налучы́цца сов., разг.
1. встре́титься;
у ле́се нам налучы́ўся воўк — в лесу́ нам встре́тился волк;
2. (каму, чаму, з кім, чым і без дап.) случи́ться (с кем, чем и без доп.);
◊ хто баі́цца, таму́ ўсё мо́жа н. — погов. кто бои́тся, с тем всё мо́жет случи́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
шко́да I сущ., ж. вред м.; уще́рб м.;
зрабі́ць ~ду — причини́ть вред (уще́рб);
без ~ды для спра́вы — без уще́рба для де́ла
шко́да II в разн. знач., в знач. безл. сказ., вводн. сл., см. шкада́;
◊ не так ш., як невыго́да — погов. не так жа́лко, как неудо́бно
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
прамы́, -а́я, -о́е.
1. Роўна выцягнуты ў якім-н. напрамку, без выгібаў.
Прамая дарога.
Правесці прамую (наз.). Прамыя валасы (не кучаравыя). Прамая кішка (апошняя частка кішэчнага канала ў выглядзе кароткай прамой трубкі). Прамая лінія сваяцтва (радаслоўная ад бацькі да сына, ад сына да ўнука, не бакавая). П. наследнік (наследнік па прамой лініі).
2. Які непасрэдна ідзе куды-н., злучае што-н. без прамежкавых пунктаў.
Прамыя зносіны.
Гаварыць па прамым провадзе.
3. Які непасрэдна адносіцца да чаго-н., непасрэдна накіраваны на што-н. або які непасрэдна вынікае з чаго-н., без прамежкавых ступеней.
Прамыя выбары.
П. падатак.
Прамыя ўказанні.
У прамым сэнсе слова (літаральна, не пераносна).
4. Яўны, адкрыты.
П. выклік.
5. Шчыры, праўдзівы, прынцыповы.
П. чалавек.
П. адказ.
6. Такі, пры якім павелічэнне (памяншэнне) аднаго выклікае павелічэнне (памяншэнне) другога.
Прамая прапарцыянальнасць.
○
Прамое дапаўненне — у граматыцы: дапаўненне ў вінавальным склоне без прыназоўніка пры пераходным дзеяслове.
Прамы вугал — вугал у 90°.
|| наз. прамізна́, -ы́, ж. (у 1 знач.) і прамата́, -ы́, ДМ -маце́, ж. (да 5 знач.).
Прамізна тунэля.
Прамата характару.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
solówka
ж. разм.
1. муз. сольная партыя;
2. спарт. матацыкл без каляскі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
szaleństwo
szaleństw|o
н. шаленства, варяцтва;
zakochany do ~a — без памяці закаханы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
zastanowienie
zastanowieni|e
н. роздум; разважанне;
bez ~a — без роздуму; не падумаўшы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
przestanek, ~ku
przestan|ek
м. перапынак;
bez ~ku — безупынна; без перапынку; бесперапынна
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
polot, ~u
м. уздым; палёт фантазіі; творчае ўяўленне;
bez ~u — без уяўлення
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
chrzczony
хрышчаны;
chrzczony z wody — хрышчаны вадою (у хатіх умовах без святара)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
жартава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; незак.
1. з кім і без дап. Весела і забаўна гаварыць, рабіць што-н. для пацехі.
Ж. з дзецьмі.
2. з каго-чаго і без дап. Насміхацца.
Не трэба ж., бо чалавек можа пакрыўдзіцца.
3. Весела вастрасловіць.
Тонка ж.
4. Адносіцца да чаго-н. несур’ёзна, недаацэньваць каго-, што-н.
Са здароўем нельга ж.
◊
Жартаваць з агнём — рабіць тое, пасля чаго можа быць непрыемны вынік.
|| зак. пажартава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й (да 1—3 знач.).
|| наз. жартава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)