Verbum

Перабе́луха (пырыбі́луха) ’акуратная жанчына’ (іван., Нар. лекс.). З ⁺prěběluxa, у якім прыстаўка prě‑ мае ўзмацняльнае значэнне, а běl‑ux‑a азначае ’тая, якая адрозніваецца беллю, чысцінёй’ < *bělъ > бе́лы (гл.).

*Модры, ст.-бел. модрый ’блакітны’ (XVI ст.) (Булахаў, Гіст., 136). Да прасл. modrъ, якое мае і.-е. адпаведнікі: літ. mãdaras ’бруд’ (Мартынаў, Язык, 51) і хец. andra‑ (Махэк₂, 372).

Можны ’багаты, заможны’, можнасць ’заможнасць’. (Нас.), ст.-бел. можный ’тс’, ’які мае ўладу’ (XIV ст.), ’магутны, уплывовы’ (XVI ст.) запазычана са ст.-польск. możny ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 37).

*Нагадава́ць, нагодова́ць ’накарміць’: нагодуй дзіця (лельч., Нар. лекс.). Ад гадаваць, што мае шырокую семантыку, у тым ліку і ’карміць’: ходзем свінья годоваць (ТС), параўн. чэш. hodovati ’піраваць’ і інш.

Начны́, рэдка ночны ’які мае адносіны да ночы’ (Некр. і Байк., БРС, ТСБМ, ТС, Сл. ПЗБ), ночны́ субст. ’начны дэман’ (ТС). Прасл. *noktьnъjь (Трубачоў, Проспект, 65), да ноч (гл.).

◎ Незада́лы ’няўдачы’ (Нік., Оч.). Магчыма, да задацца (да даць) ’удацца’, параўн. незадина ’няўдача’ (гл.). Паводле Карскага (2–3, 331), мн. л. назоўніка «для абазначэння псіхічнага стану» мае архаічны характар.

◎ Куку́ць ’гліняная свісцёлка’ (Жд. 2). Структура словабалтыйская. Літ. kukutis у ліку іншых мае значэнне ’ўдод, Upupa epops© Цікава, што іншая назва гэтай птушкі dudutis, якое суадносіцца з ’дудка’.

Мазу́ха ’суп, запраўлены льняной макухай’ (акц., Мат. Гом.) — рэгіянальнае ўтварэнне ад ма́заць ’брудзіць’ (гл.) і суф. зніжаючай ацэнкі ‑уха, як і маку́ха (гл.) (ільняная макуха мае цёмна-карычневы колер).

Маласы́ткі ’не прагны’ (Ян.) з рус. паўн. малосытный ’з малым апетытам’ утварае бел.-рус. ізалексу. Другая частка бел. ‑сыткі мае незвычайнае ўтварэнне з суфіксам ‑к‑ (замест пашыранага сы́ты/сы́тны).