ВАНШЭ́НКІН Канстанцін Якаўлевіч

(н. 17.12.1925, Масква),

рускі паэт. Скончыў Літаратурны ін-т імя Горкага (1953). Першая кніга «Песня пра вартавых» (1951). Любоў да чалавека і прыроды, успаміны пра Айч. вайну, абавязак перад сваім часам у зб-ках «Партрэт сябра» (1955), «Вокны» (1962), «Павароты святла» (1965), «Дотык» (1972), «Характар» (1973), «Познія яблыкі» (1980), «Галінка» (1981) і інш., паэме «Жыццё чалавека» (1980; Дзярж. прэмія СССР 1985). Аповесці і апавяданні ў кн. «Вялікія пажары», «Армейскае юнацтва» (абедзве 1964). Аўтар кнігі ўспамінаў, літ. нарысаў «Накіды да рамана» (1973), «Твары і галасы» (1978); тэкстаў папулярных песень «Я люблю цябе, жыццё», «Як праводзяць параходы» і інш.

Тв.:

Собр. соч. Т. 1—3. М., 1983—84.

Літ.:

Михайлов А. Константин Ваншенкин. М., 1979.

т. 3, с. 505

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

наста́ўнік, ‑а, м.

1. Той, хто выкладае ў школе. Настаўнік пачатковай школы. Настаўнік сярэдняй школы. Настаўнік хіміі. □ Вакол .. [Фралова] збіраюцца тыя, хто толькі ўчора развітаўся з роднаю школаю, з блізкімі сябрамі і любімымі настаўнікамі. Грахоўскі. // Наогул асоба, якая вучыць чаму‑н. Настаўнік музыкі. Хатні настаўнік.

2. Той, хто наогул з’яўляецца натхніцелем, хто кіруе, вучыць чаму‑н. Духоўны настаўнік. Вялікія настаўнікі пралетарыяту. □ Купала і Колас былі першыя паэтычныя настаўнікі Максіма Танка. Бярозкін.

3. Той, хто дапамагае каму‑н. асвоіць спецыяльнасць на прадпрыемстве, прывівае працоўныя навыкі. Настаўнік моладзі. □ Берагчы час, планаваць яго расход не толькі па гадзінах, а і секундах — найпершы абавязак настаўніка рабочага. «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

trud, ~u

м.

1. праца, работа;

z ~em — з цяжкасцю;

zadać sobie trud — узяць на сябе абавязак;

2. ~y мн. нягоды; цяжкасці;

znosić ~y życia — пераносіць цяжкасці жыцця

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

dopełnić

dopełni|ć

зак.

1. дапоўніць; папоўніць;

to ~ło miarki — гэта перапоўніла меру;

2. czego выканаць;

~ć obietnicy — выканаць абяцанне;

~ć obowiązku — выканаць абавязак;

~ć formalności — выканаць фармальнасці

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

obligation

[,ɑ:blɪˈgeɪʃən]

n.

1) абавя́зак -ку m.

2) абавяза́ньне n.

to be under an obligation — быць абавя́заным

to put under an obligation — абавя́зваць

3) доўг удзя́чнасьці

4) паслу́га f.; ла́ска f.

to repay an obligation — адплаці́ць за паслу́гу або́ ла́ску; сплаці́ць доўг удзя́чнасьці

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

налага́ть несов., в разн. знач. наклада́ць, накла́дваць;

налага́ть наказа́ние наклада́ць (накла́дваць) ка́ру (пакара́нне);

налага́ть взыска́ние наклада́ць (накла́дваць) спагна́нне;

налага́ть обя́занность наклада́ць (накла́дваць) абавя́зак; (обязывать) абавя́зваць;

налага́ть запреще́ние наклада́ць (накла́дваць) забаро́ну, забараня́ць;

налага́ть штраф (на кого) наклада́ць (накла́дваць) штраф (на каго), штрафава́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

БУРМІ́СТР

(польск. bürmistrz ад ням. Bürgermeister),

выбарная асоба ў магістратадм. і судовы орган гар. самакіравання ў гарадах Беларусі, якія мелі магдэбургскае права ў 14—18 ст. Войт і прызначаныя ім выбаршчыкі (12—20 чал.) выбіралі на пасаду бурмістра гараджан з заможных гар. вярхоў (мяшчан). У 16 — 1-й пал. 17 ст. пабольшала роля сходу гараджан у працэдуры выбараў гар. рады і яе галавы. Сход прапаноўваў некалькі кандыдатур, з якіх войт зацвярджаў аднаго, часцей 2 бурмістры тэрмінам на 1 год. Пасля сканчэння паўнамоцтваў бурмістр рабіў справаздачу перад радай. З цягам часу ўстанавіўся прынцып справаздачы бурмістра на агульным сходзе гараджан. У абавязак бурмістра ўваходзіла загадванне гар. скарбам, старшынства на пасяджэннях бурмістраўска-радзецкага суда. У канцы 18 ст. царскі ўрад скасаваў на Беларусі магдэбургскае права, а бурмістр замяніў прызначаемы ўладай гарадскі галава.

З.Ю.Капыскі.

т. 3, с. 351

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

psi

сабачы;

za ~e pieniądze — танна, за бясцэнак, за бесцань;

~a pogoda — сабачае надвор’е;

~e szczęście — сабачы лёс;

psi figiel — сабачы жарт;

to twój psi obowiązek! — гэта твой святы абавязак!

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

ought [ɔ:t] modal v.

1. : выражае неабходнасць, маральны абавязак;

She ought to come. Яна павінна прыйсці;

Such things ought not to be allowed in our society. Такія з’явы недапушчальныя ў нашым грамадстве.

2. : з перфектным інфінітывам выражае шкадаванне, папрок;

You ought to have agreed. Вам трэба было згадзіцца.

3. : выражае меркаванне, дапушчэнне;

They ought to be there by now. Зараз яны, верагодна, ужо там.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

sacred [ˈseɪkrɪd] adj.

1. святы́, свяшчэ́нны; духо́ўны; рэлігі́йны;

a sacred duty святы́ абавя́зак;

sacred music духо́ўная му́зыка;

the sacred book Бі́блія;

a sacred object святы́ня;

a sacred procession хро́сны ход

2. непару́шны;

a sacred promise непару́шнае абяца́нне

3. fml (to) прысве́чаны;

sacred to the memory of my brother (звыч. надмагільны надпіс) све́тлай па́мяці майго́ бра́та

a sacred cow derog. чалаве́к, яко́га не́льга крытыкава́ць

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)