Абл. Адшпіліць (гузік, аплік, запінку). Кастусь абрадавана ўзяў шапку, надзеў яе на галаву, і, адплікнуўшы, адгарнуў яе верх і закрыў ім патыліцу і вушы.Галавач.Адплікнуў ён [мухамор] пінжачок Модны свой, у крапку.Калачынскі.// Адкрыць, адшчапіць (пра сумачку, рыдыкюль і пад.). [Ніна] адплікнула свой рыдыкюльчык і дастала невялікую насовачку.Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апро́ч, прыназ.зР.
Тое, што і апрача. Нічога не скажаш, апроч: век жыві і век вучыся.Грамовіч.Ганначка вельмі пільна паглядзела ў той бок і нічога, апроч светлай плямкі ў сіне-зялёнай смузе лесу, не ўбачыўшы, сказала: — У іх ёсць хлопчык Ігар.Брыль.Апроч усяго, Аўгіння ўмела накіраваць справу так, што верх заставаўся за ёю.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перасы́пацца, ‑плецца; зак.
1. Перамясціцца з аднаго месца ў другое (пра сыпкія рэчывы). [Вуля:] — Унук шмат ад чаго адстаў. Горлам бярэ. Навучыўся яшчэ тады, калі і ўчастка ў вас не было. А за гэты час многа на зямлі пяску перасыпалася.Пташнікаў.
2. Насыпацца больш, чым трэба, цераз верх.
перасыпа́цца, ‑а́ецца; незак.
1.Незак.да перасы́пацца.
2.Зал.да перасыпа́ць 1.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ссуту́лены, ‑ая, ‑ае.
1.Дзеепрым.зал.пр.ад ссутуліць.
2.узнач.прым. Згорблены, сагнуты (ад старасці, хваробы і пад.). Бацька выйшаў са двара і рушыў цераз вуліцу. Сняжынкі адразу забялілі чырвоны верх яго папахі, пагоны на плячах, шэры шынель на ссутуленай спіне.Шамякін.— Не шкада і лапцей, — разважаў Гашэнка, ідучы за высокім, ссутуленым Кавалёвым.Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фікса́тар, ‑а і ‑у, м.
1.‑а. Прыбор, прыстасаванне для рэгулявання, замацоўвання чаго‑н.
2.‑у. Спец. Хімічныя рэчывы, якімі фіксуюць клеткі, тканкі, органы для захавання іх прыжыццёвай структуры.
3.‑а. Той, хто фіксуе (у 2 знач.) што‑н. У сучасным мастацтве, гаворыць Міхась Савіцкі, ёсць нямала прыкладаў, калі натура бярэ верх. Творца становіцца фіксатарам.«Маладосць».
[Фр. fixateur.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вярхо́вы ’размешчаны вышэй па цячэнню ракі’ (БРС), укр.верхови́й ’тс’, рус.верхово́й ’які знаходзіцца вышэй па рацэ; параўн. таксама верховье ’мясцовасць, якая ляжыць бліжэй да вяршыні ракі’, верховщик, верховец, верхота, верховщина ’жыхары, якія жывуць у верхнім цячэнні ракі’. Да верх (гл.). Утворана пры дапамозе суф. ‑ов‑ы (< прасл.vьrx‑ov‑ъ ’верхні’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
worst
[wɜ:rst]1.
adj.
найго́ршы
2.
adv.
найго́рш
3.
n.
найго́ршы -ага m.
4.
v.t.
перамагчы́, узя́ць верх
The hero worsted his enemies — Геро́й перамо́г сваі́х во́рагаў
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
szczyt, ~u
м.верх, вяршыня; верхавіна;
szczyt góry — горная вяршыня;
szczyt dachu — вільчак;
godzina ~u — сама розрух; самы рух; гадзіна пік
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Пе́лька1 ’грудзі’ (Растарг., Юрч., Янук., Касп.), ’ключыца’ (Мат. Маг.), пелькі ’каўнер’ (Касп.), ’грудзіна, грудная косць’, ’грудная частка ялавічыны’ (Нас., Нас. Сб.), пелькавае мяса ’тс’ (Нас.), маюць непасрэдны працяг на рус. тэрыторыі: пе́лька, пе́лька ’частка адзення, якое закрывае грудзі’, пело ’пярэдняя частка кашулі, што закрывае грудзі’, ’жаночыя грудзі’, пели́ть ’пакрываць, прыкрываць’ — якія можна генетычна атаясаміць з дадзенымі ўграфінскіх моў з агульным значэннем ’верх, тое, што пакрывае’, параўн. вепск.pälʼiné ’верх, верхні бок’, pälʼdʼa, pälʼda ’нацягваць на што-н.’, pälętʼi ’адзін на адным’, pel ’вяршняк, вушак’, удм.pel ’вуха’, эст.peale panema, pealistama ’пакрыць’. Цікавым будзе таксама і семантычны пераход: вепск.ŕind ’грудзі’ і ’каўнер адзення’.
Пе́лька2 ’уваход у жак або ў кош’ (ТС), рус.дыял.пе́лька ’пятля, палонка’, укр.пе́лька ’глотка’. У выніку семантычнага пераносу з пель (гл.) (Талстой, Этимология–1967, 148–149).