эмансіпа́цыя, ‑і, ж.
Вызваленне ад якой‑н. залежнасці, прыгнёту; адмена якіх‑н. абмежаванняў. Адной з характэрных рыс светапогляду Скарыны было імкненне да эмансіпацыі ад заплеснеўшых царкоўна-феадальных традыцый, да абгрунтавання прынцыпаў развіцця царкоўна-феадальных традыцый, да абгрунтавання прынцыпаў развіцця свабоднай чалавечай асобы. Алексютовіч. // Грамадою рух у Заходняй Еўропе і дарэвалюцыйнай Расіі за роўныя правы жанчын з мужчынамі ў галіне грамадскага і працоўнага жыцця. За сваю эмансіпацыю, мне здаецца, жанчына дорага заплаціла: за ёй засталіся ўсе яе жаночыя абавязкі, і звыш таго, яна яшчэ ўзваліла на свае плечы вельмі многія мужчынскія. Сіпакоў.
[Лац. emancipatio.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
background [ˈbækgraʊnd] n.
1. падрыхто́ўка; адука́цыя; пахо́джанне; анке́тныя да́ныя;
a social background сацыя́льная прынале́жнасць;
She has a good background for the job. Яна мае добрую падрыхтоўку і вопыт для гэтай працы.
2. фон; за́дні план;
against the background на фо́не
3. theatre фон, музы́чнае афармле́нне
♦
stay in the background за става́цца на за́днім пла́не
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
blame2 [bleɪm] v.
1. вінава́ціць, ста́віць y віну́;
She cannot be blamed for it. Яна ў гэтым не вінавата.
2. га́ніць; нарака́ць; I have nothing to blame myself. Мне няма за што на сябе наракаць.
♦
be to blame быць вінава́тым;
If anyone’s to blame, it’s me. Калі хто і вінаваты, то гэта я.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
gas1 [gæs] n. (pl. gases or gasses)
1. газ;
natural gas прыро́дны газ;
tear gas слёзатачы́вы газ;
She turned on/lit the gas. Яна ўключыла/запаліла газ.
2. AmE, infml бензі́н;
We’re out of gas. У нас скончыўся бензін.
3. infml балбатня́; глу́пства
4. AmE, joc. infml прые́мна праве́дзены час
5. AmE, med. кішэ́чны газ
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
newspaper [ˈnju:zpeɪpə] n.
1. газе́та (перыядычнае выданне);
a daily/weekly newspaper штодзённая/штотыднёвая газе́та;
an evening newspaper вячэ́рняя газе́та;
a national newspaper цэнтра́льная газе́та;
a newspaper clipping газе́тная вы́разка;
a newspaper headline газе́тны загало́вак
2. (стара́я) газе́тная папе́ра
3. газе́та (выдавецтва);
I think she works for a local newspaper. Мяркую, яна працуе ў мясцовай газеце.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
pre-empt [priˈempt] v.
1. апярэ́дзіць (каго-н. у чым-н.);
He was just about to congratulate the boss when she pre-empted him. Толькі ён сабраўся павіншаваць боса, як яна апярэдзіла яго.
2. AmE замяні́ць запланава́ную тэлепрагра́му;
The scheduled programme was pre-empted by a special news bulletin. Запланаваную праграму замянілі спецыяльным выпускам навін.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
restore [rɪˈstɔ:] v.
1. аднаўля́ць; адраджа́ць;
restore customs адраджа́ць звы́чаі;
The public order was quickly restored. Грамадскі парадак быў хутка адноўлены.
2. рэстаўры́раваць; адбудо́ўваць;
restore a picture/palace рэстаўры́раваць карці́ну/пала́ц
3. вярта́ць; аддава́ць наза́д;
restore smb.’s property вярну́ць чыю́-н. маёмасць
4. вярта́цца ў ране́йшы стан;
She’s now fully restored. Яна поўнасцю паправілася.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
scarcely [ˈskeəsli] adv.
1. як то́лькі, ледзь, ле́дзьве;
Scarcely had she entered the room when the bell rang. Як толькі яна ўвайшла ў пакой, зазвінеў званок;
I scarcely know him. Я амаль не ведаю яго.
2. наўра́д ці;
You can scarcely expect me to believe that. Наўрад ці трэба чакаць, што я паверу ў гэта.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ВАЛЮ́ШНЯ,
валюш, сукнавальня, майстэрня для валення сукна, лямцу, валёнкаў і інш. Існавала на Беларусі ў 16 — 1-й пал. 20 ст. Лакальная назва фолюш. Звычайна валюшню будавалі каля рэчак, праточных азёр, балот, сажалак, таму што дзейнічала яна, як вадзяны млын, у якім замест жорнавых паставоў выкарыстоўвалі ступы з таўкачамі, дзе выраблялі сукно. З 16 ст. валюшні вядомы ў Нясвіжы, Давыд-Гарадку, вёсках Раманава (цяпер в. Леніна Горацкага р-на), Цімкавічы (Капыльскага р-на) і інш.; у буйных фальварках, часта належалі мяшчанам. У 20 ст. на валюшнях, акрамя вадзянога кола, выкарыстоўвалі паравы рухавік ці электрапрывод. У вёсках бытавалі і ручныя валюшні — своеасаблівыя пераносныя на падстаўцы або стацыянарныя на ножках станкі, дзе змочанае ў гарачай вадзе сукно клалі на рабрыстую паверхню і раскатвалі рабрыстай дошкай, якую за ручку цягалі 2—4 работнікі. Выйшлі з ужытку ў 1930—40-я г.
т. 3, с. 498
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВАСІ́ЛІЙ II
(Basileios) Балгарабойца (958, Канстанцінопаль — 15.12.1025),
візантыйскі імператар [976—1025]. З Македонскай дынастыі. Узмацніў паліт., эканам. і ваен. магутнасць Візантыі; абмежаваў уплыў знатных родаў, задушыў іх паўстанні ў 976—79 і 987—89. Меў добрасуседскія адносіны з кіеўскім князем Уладзімірам, за якога выдаў замуж сваю сястру Ганну. Гэты шлюб паспрыяў прыняццю на Русі хрысціянства. У 995 здзейсніў паспяховы паход у Сірыю супраць Фатымідаў; захапіў частку груз. і арм. зямель. Пасля працяглай вайны ў 1018 пакарыў Зах.-Балг. царства і падпарадкаваў яго Візантыі; за жорсткасць, якую праявіў у гэтай вайне (у 1014 загадаў асляпіць 14 тыс. балг. палонных), празваны Балгарабойцам. Значна пашырыў тэр. сваёй імперыі: яна ўключыла ўвесь Балканскі п-аў і М. Азію, распасціралася да Каўказскага хрыбта і Месапатаміі на У і Італіі на З.
Літ.:
Михаил Пселл. Хронография: Пер. с греч. М., 1978.
т. 4, с. 25
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)