Тайная дзяржаўная паліцыя ў фашысцкай Германіі, якая вылучалася крывавымі метадамі расправы са сваімі ахвярамі. Там, у гестапа, гаспадаром усяго быў кат ды яго памочнікі — пісталет і шыбеніца.Кавалёў.
[Ням. Gestapo — скарачэнне ад Geheime Staatspolizei.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кантынге́нт ’устапоўленая норма для пэўных мэт’ (ТСБМ), канты́гент ’дзяржаўная пастаўка збожжа, падатак’ (Сцяшк.). З польск.kontyngent ’устаноўленая норма падаткаў’ < лац.contingēns, contingentis ’які выпадае на долю’ — праз ням.Kontingent (Слаўскі, 2, 442), літаратурная форма — з рус. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Verwáltungsorgan
n -(e)s, -e адміністрацы́йная ўстано́ва, дзяржа́ўная ўстано́ва
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
буле́
(гр. bule = рада)
дзяржаўная рада ў старажытных Афінах і іншых старажытнагрэчаскіх гарадах-полісах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
дзяржа́ўны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да дзяржавы, належыць ёй. Дзяржаўны лад. Дзяржаўны герб. Дзяржаўная мова. Дзяржаўная граніца. Дзяржаўны запаведнік.// Здольны аказаць уплыў на ход справы ў дзяржаве. [Верамейчык] павінен вырашаць задачу дзяржаўнай важнасці — знайсці магчымасць рэзкага ўздыму ўраджаю за адзін год.Дуброўскі.// Звязаны з кіраваннем дзяржавай. Дзяржаўны дзеяч. □ Кацярына .. — сапраўды дзяржаўны чалавек, чалавек шырокіх палітычных гарызонтаў, бязмежна адданы непераможнай справе партыі, справе камунізма.Бярозкін.
•••
Дзяржаўнае правагл. права.
Дзяржаўны крэдытгл. крэдыт.
Дзяржаўным экзаменыгл. экзамен.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
капэ́ла, ‑ы, ж.
1. Хор, а таксама змешаны ансамбль спевакоў і музыкантаў. Дзяржаўная харавая капэла. Капэла бандурыстаў.
2.перан.Разм. Кампанія, група блізка знаёмых асоб. [Віталія] падбівала сваіх акцёраў усёй капэлай пайсці да Сівалоба.Шамякін.
[Лац. capella.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кардо́н
1.Дзяржаўная граніца (БРС).
2. Месца, дзе знаходзіўся лясніцкі пункт (Слаўг.).
□ ур. Кардон каля в. Яскавічы Сал.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
міністэ́рства, ‑а, н.
1. Вышэйшая дзяржаўная ўстанова, якая ведае асобнымі галінамі дзяржаўнага кіравання і народнай гаспадаркі, а таксама будынак, дзе знаходзіцца гэтая ўстанова. Міністэрства замежных спраў.
2. У сістэме буржуазнага парламентарызму — састаў міністраў данага ўрада.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
у́нія, ‑і, ж.
1. Аб’яднанне, саюз дзвюх або некалькіх дзяржаў пад уладай аднаго манарха. Дзяржаўная унія.
2. Аб’яднанне праваслаўнай царквы з каталіцкай пад уладай рыжскага папы, але пры захоўванні праваслаўнай царквой сваіх абрадаў і богаслужэння.
[Ад лац. unio — адзінства, аб’яднанне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Казённікі ’казённыя боты’ (Мат. Маг.). Аналагічныя ўтварэнні (таксама семантычныя кандэнсатар у рус. мове: пск.казённік ’дзяржаўная вінная крама’, маск. і інш. ’дзяржаўны лес’, вяц. ’сарафан’. Звяртае на сябе ўвагу ўсх. характар гэтага і папярэдняга слова, аднак бачыць тут уплыў рус. мовы нельга.