сма́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; незак., што і без дап.

1. Гатаваць на агні (мяса, рыбу, грыбы і пад.). Раскладалі вялікі агонь, на ражнах смажылі сала. Чарнышэвіч. Не паспела паказацца ў пакоі Вольга Сцяпанаўна, як Тарас Іванавіч закамандаваў: — Смаж яечню! Колас.

2. безас. Пра сухасць у роце, выкліканую смагай, жаданнем піць. Ад селядца смажыць. □ Смажыць. Даўно апаражнілі бутэлькі з вадой, што былі ў дзяўчат. Пташнікаў. На другім ад Ланска прыпынку.. [Мікалай] сказаў Данілу, што ідзе напіцца халоднай вады — смажыла надта пасля сала, — і выйшаў. Пальчэўскі.

3. Апякаць прамянямі, паліць (пра сонца). Сонца не пякло, а смажыла зямлю. Капыловіч. Калі ўспыхвае пунсовы ранак, сонца неміласэрна пачынае смажыць стэп. Лукша.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пале́на ’адпілаваны або адпілаваны і рассечаны кавалак бервяна на паліва’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ, Мат. Гом.), поле́но (ТС, Шушк.), пале́нне ’тс’ (Шат.). Агульнаслав. (рус. поле́но, укр. полі́но, ст.-рус., ц.-слав. полѣно, польск. polano, чэш., славац. poleno, славен. poléno, балг. полено) і прасл. polěno. Лічыцца звязаным з дзеясловамі з коранем pol‑ ’палаць, гарэць’ (ст.-рус. полѣти, чэш. poleti і г. д.) і далей, з паліць, полымя (гл.) (Міклашыч, 235; Траўтман, 212; Фасмер, 3, 308). Па іншай версіі (Праабражэнскі, 2, 103; Махэк, 469), вытворнае ад пол ’палавіна’, г. зн. ’палавіна, рассечаны на дзве палавіны кавалак ствала’. Атрэмбскі (гл. Фасмер, там жа), параўноўвае з літ. liepsnà ’полымя’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Па́лка ’частка тонкага ствала або галіны, ачышчаная ад парасткаў’. Рус., укр. па́лка, ст.-рус. палъка, польск. pałka ’тс’. Пэўнай этымалогіі няма. Корш (у Праабражэнскага, 2, 9) мяркуе аб запазычанні са ст.-в.-ням. pfâl ’кол’ < лац. pālus ’тс’. Фасмер (3, 193) адхіляе гэту думку з-за розніцы ў значэнні, прыводзіць супастаўленне Младэнава (409) са ст.-в.-ням. spaltan ’расколваць’, ст.-інд. sphátaýati ’ён расколвае’, phálakam ’дошка’, phálati ’лопацца, трэскацца’. Іншыя версіі аб роднаснасці з паліць (Махэк, 429), таму што палкам надавалі цёмны колер з дапамогай агню ці таму што яны выкарыстоўваліся як паліва (Праабражэнскі, 2, 9 і наст.), і з палец (Брукнер, 391) менш верагодныя.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

fire

[ˈfaɪr]

1.

n.

1) аго́нь -ню́ m., по́лымя n.

to light the fire — запалі́ць у пе́чы

2) пажа́р -у m.

3) запа́л, узды́м -у m.; натхне́ньне n.; па́лкасьць, палымя́насьць, жва́васьць f.

full of patriotic fire — по́ўны патрыяты́чнага запа́лу

4) пяку́чы боль, ліхама́нка f.; запале́ньне n.

5) Milit. аго́нь -ню́ m., стральба́ f.; абстрэ́л -у m.

6) закі́дваньне (пыта́ньнямі, кры́тыкай)

2.

v.t.

1) запа́льваць (дро́вы), падпа́льваць (дом)

2) палі́ць у пе́чы

3) абпа́льваць (керамічныя вы́рабы, цэ́глу)

4) сушы́ць (гарба́ту, тыту́нь)

5) узбуджа́ць, распа́льваць (фанта́зію)

6) страля́ць, палі́ць (за́лпам)

7) informal кіда́ць (ка́менем)

8) informal звальня́ць (з пра́цы)

3.

v.i.

1) загара́цца (агнём, зло́сьцю, энтузія́змам)

2) страля́ць (са стрэ́льбы, гарма́ты)

3) абпа́львацца (як цэ́гла)

•

- be under fire

- fire off

- fire up

- on fire

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

любо́ў, ‑бові і ‑бві, ж.

