Verbum

анлайнавы слоўнік

rule

[ru:l]

1) пра́віла n.

rules of the game — пра́вілы гульні́

the rules of the road — пра́вілы даро́жнага ру́ху

2) пастано́ва су́ду

3) стату́т -у m.

4) ула́да f., кірава́ньне n.

in a democracy the people have the rule — У дэмакра́тыі кіру́е наро́д

5) ліне́йка f. (для ме́раньня)

v.i.

1) устанаўля́ць пра́віла

2) выраша́ць, пастанаўля́ць

The judge ruled against them — Судзьдзя́ вы́рашыў супро́ць іх

3) кірава́ць, валада́рыць, панава́ць, мець ула́ду

4) ліне́іць, разьліне́йваць

•

- as a rule

- rule out

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

іканагра́фія

(гр. eikonographia, ад eikon = выява, вобраз + гр. grapho = пішу)

1) сістэматычнае вывучэнне і апісанне мастацкіх палотнаў, прысвечаных якой-н. тэме або асобе;

2) строга ўстаноўленыя правілы мастацкага выяўлення пэўнага сюжэта або асобы;

3) сукупнасць мастацкіх палотнаў на адну тэму, сюжэт (напр. і. К. Каліноўскага).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

грама́тыка

(гр. grammatike)

1) раздзел мовазнаўства, які вывучае сістэму моўных формаў (марфалогія), сродкі і спосабы іх спалучэння ў сказе (сінтаксіс);

2) сукупнасць правіл словазмянення і спалучэння слоў у сказы, уласцівая якой-н. мове, а таксама кніга, у якой змешчаны гэтыя правілы (напр. нарматыўная г., школьная г).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

тон, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Гук пэўнай вышыні, які ўтвараецца перыядычнымі ваганнямі паветра; музычны гук у адрозненне ад шуму.

Узяць высокі т.

2. мн. Гукі сэрца, якое працуе, а таксама гукі, якія ўтвараюцца пры выстукванні ўнутраных органаў цела чалавека.

Чыстыя тоны сэрца.

3. Вышыня або сіла гучання голасу чалавека, які гаворыць.

Знізіць т.

4. Характар гучання маўлення, манера гаварэння.

Жартаўлівы т.

Рэзкі т.

5. Характар, стыль паводзін, жыцця.

Правілы добрага тону.

6. Колер, афарбоўка, а таксама адценне колеру, якое адрозніваецца ступенню яркасці.

Тканіна, афарбаваная ў спакойны т.

Цёплы т.

Светлы т.

◊

У тон (пад тон) —

1) пра гармонію колераў, адценняў колеру;

2) у тым жа духу, стылі;

3) з тым жа настроем, з той жа інтанацыяй (гаварыць і пад.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

unity [ˈju:nəti] n.

1. адзі́нства;

unity of purpose адзі́нства мэ́ты;

The picture lacks unity. У карціне няма адзінства.

2. math. адзі́нка

3. гармо́нія; зго́да; згуртава́насць;

live together in unity жыць у зго́дзе;

national unity нацыяна́льная е́днасць

4. pl. the unities пра́вілы адзі́нства ча́су, ме́сца і дзе́яння (у класічнай драме)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

canon

[ˈkænən]

1) царко́ўны зако́н, кано́н -у m.

2) пра́віла n., станда́рт -у m.

the canons of good taste — пра́вілы до́брага гу́сту

3) афіцыйны сьпі́с кні́гаў Бі́бліі

4) сьпі́с сьвяты́х

5) Print кано́н (вялі́кі шрыфт — 48 пу́нктаў)

[ˈkænən]

кано́нік -а m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

abide [əˈbaɪd] v.

1. трыва́ць, цярпе́ць;

How could you abide such conditions? Як вы маглі трываць гэтыя ўмовы?

2. (past, p.p. abode) fml жы́ць, пражыва́ць

3. (by) прытры́млівацца, трыма́цца (пра правілы, рашэнні і да т.п.);

abide by the law/the rules прытры́млівацца зако́ну/пра́вілаў;

abide by one’s promise выко́нваць сваё абяца́нне

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

АРГУМЕ́НТ

(лац. argumentum),

1) суджэнне (або іх сукупнасць), што прыводзіцца ў пацвярджэнне праўдзівасці інш. суджэння, канцэпцыі, тэорыі.

2) У логіцы — пасылка доказу (інакш — падстава або довад доказу); часам аргументам называюць увесь доказ цалкам. Лагічныя довады для абгрунтавання якога-н. палажэння называюць аргументацыяй. Азначае таксама працэс лагічнага доказу ісціннасці якога-н. палажэння (суджэння) пры дапамозе аргумента (аксіём, азначэнняў і выказванняў аб фактах). Аргументацыя ажыццяўляецца ў адпаведнасці з правіламі пабудовы доказаў (правілы катэгарычнага сілагізму, умоўна-раздзяляльнага, умоўнага сілагізму і інш.). У ёй можа быць выкарыстана адвольная, але канечная колькасць аргумента. Спосаб сувязі аргумента паміж сабой ці з тэзісам (палажэннем, якое аргументуецца) наз. дэманстрацыяй, формай доказу або формай аргументацыі.

У.К.Лукашэвіч.

т. 1, с. 474

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГЕ́РДЗЕНЬ

(? — 1267),

полацкі і нальшчанскі князь. З дапамогай Войшалка ў 1264 стаў полацкім князем. 23.12.1264 ад імя Полацкага і Віцебскага княстваў заключыў мірны дагавор з Рыгай і Готландам, які вызначаў правілы гандлю з імі і паводле якога Гердзень адмаўляўся ад Латгаліі і зямель, аддадзеных яго папярэднікам кн. Канстанцінам Лівонскаму ордэну, за што ордэн абавязаўся не нападаць на Полацкую зямлю. Каб не дапусціць саюзу Полацка з Псковам, Войшалк аддаў Гердзеню заваяваную ім Нальшчанскую зямлю, адкуль прагнаў кн. Даўмонта, які потым з Пскова ў 1266—67 тройчы рабіў паходы на Полацкую зямлю. У апошнім баі Гердзень загінуў.

Літ.:

Ермаловіч М. Старажытная Беларусь: Полацкі і новагародскі перыяды. Мн., 1990.

М.І.Ермаловіч.

т. 5, с. 174

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГІГІЕ́НА РАДЫЯЦЫ́ЙНАЯ,

галіна гігіены, якая вывучае дзеянне радыеактыўных рэчываў і іанізуючых выпрамяненняў на арганізм чалавека з мэтай распрацоўкі гігіенічных мерапрыемстваў радыяцыйнай бяспекі. Ажыццяўляе кантроль за радыяцыйнай чысцінёй прыроднага асяроддзя і харч. прадуктаў, распрацоўвае гранічна дапушчальныя канцэнтрацыі радыеактыўных рэчываў і ўзроўняў апрамянення ў розных умовах жыццядзейнасці чалавека, вывучае ўмовы працы і стан здароўя асоб, якія працуюць з радыеактыўнымі рэчывамі і крыніцамі іанізуючых выпрамяненняў, распрацоўвае мерапрыемствы па прадухіленні забруджвання знешняга асяроддзя радыеактыўнымі рэчывамі. Сан. правілы ў галіне гігіены радыяцыйнай рэгулююцца спец. нарматыўнымі дакументамі. Кантроль за радыяцыйнай бяспекай ажыццяўляюць радыелагічныя лабараторыі і групы пры абл., гар. і раённых цэнтрах гігіены і эпідэміялогіі.

А.М.Стажараў.

т. 5, с. 218

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)