спартыўная гульня. Узнік у канцы 19 ст. ў ЗША на аснове рэгбі і футбола. Гуляюць 2 каманды па 11 чал. (замены па ходу сустрэчы) на працягу 4 квартаў (па 15 хвілін чыстага часу). Гал. мэта — занесці рукамі мяч грушападобнай формы ў заліковую зону і апусціць на зямлю (тачдаўн) або нагой накіраваць мяч у вароты (філдгол). Дазволены сілавыя прыёмы, для гульцоў прадугледжана спец. ахоўная амуніцыя. Найб. развіты ў ЗША, дзе штогод праводзяцца чэмпіянаты сярод прафес. клубаў; культывуецца ў 20 еўрап. краінах. Чэмпіянаты свету з 1967. На Беларусі развіваецца з 1990; клуб «Мінскія зубры» тройчы перамагаў на чэмпіянатах СНД.
М.А.Дубіцкі.
Амерыканскі футбол. Фрагмент гульні з удзелам каманды «Мінскія зубры».
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
тэ́рмінм.
1. (паняцце) Fáchausdruck m -(e)s, -drücke, Términus m -, -ni, Fáchwort n -(e)s, -wörter;
2. (час) Termín m -s, -e; Frist f -, -en, Zéitpunkt m -(e)s, -e; Zéitspanne f -, -n (прамежакчасу);
апо́шні тэ́рмін die létzte Frist, der létzte Termín;
максіма́льны тэ́рмін Höchstdauer f -;
сці́снуты тэ́рмін kúrzer Termín
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ху́ткі
1. schnell, rasch, geschwínd;
ху́ткі тэмп schnélles [schárfes] Témpo;
ху́ткі цягні́к Schnéllzug m -(e)s, züge; мeд ху́ткая дапамо́гаérste Hílfe;
машы́на ху́ткай медыцы́нскай дапамо́гі Kránkenwagen m -s, -, Únfallwagen;
2. (удачыненнідаблізкагачасу) báldig;
у ху́ткім ча́секніжн. bald, demnächst, nächstens, in kúrzer [nächster] Zeit;
да ху́ткага спатка́ння!кніжн. auf báldiges Wíedersehen!
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
дажы́ць, дажыва́ць
1. (дасягнуць узросту) erlében vt; lében vt;
дажы́ць да ста́расці ein hóhes Álter erréichen;
дажы́ць да 80 год 80 Jahre alt wérden;
дажы́ць свой век sein Lében beschlíeßen*;
2. (прабыць рэшту часу) разм. die réstliche Zeit verbríngen*;
ён дажы́ў ле́та на да́чы er verbráchte den Rest des Sómmers in der Sómmerfrische [auf dem Lánde]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
міжнаро́дны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да знешняй палітыкі, да зносін паміж народамі і краінамі. Міжнароднае становішча. Міжнароднае права. □ Адна з асаблівасцей нашага часу — усё большае выкарыстанне міжнароднага падзелу працы для развіцця кожнай краіны, незалежна ад яе багацця і дасягнутага ёю эканамічнага ўзроўню.Брэжнеў.Усе міжнародныя праблемы, спрэчкі і рознагалоссі могуць быць вырашаны шляхам перагавораў паміж зацікаўленымі краінамі.«Звязда».
2. Які існуе паміж народамі, распаўсюджваецца на многія народы; інтэрнацыянальны. Міжнародная канферэнцыя. Міжнародны фестываль моладзі. Міжнароднае свята працоўных.
•••
Міжнародны сервітутгл. сервітут.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
памы́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Рмн. ‑лак; ж.
1. Няправільнасць у дзеяннях, учынках, выказваннях, думках і г. д. Памылка ў разліках. □ [Прыборны:] — Тактычная памылка. Нельга падрыўнікоў пасылаць адных. Іх трэба прыкрываць, абараняць...Шамякін.Першая.. [Сцёпкава] памылка была ў тым, што з таго часу, як Аленка паехала ў Загор’е, ён ні разу не зайшоў да іх.Колас.
2. Няправільнае напісанне слова. Словы, на якіх мы маглі зрабіць памылку, .. [настаўніца] падкрэслівала тонам або працяжным вымаўленнем.Скрыган.
•••
Памылка друку — памылка ў тэксце, дапушчаная ў час набору, друкавання.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
про́дак, ‑дка, м.
1. Асоба, якая з’яўляецца папярэднікам у сям’і, родзе, племені па бацькоўскай або мацярынскай лініі. Сярод продкаў Максіма Багдановіча было нямала таленавітых людзей.Майхровіч.Ці то жартам, ці то ўсур’ёз Дзед Хрушч расказаў, што яго продкам быў нейкі невядомы драгун.Колас.// Родапачынальнік якога‑н. віду або роду жывёл і раслін.
2.толькімн. (про́дкі, ‑аў). Людзі, якія жылі задоўга да цяперашняга часу. Пакінем спадчыну мы для патомкаў Інакшую ад той, Што ўзялі мы ад продкаў на абломках Гісторыі сваёй.Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аўдыто́рыя, ‑і, ж.
1. Памяшканне, прызначанае для чытання лекцый, дакладаў. Сцёпка ўвайшоў у аўдыторыю, дзе прымалі экзамены па матэматыцы.Колас.Гэта была вялізная, чалавек на сто, аўдыторыя з чорнай дошкай ля дзвярэй.Кудравец.
2.зб. Слухачы лекцыі, даклада, прамовы і пад. Дзіцячая аўдыторыя. □ Калі зала запоўнілася слухачамі, .. [Пілацееў] прыйшоў і адразу стаў каля трыбуны, пакланіўшыся аўдыторыі.Галавач.З прычыны таго, што .. аўдыторыя [дзеда Талаша] складаецца з аднаго толькі слухача, а часу ў яго няма, бо падыходзіць начальнік заставы, дзед абмяжоўваецца кароткім адказам.Колас.
[Лац. auditorium.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераду́маць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1. Падумаўшы яшчэ раз, змяніць свой намер, прыняць іншае рашэнне. Кастусь падышоў да акна, хацеў пастукаць, але перадумаў.С. Александровіч.Над пераходам з’явілася чайка і паляцела ўслед. Потым перадумала, нешта выглядзела сабе ў хвалях, спрытна спікіравала.Даніленка.
2.што,абчым і без дап. Падумаць пра ўсё, многае. Малады настаўнік шмат перажыў, перадумаў.Колас.Пальчык апынуўся на гаўптвахце. Усяго яму ўляцела дзесяць сутак. Часу было многа, каб перадумаць усё, узважыць і ў многім пакаяцца.Дамашэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перазме́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Рмн. ‑нак; ж.
1. Прадугледжаная графікам работы прадпрыемства замена рабочых адной змены рабочымі наступнай змены. Гарэў зялёны агеньчык спераду машыны, але таксі не спынялася, і я злаваў, пакуль не здагадаўся, што недзе тут блізка таксапарк і што машыны, мусіць, ідуць на перазменку.М. Стральцоў.Пры такім спосабе значна менш траціцца часу на перазменкі, на здачу-прыёмку інструментаў.«ЛіМ».
2.Разм. Тое, што і змена (у 5 знач.). [Антон:] — Трэба купляць новыя боты — на перазменку.Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)