1.Часцейузнач.вык.зінф. Які мае што‑н. сваім абавязкам, павінен што‑н. выканаць. Успомніў [Піліпчык] самы суровы загад дзядзькі Астапа: усё, што знойдзе ён у лесе ці дзе на полі, абавязаны адразу ж яму паказаць.Лынькоў.
2.каму-чаму. Які знаходзіцца ў даўгу перад кім‑н. Я з маленства табе абавязаны Сэрцам чыстым і светлай душой.Астрэйка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жані́х, ‑а, м.
Мужчына, які мае нявесту; будучы муж нявесты; суджаны. Спраўляюцца заручыны Вясельніцы засмучанай З вясёлым жаніхом.Купала.// Мужчына, які ўступае ў шлюб, у час шлюбных абрадаў і ўрачыстасцей. І Вось Жаніх той і Нявеста Сваё ў царкве занялі месца, Каб шлюбны выканаць закон.Крапіва.// Халасты мужчына, які думае жаніцца і шукае нявесту. Да яе колькі жаніхоў сваталася.Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адмаха́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1. Прамахаць пэўны час чым‑н. Хлопцы адмахалі.. косамі цэлы тыдзень.Машара.
2.што. Разм. Прайсці, праехаць вялікую адлегласць. П[е]рад ім [аграномам] ізноў шляхі ляжаць, І мусіць ён спяшацца — Яшчэ патрэбна адмахаць, Напэўна, вёрст дванаццаць.Броўка.
3.Разм. Хутка, спрытна зрабіць, выканаць што‑н. [Шпулькевіч] чакаў, пакуль Стафанковіч [увайшоўшы ў сабор] адмахае сваю норму крыжоў і стане на сваё месца.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Спра́ва ‘дзейнасць, занятак’, ‘абавязак’, ‘рэч, з’ява’ (ТСБМ, Байк. і Некр., ТС), ‘прадмет дзейнасці, справаздача, рашэнне’ (Нас.), ‘прадмет дзейнасці ці інтарэсу’ (Ласт., Бяльк., Касп.), ‘здарэнне’ (Сержп.), ‘набыццё адзення, абутку, абноўка’ (Нік. Очерки), ‘уборы, адзенне’ (ТС), ст.-бел.справа ‘дзейнасць (?)’ (Скарына). Параўн. укр.спра́ва, польск.sprawa, чэш.sprava ‘дзейнасць і яе мэта’, серб.-харв.спра̏ва ‘інструмент, прыбор, прыстасаванне’, балг.спра́ва ‘тс’, макед.справа ‘тс’; сюды ж, відаць, прыслоўе (XVI ст.) ст.-рус.справа: пришли къ государю справа воеводы его (Яновіч, Наречие, 54). Дэрываты ад справіць ‘зрабіць, выканаць, ажыццявіць’, што да правіць, правы (гл.), якія, відаць, няма падстаў адносіць да праславянскіх утварэнняў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
gewáchsen
1.
part IIад wáchsen
*
2.
:
éiner Sáche ~ sein — быць у сі́лах вы́канацьшто-н.
j-m ~ sein — быць ро́ўным каму́-н.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
wywiązać się
зак.
1. узнікнуць; завязацца; пачацца;
~ła się sprzeczka — узнікла (завязалася) спрэчка;
2.z czego справіцца з чым; выканацьшто;
~ć ze swych obowiązków — справіцца са сваімі абавязкамі;
~ć się z obietnicy — выканаць абяцанне;
3.хім. вылучацца
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
спрабава́ць, -бу́ю, -бу́еш, -бу́е; -бу́й; незак. і зак.
1.незак., каго-што. Правяраць стан або якасць каго-, чаго-н., выпрабоўваць.
С. свае сілы.
С. голас.
2.незак., што. Каштаваць што-н., есці што-н. для вызначэння смаку.
С. суп.
3.незак. і (радзей) зак., з інф. Рабіць (зрабіць) спробу выканаць якія-н. дзеянні, здзейсніць што-н.
С. заснуць.
С. узлезці на дрэва.
4.незак. і (радзей) зак., што. Зведваць (зведаць) што-н.
3. (обязанности и т.п.) исполня́ть, выполня́ть, нести́;
в. абавя́зкі — исполня́ть (нести́) обя́занности;
в. слу́жбу — нести́ слу́жбу;
4. (правила, законы) выполня́ть, соблюда́ть;
1-4 см.вы́канаць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пратачы́ць1, ‑тачу, ‑точыш, ‑точыць; зак., што і без дап.
1.Выканаць на такарным станку. Пратачыць паз.
2. Тачыць некаторы час. Пратачыць цэлую гадзіну.
пратачы́ць2, ‑тачу, ‑точыш, ‑точыць; зак., што.
1. Праесці, прагрызці дзіркі, хады, канаўкі ў чым‑н. (пра чарвякоў, насякомых, грызуноў). А што як пацукі за ноч прагрызуць дзірку і праточаць грошы?Лупсякоў.
2. Прамыць дзірку ў глебе (пра цякучую ваду).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)