упе́рці, упру́, упрэ́ш, упрэ́; упро́м, упраце́, упру́ць; упёр, упе́рла; упры́; упёрты; зак.
1. што. З цяжкасцю ўпхнуць, уціснуць у што-н. (разм.).
У. рэчы ў чамадан.
2. што ў што. Унесці (што-н. цяжкае, грувасткае; разм.).
У. мяшок з бульбай у сенцы.
3. што ў што. Шчыльна прыціснуць да чаго-н.
У. жэрдку ў сцяну.
У. рукі ў бокі.
4. перан., каго-што. Навязаць каму-н., прымусіць насільна ўзяць што-н. (разм.).
У. бракаваны прыёмнік.
5. перан., што. Патраціць, выдаткаваць (сродкі, грошы; разм.).
У. сто рублёў.
|| незак. упіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. упо́р, -у, м. (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
przegryźć
przegry|źć
1. перагрызці, перакусіць;
2. прагрызці, пракусіць;
mysz ~zła worek — мыш прагрызла мяшок;
3. раз’есці;
4. разм. закусіць, перакусіць; падсілкавацца; падмацавацца
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
pouch
[paʊtʃ]
1.
n.
1) то́рба, то́рбачка f.; мех мяха́, мяшо́к -ка́ m.
a postman’s pouch — мех з по́штай
2) то́рба кенгуру́
2.
v.
1) кла́сьці ў то́рбу, мех
2) рабі́ць на́пуск у суке́нцы, бу́фы ў рукаво́х, рабі́ць што-н. мешкава́тым
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
прама́цаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Праверыць, абшукаць вобмацкам, абмацаць. Калі крыху ўсё ўціхамірылася, супакоілася, Мішка ўчыніў дэталёвы агляд сваёй новай кватэры, абнюхаў кожны мяшок, прамацаў кожную скрынку. Лынькоў.
2. перан. Прыглядаючыся, вывучаючы, скласці ўяўленне, даведацца пра каго‑, што‑н. Далідовіч папрасіў сувязнога, .. каб той добра прамацаў усе закуткі ў гарадку — пакінуў жа там які-небудзь след Бярозка, калі толькі ён быў у Сінілаве. Шахавец.
3. Мацаць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прарва́цца сов., в разн. знач. прорва́ться;
мяшо́к ~ва́ўся — мешо́к прорва́лся;
нары́ў ~ва́ўся — нары́в прорва́лся;
п. з варо́жага акружэ́ння — прорва́ться из вра́жеского окруже́ния;
го́лас яго́ ~ва́ўся праз шум ве́тру — го́лос его́ прорва́лся сквозь шум ве́тра
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
bag1 [bæg] n.
1. су́мка, то́рба; паке́т;
an evening bag тэатра́льная су́мачка;
a garbage/rubbish bag паке́т для сме́цця;
a paper bag папяро́вы паке́т;
a plastic bag поліэтыле́навы паке́т;
a shopping bag су́мка для паку́пак
2. мех, мяшо́к;
a bag of cement мяшо́к цэме́нту
3. infml ба́ба, цётка (пра непрыемную жанчыну)
4. pl. bags (of smth.) BrE, infml про́цьма, бага́та; нава́лам;
bags of time нава́лам ча́су
5. pl. bags мяшкі́ (пад вачыма)
♦
a bag of bones infml рэ́бры ды ску́ра;
bag and baggage ца́лкам, без аста́тку;
be in the bag infml спра́ва зро́блена;
It is in my bag. Гэта ўжо ў мяне ў кішэні;
leave smb. holding the bag узвалі́ць адка́знасць на каго́-н.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
◎ *Натомасць, натбмосьць ’узамен’ (драг., З нар. сл.), укр. натомість, натомісць, натомісь ’замест таго, затое’, рус. нато‑ мест ’вместо того, чтобы’, натместо ’замест’, польск. natomiast ’замест таго’, стар. natemieście, natemieść ’тс’. Са спалучэння *на то место ў выніку фанетычных змен, некаторыя з іх цяжка вытлумачыць унутраным развіццём: -мосьць замест *mesto, відаць, пад уплывам укр. натомісць з заменай і (< Ъ) на о ў закрытым складзе; або з ‑масць, дзе ‑ма‑ па тыпу машон ’мяшок’, змененае пад уплывам окання.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́касіць, ‑кашу, ‑касілі, ‑касіць; зак., каго-што.
Разм.
1. Скасіць траву і пад. дзе‑н. У апошнюю касавіцу Пятрок, не мяняючы да Алімпы сваіх ранейшых адносін, выкасіў яе дзялянку сена. Ракітны.
2. чаго. Накасіць пэўную колькасць; укасіць. Выкасіць мяшок канюшыны. □ Ілля выкасіў нанач каню атавы і, павячэраўшы, выйшаў у горад. Галавач.
3. перан. Знішчыць у вялікай колькасці людзей, жывёлы (пра пошасць). За тры пакаленні халера двойчы выкасіла Азярышча. Караткевіч. // Знішчыць агнём. Пажарам выкасіла паўвёскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ссы́паць, ‑плю, ‑плеш, ‑пле; заг. ссып; зак., што.
1. Сыплючы, сабраць разам (што‑н. дробнае або сыпкае). Пакуль Яўгена не было, мы старанна заслалі карычневымі коўдрамі ложкі, падмялі падлогу,.. а ўсё смецце ссыпалі ў скрынку. Савіцкі. Навыбірае сусед кашы тры бульбы, гладкай, жаўтавата-белай, і ссыпле ў мяшок. Кулакоўскі.
2. Скінуць уніз, заставіць упасці (што‑н. дробнае, сыпкае). Прыйшла машына, ссыпала зерне і паехала зноў у поле. Скрыган.
ссыпа́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.
Незак. да ссы́паць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
успаро́ць, успару, успораш, успора; зак., каго-што.
1. Падчапіўшы чым‑н. вострым, распароць, разрэзаць. Успароць мяшок. □ Бляшанку кансерваў разрэзалі, успаролі нажом, адкаркавалі і паўлітэрка. Сачанка.
2. Разм. Разбудзіць, падняць рана. [Сцяпан:] Забаўляйся тут з Паўлінкай, а я прыкархну трохі... Сягоння яшчэ дасвета мяне мая ўспарола. Купала. // Узагнаць са свайго месца. [Пушкарэвіч:] — З-за вашага брата-рыбака ніводнай качкі сядзячай не возьмеш, усюды ўспоруць. Гурскі. Летась, успамінае Ульяна, такой парой, косячы, успаролі ў гэтым кутку ласіху. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)