1. Пачуццё глыбокай прыхільнасці да каго‑, чаго‑н., адданасці каму‑, чаму‑н. Любоў да радзімы. □ Нарадзілася д[а]чка, і сэрца загарэлася новым пачуццём.. самай моцнай любві — любові маці. Дуброўскі. // Пачуццё прыхільнасці, сімпатыі да каго‑н. Творы Максіма Танка карыстаюцца заслужанай любоўю чытача, бо напісаны яны ад сэрца. Шкраба.

2. Пачуццё гарачай сардэчнай прыхільнасці да асобы другога полу; каханне. Вось так прыходзіць першая любоў, Нібы паводка, бурна, нечакана. Свірка. Не знайсці мне спакою ні цёмнаю ноччу, ні днём, Бо любоў мяне мучыць і паліць пякельным агнём. Багдановіч. / Пра чалавека, які выклікае гэта пачуццё. Вось і любоў твая ідзе.

3. Цікавасць, схільнасць, цяга да чаго‑н. Любоў да педагагічнай справы. Любоў да мастацкага слова.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пуры́шка ’парэчка’ (Адм.): заружавеўшыся, маўляў, пурышкі на ясным сонцы (Лёсік) сюды ж, магчыма, і рус. пуры́ш ’індык’. Відаць, узыходзіць да *pyriti/*puriti ’смажыць, пячы’, параўн. серб.-харв. пу̏рити ’падсмажваць’, укр. пи́рити ’чырванець ад гневу’, славен. piriti se ’чырванець (ад злосці)’, польск. zapyrzyć się ’зачырванецца’, в.-луж. pyrić ’паліць’, што да *pyrь ’агонь’ (Куркіна, Этимология–1994–1996, 202–203); інакш адносна рускага слова Фасмер, 3, 410 (< рус. пы́рить ’тапырыць пер’е’). Паводле Трубачова (Зб. памяці Талстога, 1, 309), зыходнае *puriti з першапачатковым значэннем ’пячы, грэць’ захавалася толькі ў прыставачных утварэннях, куды адносяцца рус. дыял. опу́ри́ть ’абдаць мачой’ і пад. Параўн., аднак, рус. дыял. пу́рить ’мачыцца’ і папярэдняе слова. Не выключана, што з’яўляецца адаптаваным паланізмам, параўн. польск. porzeczki ’парэчкі’ (Арашонкава–Чабатар, Адм.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

odkąd

1. з якой пары?; з якога часу?; калі?;

odkąd przestałeś palić? — калі ты перастаў курыць (паліць)?;

2. з той пары (з таго часу), як;

odkąd przestałem palić, nie kaszlę — з таго часу, як я кінуў курыць (паліць), я не кашляю;

odkąd wyjechała — з таго часу, як яна паехала;

odkąd pamiętam — з тае пары, як я памятаю;

3. з якога месца; адкуль;

odkąd mam zacząć? — адкуль я павінен пачаць?

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

broil

I [brɔɪl]

1.

v.t.

1) сма́жыць, пячы́

2) палі́ць (ску́ру)

2.

v.i.

1) палі́цца, сма́жыцца, пячы́ся на со́нцы

2) Figur. кіпе́ць ад зло́сьці, за́йздрасьці; гарэ́ць ад нецярплі́васьці

3.

n.

1) мя́са, сма́жанае на агні́

2) Figur. кіпе́ньне n.

to be in a broil of indignation — кіпе́ць ад абурэ́ньня

II [brɔɪl]

1.

n.

сва́рка, бо́йка f.; крык, га́лас -у m.

2.

v.i.

свары́цца, ва́дзіцца

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

палі́цца I несов.

1. безл. топи́ться;

у пе́чы па́ліцца — печь то́пится;

2. страд. же́чься; зажига́ться; топи́ться; обжига́ться; см. палі́ць I 1-5

палі́цца II сов.

1. (начать литься) поли́ться; (с силой — ещё) хлы́нуть;

вада́ паліла́ся з кра́на — вода́ полила́сь из кра́на;

кроў паліла́ся з го́рла — кровь хлы́нула из го́рла;

2. перен. поли́ться;

паліла́ся сардэ́чная гу́тарка — полила́сь задуше́вная бесе́да

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ráuchen

1. vt куры́ць, палі́ць (цыгарэту)

2. vi дымі́цца, куры́цца, курады́міць

◊ er árbeitete bis ihm der Kopf ráuchte ён працава́ў да ачмурэ́ння;

er árbeitet, dass es nur so raucht разм. ён працу́е ва-ўср;

héute raucht's разм. сёння па́хне сма́жаным (здабычай)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)