манеты, медаля, банкноты. Аверсам манет, як правіла, лічыцца бок з партрэтам манарха, яго манаграмай або імем ці выявай інш. асобы (пры іх адсутнасці — з гербам або абазначэннем наміналу); на аверсе мемарыяльных манет змешчана сюжэтная выява; медалёў — паведамленне аб нагодзе выпуску; банкнот — герб і подпіс адказных асоб. Параўн.Рэверс.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АБАСІ́ДЫ,
дынастыя арабскіх халіфаў, якая правіла ў Багдадзе ў 750—1258 (гл.Абасідаў халіфат). Паходзіць ад Абаса, дзядзькі Мухамеда. Заснавальнік дынастыі Абу-ль-Абас ас-Сафах [750—754], які скінуў Амеядаў. Найб. буйныя прадстаўнікі — Мансур [754—775], Харун ар-Рашыд [786—809], Мамун [813—833]. Пасля захопу Буідамі ў 945 Багдада Абасіды пазбаўлены свецкай улады. Апошні з Абасідаў аль-Мустасім [1242—58] у час нашэсця манголаў пакараны смерцю.