тоII союз
1. (в начале главного предложения) дык, то;
когда́ так, то я согла́сен калі́ так, дык (то) я зго́дзен;
е́сли по́здно уже́, то не ходи́ калі́ по́зна ўжо, дык (то) не ідзі́;
2. (при перечислении) то;
то хо́лодно, то жа́рко то хо́ладна, то го́рача;
не то снег, не то дождь не то снег, не то дождж;
3. (с частицей «ли») то;
то ли по незна́нию, то ли по нежела́нию ці то па няве́данні, ці то па нежада́нні;
◊
то и де́ло, то и знай раз-по́раз, сюд-ту́д.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
угро́біць, ‑блю, ‑біш, ‑біць; зак., каго-што.
Разм.
1. Груб. Забіць. — А ты чаго маўчыш — вызверыўся .. [Кашын] на Севу. — Табе напляваць, што мяне бэсцяць і ўгробіць збіраюцца! Карпаў.
2. Сапсаваць, вывесці з ужывання. [Ладуцька:] — Паўтаратонку ўгробілі, дык цяпер вазі іх,.. Хадкевіч.
3. перан. Загубіць, праваліць (якую‑н. справу і пад.). [Гаруноў:] — Дык што ж гэта ты, Андрэй Максімавіч, праваліў? Ты разумееш, якую ты прапанову ўгробіў? Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пра́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
Работніца, якая займаецца мыццём бялізны. Калі была [Рога] на катарзе, дык ёй даводзілася доўга працаваць прачкай. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прысачы́ць, ‑сачу, ‑сочыш, ‑сочыць; зак., каго і без дап.
Разм. Употай, крадком падгледзець, высачыць. — Мала яшчэ, дык і прысочаць [людзі], дзе ты і калі паварочваешся. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лагадне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Станавіцца лагодным, лагаднейшым. — Дык сядай у машыну, паедзем, — лагаднее трактарыст Мікалай. Бялевіч. Успаміны крыху размякчалі Максіма Сцяпанавіча, ён лагаднеў. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адха́яцца, ‑аецца; зак.
Разм. Выбавіцца з хваробы; ачуняць, акрыяць. Дык цяпер раптам страшна стала дзядзьку Паўлу; зноў тая немач вярнулася, ад якой ледзьве адхаяўся! Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рассмакава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак., што.
Пакаштаваўшы, зразумець, адчуць смак чаго‑н. — Я нешта хуценька вярнулася, дык.. [дзед] іх [драбпі фарбы] у рот. Рассмакаваў і пачаў выплёўваць. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
салда́тчына, ‑ы, ж.
Уст. Салдацкая служба. [Халімон:] — Мы дома сядзім, а куды годны! Во дзе хлопец, дык хлопец, — як вол, і салдатчына яго не сагнула. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
счарві́вець, ‑ее; зак.
Стаць чарвівым. А перабольшваць гною нельга, бо калі перабольшыш, дык бульба счарвівее, а ячмень ці яшчэ якая збажына пабуяе і вылежа. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тро́шку, прысл.
Разм. Тое, што і троху. Раптам з елкі шышка — стук! А за ёй другая — Смольная, тугая — Шлоп! Каб трошку, дык у лоб. Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)