creep2 [kri:p] v. (crept)
1. (up) падкра́двацца, падкрада́цца; непрыкме́тна надыхо́дзіць/набліжа́цца (пра час, узрост)
2. по́ўзаць, паўзці́
3. ле́дзьве но́гі перастаўля́ць (пра старых і хворых)
4. сла́цца, ві́цца (пра расліны)
5. infml по́ўзаць, рабале́пстваваць, нізкапакло́ннічаць;
creep into smb.’s favour уце́рціся ў не́чую ла́ску
6. адчу́ць мура́шкі па це́ле; скалану́цца, здрыгану́цца, задрыжа́ць (ад страху, агіды)
creep in [ˌkri:pˈɪn] phr. v. упаўза́ць; пракра́двацца, пракрада́цца
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
адчува́ць (што) несов.
1. чу́вствовать, ощуща́ть; испы́тывать, пита́ть;
а. патрэ́бу ў чым-не́будзь — испы́тывать нужду́ в чём-л.;
як вы сябе́ ~ва́еце? — как вы себя́ чу́вствуете?;
2. (влияние) ощуща́ть; испы́тывать; подверга́ться (чему); см. адчу́ць 2
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
doznać
зак. czego зазнаць, перанесці; адчуць што;
doznać zawodu — перажыць расчараванне;
doznać złamania ręki — зламаць руку;
doznać uszkodzeń — атрымаць пашкоджанні
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
пабая́цца, ‑баюся, ‑баішся, ‑баіцца; зак., каго-чаго, з інф., з дадан. сказам і без дап.
Адчуць некаторы страх; не адважыцца зрабіць што‑н. [Міхась:] — Усё, наша задума правалілася... [Алесь:] — Думаеш, моладзь пабаіцца завірухі?.. Сіняўскі. Гітлераўцы, не ведаючы мясцовасці, пабаяліся заходзіць далёка ў пушчу. В. Вольскі. [Варташэвіч] пабаяўся, што мяне заўважаць, апусціў бінокль і накіраваў свайго каня ў гушчар. Карпюк.
•••
Пабойся (пабойцеся) бога — май сумленне; злітуйся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спужа́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Адчуць страх перад кім‑, чым‑н. Света ўсяго баіцца ў лесе, не толькі мурашак і жаб. Баіцца нават птушак, дзікіх качак учора спужалася — крычала на ўсю Сырніцу. Пташнікаў. [Антось:] — Летняя ноч кароткая, а цягнуць камень праз лес цяжка .. А тут стала займацца на золак, у Сверанаве заспяваў певень, дык нячысцік спужаўся, кінуў камень ды ходу наўцёкі... С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
испыта́ть сов.
1. вы́прабаваць (каго, што), праве́рыць (каго, што), зрабі́ць іспы́ты (каму, чаму); (исследовать) дасле́даваць;
2. (что — изведать) зазна́ць, зве́даць; (претерпеть — ещё) перане́сці; (почувствовать — ещё) адчу́ць; (пережить) перажы́ць; (узнать) пазна́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Прыту́лак ’месца, дзе можна схавацца, адпачыць, прабыць патрэбны час’, ’дабрачынная ўстанова для сірот, беспрытульных дзяцей і інш.’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Байк. і Некр., Бяльк., Варл., Сл. ПЗБ), прыту́л ’прыстанішча’ (ТСБМ, Ласт., Касп.), ’сховішча, прытон’ (Нас.), прыту́ла ’прыстанішча’, прыту́лішча ’тс’ (Нас., Гарэц., Др.-Падб., Бяльк., Ян.), прыту́лле ’тс’ (Касп.). Аддзеяслоўнае ўтварэнне, параўн. прытуліцца ’шчыльна прыхінуцца; знайсці прыпынак для жыцця’ (Варл.), ’адчуць ласку, спагаду, спачуванне’ (светлаг., SOr, 39, 356), прытуліць ’паставіць адзін прадмет упрытык да другога’ (там жа). Гл. туліць. Аналагічныя ўтварэнні і ў іншых славянскіх мовах, параўн. рус. дыял. приту́л, приту́ла, приту́лище, приту́лье ’прыстанак, прытулак’, укр. приту́л, приту́лок, польск. przytul, przytulisko, przytułek ’тс’ і да т. п.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прызвыча́іцца, ‑чаюся, ‑чаішся, ‑чаіцца; зак.
1. Прывыкнуць да чаго‑н. як да звычайнага, абавязковага. Часта .. [Манг] адлучаўся на некалькі дзён, і бацькі прызвычаіліся да гэтага і не пярэчылі. Маўр. Быстры, уладны і настойлівы, .. [Коля] заўсёды кіраваў іншымі і прызвычаіўся, каб яго паважалі і слухаліся. Мележ. [Цярэшка] прызвычаіўся да жыццёвага дабрабыту і не хацеў страціць яго. Мікуліч. // Адчуць сябе звычайна, нармальна ў якой‑н. абстаноўцы; асвойтацца, звыкнуцца. Ужо дні праз чатыры Віцька прызвычаіўся да работы. Паслядовіч. [Зіна] прызвычаілася да чужых людзей. Брыль. Пакрысе прызвычаіўшыся да цемры, Аўсееў стаў бачыць цьмяную лінію чыгункі. Быкаў.
2. Адчуць сімпатыю, прывязанасць да каго, чаго‑н. [Марыя:] Пажывуць далей-болей, паразумнеюць абое, прызвычаяцца адно да аднаго [дачка з мужам]. Пальчэўскі.
3. Набыць навык да чаго‑н., прывучыцца рабіць што‑н. У апошні час .. [Чыжык] прызвычаіўся не выказваць сваіх адносін да людзей і навін. Лупсякоў. Ніякай працы .. [Лабановіч] не баіцца, бо змалку прызвычаіўся да яе... Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зню́хаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што і са злучн. «што».
Разм.
1. Адчуць, пазнаць па паху. [Сёмка] так прапах сосам, што яго можна было за паўвярсты носам знюхаць. Колас. [Хорт] пацягнуў носам і зараз знюхаў зайца. Гарэцкі.
2. перан. Даведацца пра што‑н.; пранюхаць. [Паўліпка:] Што ж гэта нешта татавага зяця так позна ні слуху, ні духу? Ці не знюхаў ён, што ў мяне пасагу нямашака? Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
атрыма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; атры́маны; зак.
1. каго-што. Узяць, набыць тое, што прысылаюць, даюць, прапаноўваюць, уручаюць, прысвойваюць.
А. пісьмо.
А. зарплату.
А. падзяку.
А. кватэру.
А. вучонае званне.
2. што. Прыняць да выканання, набыць права на выкананне чаго-н.
А. загад.
А. слова.
3. што. Здабыць, вынайсці ў працэсе пошукаў.
А. бензін з нафты.
4. што. Зазнаць, адчуць.
А. задавальненне.
5. што. Захварэць на што-н.
А. насмарк.
6. што. Стаць шырока вядомым.
А. прызнанне.
7. Аказацца пабітым (разм.).
А. па руках.
|| незак. атры́мліваць, -аю, -аеш, -ае і атрымо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. атрыма́нне, -я, н. (да 1—4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)