1) вызначэнне свайго месцазнаходжання (напр. а. на мясцовасці);
2) перан. уменне разабрацца ў якіх-н. пытаннях, у навакольнай абстаноўцы (напр.добрая а. у новай літаратуры);
3) перан. накіраванасць дзейнасці ў інтарэсах каго-н., чаго-н. (напр. а. на масавага чытача).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
ви́димостьж.
1. ба́чнасць, -ці ж.;
хоро́шая ви́димостьдо́брая ба́чнасць;
2.(кажущийся внешний вид) вы́гляд, -ду м.;
то́лько одна́ ви́димость то́лькі адзі́н вы́гляд, то́лькі так здае́цца;
◊
по всей ви́димости як віда́ць;
для ви́димости для вы́гляду;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
інтуі́цыя, ‑і, ж.
1. Неўсвядомленае чуццё, заснаванае на папярэднім вопыце, якое накіроўвае на правільныя дзеянні; прадбачлівасць, здагадка. За доўгую практыку ў [цёткі Эмілі] развілася такая інтуіцыя, што ў дзевяноста выпадках яна трапляла акурат на такіх людзей, з якімі можна было дагаварыцца.Маўр.— Дакладнасць — добрая рэч, — змякчаў сваю рэзкасць начальнік штаба, — але ж часамі патрэбна разведчыкаў і інтуіцыя, нюх ці як хочаш гэта называй...Шахавец.
2. У ідэалістычнай філасофіі — нейкая містычная здольнасць непасрэднага пазнання ісціны без дапамогі вопыту і лагічных вывадаў.
[Ад лац. intueri — пільна, уважліва глядзець.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
zäh
1.
a
1) цвёрды (пра мяса)
2) вя́зкі (пра метал)
3) упа́рты, трыва́лы
~es Gedächtnis — до́брая па́мяць
2.
adv
1) упа́рта, цвёрда, сто́йка
2) паво́льна, з ця́жкасцю
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
п. да ўро́каў — подгото́вка (приготовле́ние) к уро́кам;
2. снаряже́ние ср.;
п. су́дна — снаряже́ние су́дна
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Artificem commendat opus
Твор хваліць майстра.
Произведение хвалит мастера.
бел. Па рабоце майстра знаць.
рус. Видно мастера по работе. Дело мастера боится. Всякая работа мастера хвалит. Доброму Савве добрая и слава.
фр. A l’œuvre on connaît l’artisan (По работе узнаётся мастер).
англ. A good workman is known by his chips (Хорошего работника видно по щепкам).
нем. Das Werk lobt den Meister (Дело хвалит мастера).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Incus robusta malleum non metuit
Моцная кавадла не баіцца молата.
Крепкая наковальня не боится мол. та.
бел.Добрая кавадла не баіцца молата.
рус. Хорошая наковальня не боится ударов молота.
фр. L’enclume n’a pas peur de marteau (Наковальня не боится молота).
англ. A good anvil does not fear the hammer (Хорошей наковальне не страшен молот).
нем. Amboß fürchtet den Hammer nicht (Наковальня не боится молота).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
ца́ца, ‑ы, ж.
Разм.
1. Тое, чым можна забавіць дзіця; цацка. — Ты глянь, Валерык: бачыш — цаца! А вось сувойчык палатна.Колас.
2. У мове дзяцей — што‑н. вельмі харошае, прыемнае.
3. Пра паслухмянае, выхаванае дзіця. [Настаўніца:] — Вы не злуйце на Ліпку, яна была ў нас. Сёння Ліпка — вялікая цаца!Брыль.//звычайнаіран. Пра чалавека наогул. Клопату [Надзі] хапала. Работа, дзіця далося ў знакі, ды і ён, Пракопавіч, не цаца быў.Радкевіч.
4. Пра таго, хто важнічае, мае вялікія прэтэнзіі. Маці ўжо цяпер меціцца хоць на якога-небудзь прымака, бо замуж да сябе такую цацу наўрад ці хто возьме.Кулакоўскі.— Цаца не вялікая. Возьмеш посцілку, падушку і палезеш на гарышча. Там сена мяккае.Сіўцоў.Што яна [Каця] ў разведцы разумее? Што яна за цаца такая, каб я перад ёю падымаў рукі ўгору?Сяркоў.
•••
Добрая цаца — пра ненадзейнага, нядобрага, хітрага чалавека. — Ну, па ім [Андрэю Каржакевічу] то плакаць вельмі няма чаго. Гэты набудзе. Сам з чортавых зубоў можа вырваць, добрая цаца, — сказаў Рыгор Варанец.Крапіва.
Цаца-цаца, ды ў кішэнь — пра таго, хто не праміне ўзяць чужое, прысвоіць што‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АМІ́РАЎ Фікрэт Мешады Джаміль аглы
(22.11.1922, г.. Гянджа — 20.2.1984),
азербайджанскі кампазітар. Нар.арт.СССР (1965). Чл.-кар.АН Азербайджана (1980). Герой Сац. Працы (1982). Аўтар першых нац. лірыка-псіхал. оперы «Севіль» (1953) і сімф. мугамаў «Шур» і «Кюрд-аўшары» (1948), якія паўплывалі на развіццё сімфанізму ў Азербайджане і інш. краінах Усходу.
Сярод інш. твораў: опера «Улдуз» (1948); балеты «Насімі» (1973), «Тысяча і адна ноч» (1979); муз. камедыі «Выкрадальнікі сэрцаў» (1944), «Добрая вестка» (1946); Сімфонія Нізамі (1947); сімф. і арк. творы, рамансы, апрацоўкі нар. песень, музыка да драм. спектакляў і кінафільмаў. Аўтар кн. «Музычныя роздумы» (1971), «Музычныя старонкі» (1978) і інш.Дзярж. прэміі СССР 1949 і 1980; Дзярж. прэмія Азербайджана 1974.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
цыбу́ля, ‑і, ж.
1. Агароднінная расліна сямейства лілейных з ядомымі цыбулінай і трубчастымі лістамі. Рэпчатая цыбуля. □ Была б добрая вясна, дык ужо ў такі час вырасла б цыбуля ў агародзе, шчаўе на лузе.Колас.
2.зб. Ядомыя трубчастыя лісты або галоўкі гэтай расліны. [Гануля] ішла з гарода і несла ў кошыку маладзенькую радыску, салату і яшчэ кволае пер’е цыбулі.Чарнышэвіч.[Чалавек:] — Магу даць пляцёнку цыбулі або вясельца сушаных грыбоў.Кулакоўскі.
3. Назва некаторых травяністых цыбульных раслін сямейства лілейных. Цыбуля мядзведжая. Цыбуля заячая.
[Ад ням. Zwiebel.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)