рускі паэт. Скончыў Літаратурны ін-т імя Горкага (1953). Першая кніга «Песня пра вартавых» (1951). Любоў да чалавека і прыроды, успаміны пра Айч. вайну, абавязак перад сваім часам у зб-ках «Партрэт сябра» (1955), «Вокны» (1962), «Павароты святла» (1965), «Дотык» (1972), «Характар» (1973), «Познія яблыкі» (1980), «Галінка» (1981) і інш., паэме «Жыццё чалавека» (1980; Дзярж. прэмія СССР 1985). Аповесці і апавяданні ў кн. «Вялікія пажары», «Армейскае юнацтва» (абедзве 1964). Аўтар кнігі ўспамінаў, літ. нарысаў «Накіды да рамана» (1973), «Твары і галасы» (1978); тэкстаў папулярных песень «Я люблю цябе, жыццё», «Як праводзяць параходы» і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
святы́
1. héilig; перантс hoch, erháben;
свята́я вада́ Wéihwasser n -s;
свята́я спра́ваéine erhábene Sáche;
святы́абавя́зак héilige Pflicht;
у яго́ нічо́га няма́ свято́га nichts ist ihm héilig;
2.у значназмрэл Héilige (sub) m -n, -n;
святы́ ты́дзеньцаркÓsterwoche f -;
◊ свята́я святы́х das Állerheiligste (sub)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
БУРМІ́СТР
(польск. bürmistrz ад ням. Bürgermeister),
выбарная асоба ў магістрат — адм. і судовы орган гар. самакіравання ў гарадах Беларусі, якія мелі магдэбургскае права ў 14—18 ст.Войт і прызначаныя ім выбаршчыкі (12—20 чал.) выбіралі на пасаду бурмістра гараджан з заможных гар. вярхоў (мяшчан). У 16 — 1-й пал. 17 ст. пабольшала роля сходу гараджан у працэдуры выбараў гар. рады і яе галавы. Сход прапаноўваў некалькі кандыдатур, з якіх войт зацвярджаў аднаго, часцей 2 бурмістры тэрмінам на 1 год. Пасля сканчэння паўнамоцтваў бурмістр рабіў справаздачу перад радай. З цягам часу ўстанавіўся прынцып справаздачы бурмістра на агульным сходзе гараджан. У абавязак бурмістра ўваходзіла загадванне гар. скарбам, старшынства на пасяджэннях бурмістраўска-радзецкага суда. У канцы 18 ст. царскі ўрад скасаваў на Беларусі магдэбургскае права, а бурмістр замяніў прызначаемы ўладай гарадскі галава.
так повелева́ет мне долг так ка́жа (гаво́рыць) мне абавя́зак.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
náchkommen
*vi(s)
1) прыхо́дзіць пазне́й
2) (D) ісці́ сле́дам (за кім-н.), паспява́ць (за кім-н.)
er kommt beim Schréiben nicht nach — ён не паспява́е запі́сваць
3) (D) выко́нваць (загад, свой абавязак)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
доўг, ‑у, М доўгу і даўгу, м.
1. Тое, што і абавязак. Грамадзянскі доўг. □ Верныя даўгу свайму, Сябры, ідучы на заданне, Здубелыя рукі яму [кастру] Працягвалі на развітанне.Кляўко.— Перадай, Як нашыя спытаюць, Скажы ім — доўг байца Я выканаў, хай знаюць, Як трэба, да канца.Куляшоў.
2.мн.даўгі, ‑оў. Тое, што ўзята ў пазыку, пазычана (пераважна грошы). Вярнуць доўг. Вялікі доўг. Разлічыцца з даўгамі.
3.мн.даўгі, ‑оў. Запазычанасць па абавязковых плацяжах. Даўгі па падатку.
•••
Аддаць свой (апошні) доўггл. аддаць.
Залезці (улезці) у даўгі (у доўг)гл. залезці.
Не вылазіць з даўгоўгл. вылазіць.
Не застацца ў даўгугл. застацца.
У даўгах па вушы — мець многа даўгоў.
У даўгуперадкім — быць абавязаным каму‑н.
У доўг — з умовай звароту.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Séine
sub
der ~ [die ~, das ~, die ~n] яго́; пры ўказанні на прыналежнасць да дзейніка: свой (свая́, сваё, свае́)
die ~n — яго́ блі́зкія [ро́дныя]
sie wúrde die ~ — яна́ ста́ла яго́ жо́нкай
er hat ímmer das ~ getán — ён заўсёды выко́нваў свой абавя́зак
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
БАРАВІКО́ВА Раіса Андрэеўна
(н. 11.5.1947, в. Пешкі Бярозаўскага р-на Брэсцкай вобл.),
бел. паэтэса. Скончыла Літ.ін-т імя Горкага ў Маскве (1971). Працавала на кінастудыі «Беларусьфільм», у рэдакцыях рэсп. газет, з 1991 у час. «Алеся». Друкуецца з 1960. У зб-ках паэзіі «Рамонкавы бераг» (1974), «Слухаю сэрца» (1978), «Такое кароткае лета» (1981), «Адгукнуся голасам жалейкі» (1984), «Каханне» (1987, Літ. прэмія імя А.Куляшова 1988), «Пад небам першага спаткання» (1990), «Люстэрка для самотнай» (1992, Дзярж. прэмія Беларусі 1993) дамінуе тэма кахання, прага высокага духоўнага ідэалу, роздум пра час, абавязак перад сваім народам, долю жанчыны, пошук чалавечага шчасця. Эпізоды бел. гісторыі адлюстраваны ў вострасюжэтнай драм. паэме «Барбара Радзівіл» (1992). Аповесць «Кватарантка» (1980) пра моладзь, пошукі свайго месца ў жыцці. Аўтар кн. казак і апавяданняў для дзяцей, п’ес «Барбара Радзівіл» (паст. 1994 т-рам-лабараторыяй бел. драматургіі «Вольная сцэна»), «Пятля часу» (1996).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
сумле́нна, прысл.
З годнасцю, як належыць. На судзе .. [Клінцэвіч] трымаўся смела і бадзёра, як чалавек, які сумленна выканаў свой абавязак перад партыяй і народам.Машара.Я ведаю толькі, што вашы сыны Сумленна, па-людску загінулі.Аўрамчык.[Лена:] — Жыві, Алесь, сумленна, любі людзей, рабі для іх усё, што можаш зрабіць, а шчасце само прыйдзе.Ваданосаў.// Старанна, шчыра. Працу [бабка Параска] любіла і працавала сумленна, бо іначай ёй нельга было жыць.Колас.Міша Грузд сумленна выканаў даручэнне. Адрас Віці, які яму далі ў настаўніцкай, нельга было ні забыць, ні пераблытаць.Жычка.// Без хітрасцей, выкручвання. [Міхал:] — Наадварот, я хачу, каб іх [законы] выконвалі сумленна.Карпаў.// Без падману, ашуканства, хлусні. Мы працавалі горача, каб ты Стаў сапраўды, рубель наш, залатым! Зароблены сумленна, ты ў хаты Нясеш усё, чым наш Саюз багаты.Панчанка.[Дзядзька Іван:] — Не ўмеў [зяць] сумленна з працы жыць, дык цяпер вось разлічваецца...Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
gegenüber
prp (D) ставіцца часцей пасля назоўніка:
1) насу́праць
dem Háuse ~ — насу́праць до́ма
2) у адно́сі- нах да
die Pflicht der Héimat ~ — абавя́зак пе́рад радзі́маю
3) у параўна́нні з
~ únserer Natúr — у параўна́нні з на́шай прыро́дай
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)