мармыта́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. мармытаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Пачуўшы ляпанне стрэльбы, мядзведзь з гнеўным мармытаннем рынуўся на Тадэўчыка. Бядуля. Нечакана я пачуў недалёка ад сябе хрыплы, старэчы кашаль і павольна-ціхае мармытанне. Нікановіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ На́жа ’удача’ (ТС), на́джа ’надзея, спадзяванне’ (драг., З нар. сл., столін., Нар. лекс.; лунін., Шатал.), параўн. пена‑ джэно ’нечакана, неспадзявана; незнарок’ (ТС). Праславянскі дыялектызм *nadja? Параўн. серб.-харв. на́да ’надзея, спадзяванне’, славен. nȃda ’тс’. Гл. надзёя. Не выключана, што аналізуемае слова з’яўляецца аддзеяслоўным назоўнікам ад на́дзіцца ’спадзявацца, чакаць’ або на́дзіць ’вабіць, прыманьваць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

pop​2 [pɒp] v.

1. BrE, infml нечака́на вы́йсці; вы́скачыць;

Pat’s just popped next door for ten minutes. Пэт толькі што выскачыла да суседзяў на 10 хвілінак.

2. хло́паць; з трэ́скам ло́пацца

3. (in) забяга́ць, загля́дваць, заско́кваць

4. (out) вы́лупіць во́чы

5. нечака́на вытырка́цца, высо́ўвацца

♦

pop your clogs BrE, hum. паме́рці;

pop the question infml прапанава́ць (каму-н.) вы́йсці за́муж/жані́цца

pop off [ˌpɒpˈɒf] phr. v. infml паме́рці, адкі́нуць канькі́, даць ду́ба

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

зры́нуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.

Нечакана, з шумам упасці, зваліцца. Адплыў [Стась] далёка-далёка ад вогненнага берага, і там на яго зрынулася вялізная, з дом, хваля. Сабаленка. // перан. Зваліцца, абрушыцца на каго‑н. (пра гора, няшчасце). Гора зрынулася на чалавека.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́хапіцца, ‑юцца; зак.

Разм. Нечакана і хутка з’явіцца адкуль‑н. Полымя выхапілася з-пад страхі. □ За лесам выхапілася поле, потым надышоў пералесак, вузенькая ручаіна. Мележ. Дзікія качкі выхапіліся аднекуль з-за лазнякоў і спалохана шуганулі ў неба. М. Ткачоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уссу́нуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.

Разм. Нечакана наткнуцца на каго‑, што‑н. у час руху. Уссунуцца на пень. □ — А браткі ж мае, — гаварыў часам «дзядзька», спускаючыся з мокрага ганка, — вось цемрыва, хоць на воўка ўссунься, а-я-яй! Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наско́чыць, -ко́чу, -ко́чыш, -ко́чыць; зак.

1. на каго-што. З ходу, з разгону наткнуцца на каго-, што-н.

Н. на плот.

2. на каго (што). Раптоўна накінуцца, напасці на каго-н.

Мядзведзь наскочыў на чалавека.

3. Нечакана з’явіцца (прыехаць, прыйсці і пад.).

Партызаны наскочылі з лесу.

4. перан. Раптоўна ўзнікнуць, пачацца і г.д. (пра вецер, мяцеліцу і пад.).

Наскочыў мароз.

5. Пра час, пару года: хутка надысці, настаць (разм.).

А тут і жніво наскочыла.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

памі́нкі, ‑нак; адз. няма.

Абрадавы абед у памяць памёршага пасля хаўтур або праз пэўны тэрмін са дня смерці. Заплаканая ўдава і сваякі запрашалі на памінкі. Самуйлёнак. — Пане Жукоўскі! — нечакана для самога сябе сказаў Андрэй. — У нас сёння памінкі па бацьку. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абмо́віцца, ‑моўлюся, ‑мовішся, ‑мовіцца; зак.

Памыліцца пры размове, сказаць не тое, што трэба. // Нечакана прыгадаць што‑н. Арцёмава, прыняўшы ўдзел у маіх «росшуках», абмовілася, што яна часта бывае ў шпіталі. Шынклер.

•••

Не абмовіцца (ні адным) словам — нічога не сказаць, змоўчаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адпачыва́ючы, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. незал. цяпер. ад адпачываць.

2. у знач. наз. адпачыва́ючы, ‑ага, м. Той, хто дзе‑н. адпачывае. З акіяна нахлынула раптам вялікая хваля і нечакана акаціла ўсіх адпачываючых халоднай вадой. Лынькоў.

3. Дзеепрысл. незак. ад адпачываць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)