БАНА́Н
(Musa),
род кветкавых раслін сям. бананавых. Больш за 40 відаў. Радзіма — трапічная Азія, Акіянія, Паўн. Аўстралія. Пашыраны ў трапічных і субтрапічных краінах. На Беларусі вырошчваецца ў аранжарэі Цэнтр. бат. саду АН. Найб. вядомыя банан райскі (Musa paradisiaca), дэсертны (Musa sapientum), тэкстыльны, або абака (Musa textilis), японскі (Musa basjoo) і інш.
Шматгадовыя дрэвападобныя травяністыя расліны з магутным карэнішчам, пакарочаным сцяблом і несапраўдным трубчастым ствалом выш. да 15 м, які ўтвараюць похвы лістоў. Лісце даўж. да 6 м, суцэльнае. Кветкі звычайна аднаполыя, няправільныя, сабраныя ў звіслы складаны колас. Плады буйныя, рабрыстыя, падоўжаныя серпападобныя або кароткія авальныя ягады (ядомыя, маюць цукар, крухмал, бялкі, таніды і карацін), з іх гатуюць алкагольныя і кандытарскія вырабы, кансервы і інш. харч. прадукты, з лісця вырабляюць валакно — т.зв. манільскую пяньку. Лек. (у пладах і кветках ёсць антыбіётыкі; слабіцельны, страўнікавы, антыдыябетычны і антыгельмінтны сродак), кармавыя і дэкар. Расліны.
т. 2, с. 272
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
маўчко́м, прысл.
Нічога не кажучы, захоўваючы маўчанне; моўчкі. [Маці] ўжо некалькі разоў .. выходзіла маўчком на двор. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падку́хцік, ‑а, м.
Уст. Хлопчык, які служыў на кухні. — Ты [Сымон] — падкухцік, ты — музыка, Падмятайла, ваданос. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
неўзнакі́, прысл.
Абл. Непрыкметна, неўзаметку. Туды, на захад, за кардоны, лячу я ў думках неўзнакі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няду́жыцца, ‑жыцца; безас. незак.
Нездаровіцца. Калі часамі Уладзіку нядужылася, дзед накрываў яго нанач сваёю бравэркаю. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
недаро́бленасць, ‑і, ж.
Стан недаробленага; незавершанасць, незакончанасць. На ўсім ляжала пячаць нядбаласці і нейкай недаробленасці. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
непаваро́тны, ‑ая, ‑ае.
Абл. Непаваротлівы. Непаваротная жаба смешна заварушыла кароценькімі лапкамі, уцякаючы далей ад агню. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
про́стасць, ‑і, ж.
Разм. Тое, што і прастата. Гэты праект захапіў дзядзьку Марціна сваёю простасцю. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пляме́ннік, ‑а, м.
Сын брата або сястры. Наўкол пляменнікі сядзелі, На дзядзьку пільна ўсе глядзелі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абхва́тваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да абхваціць. [Аўгіня] абхватвае.. [Мартына] рукамі за шыю, прынікае да яго твару. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)