сцюдзёны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае нізкую ці адносна нізкую тэмпературу; халодны (пра паветра, вецер і пад.).
2. Звязаны з адчуваннем холаду, з уяўленнем аб холадзе.
3. Які не вылучае цяпла; не выклікае адчування цяпла (пра месяц, зоркі).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узбі́цца, узаб’юся, узаб’ешся, узаб’ецца; узаб’ёмся, узаб’яцеся;
1. Нечакана наскочыць на каго‑, што‑н.; наткнуцца.
2. Нечакана сустрэцца, сутыкнуцца з кім‑, чым‑н. непажаданым, непрыемным; напароцца.
3.
4.
5.
6.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чака́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е;
1.
2.
3.
4.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
поIII предлог;
1. с
по истече́нии сро́ка па сканчэ́нні тэ́рміну (пасля́ заканчэ́ння тэ́рміну);
2. с
по одному́ челове́ку в ряд па адным чалаве́ку ў рад;
по два челове́ка па два чалаве́кі;
по три рубля́ па тры рублі́;
по четы́ре киломе́тра в час па чаты́ры кіламе́тры ў гадзі́ну;
по пяти́, по семи́, по десяти́ па пяць, па сем, па дзе́сяць;
по двадцати́, по сорока́, по пяти́десяти, по сто па два́ццаць, па
по пятисо́т, по семисо́т, по девятисо́т па пяцьсо́т, па семсо́т, па дзевяцьсо́т;
по дво́е, по тро́е па дво́е, па тро́е;
по полтора́, по полторы́ па паўтара́, па паўтары́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
па¹,
I. з
1. Указвае на прадмет, паверхню або межы, дзе што
2. Абазначае кола дзейнасці або сферу распаўсюджвання дзейнасці.
3. Указвае прамежак часу, перыяд, на працягу якога што
4. Паказвае дзеянне, што выклікае які
5. 3 дапамогай чаго
6. У адпаведнасці, згодна з чым
7. Указвае на прадмет ці асобу, а таксама на якасць, уласцівасць каго-, чаго
8.
9. Указвае на прычыну дзеяння.
10. 3 мэтай, для чаго
11.
12. Указвае на колькасць пры размеркаванні, абазначэнні цаны, паслядоўнасці, на велічыню, памер.
13. У спалучэнні з
а)
б)
в) асабліва спалучаюцца: па паўтара, па паўтары.
II. з
1. таксама з
2.
3. Указвае на прадмет як мэту руху ці перамяшчэння.
III. з
1. Указвае на паверхню ці мяжу, дзе што
2. Указвае на месцы, што наведваюцца кім
3. Указвае на тое, на што накіравана якое
4. Пасля чаго
5. Указвае на меру часу ці на тэрмін.
6. Указвае на падставу, аснову якога
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ВАЛАЧО́БНЫЯ ПЕ́СНІ,
валачэўныя, валхоўныя, лалоўныя песні, від веснавых песень каляндарнага цыкла; віншавальна-велічальныя творы, з якімі з надыходам вясны валачобнікі абходзілі двары аднавяскоўцаў.
Публ.:
Беларускія народныя песні. Т. 3.
Валачобныя песні.
Літ.:
Можейко З.Я. Календарно-песенная культура Белоруссии.
Ліс А.С. Валачобныя песні.
З.Я.Мажэйка.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
пе́рці, пру, прэш, прэ; пром, праце, пруць;
1. Ісці, рухацца, лезці куды‑н., не зважаючы на перашкоды, без дазволу.
2.
3. Выбівацца, выходзіць, вылазіць на паверхню.
4.
5.
6.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ці,
1.
2.
3. Уваходзіць у склад паўторнага пералічальна-размеркавальнага злучніка «ці то..., ці то». Тое, што і то 1 (у 2 знач.).
4.
5.
6.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ці
1. союз
2. союз условно-
3. союз
4. частица
◊ так ці іна́чай — так и́ли и́на́че;
ці то — а) то ли; б) то бишь;
ці што — что ли;
ці до́ўга, ці ко́ратка — до́лго ли, ко́ротко ли
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тулі́цца, тулюся, тулішся, туліцца;
1. Гарнуцца, прыціскацца да каго‑, чаго‑н.
2. Знаходзіць прытулак, прыстанішча, размяшчацца дзе‑н. у цеснаце, у непадыходзячым месцы.
3.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)