быва́лый
1. (былой, бывший прежде) разг. ко́лішні, міну́лы; (привычный — ещё) не но́вы, звыча́йны;
быва́лые го́ды ко́лішнія (міну́лыя) гады́;
э́то де́ло быва́лое гэ́та спра́ва звыча́йная;
2. (сведущий, опытный) разг. быва́лы чалаве́к;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нея́сно
1. нареч. няя́сна; невыра́зна; незразуме́ла; няпэ́ўна; см. нея́сный;
нея́сно вы́разить мысль няя́сна (невыра́зна) вы́казаць ду́мку;
2. безл., в знач. сказ. незразуме́ла;
для меня́ это нея́сно для мяне́ гэ́та незразуме́ла;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наве́рно безл.
1. в знач. сказ. напэ́ўна, пэ́ўна;
э́то уж наве́рно гэ́та ўжо напэ́ўна (пэ́ўна);
наве́рно так и бу́дет напэ́ўна (пэ́ўна) так і бу́дзе;
2. вводн. сл. напэ́ўна, му́сіць, віда́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
попо́мнить сов., разг.
1. (не забыть) успо́мніць, прыпо́мніць;
2. (запомнить обиду) папо́мніць;
я тебе́ э́то попо́мню! я табе́ гэ́та папо́мню!;
◊
попо́мни (попо́мните) моё сло́во! папо́мні(це), успо́мні(це) маё сло́ва!
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
у́же сравн. ст.
1. нареч. вузе́й;
кольцо́ сжима́лось всё у́же и у́же ко́ла сціска́лася ўсё вузе́й і вузе́й;
2. прил. вузе́йшы;
э́та доро́га у́же той гэ́та даро́га вузе́йшая за ту́ю.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
южне́е сравн. ст. нареч. на по́ўдзень ад…; больш на по́ўдзень ад…, больш на по́ўдзень;
южне́е Могилёва на по́ўдзень ад Магілёва;
нет, э́та река́ южне́е не, гэ́та рака́ больш на по́ўдзень.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дзіва́цтва, ‑а, н.
1. Незвычайнасць у схільнасцях, звычках, паводзінах. — Ха-ха! Дзіўна! І не пратэставаць і не маўчаць! Ха-ха. Вось гэта і ёсць дзівацтва. Галавач. [А. Гурло] быў чалавек надзвычай сціплы, і гэта сціпласць даходзіла часам да дзівацтва. Хведаровіч.
2. Дзівацкі ўчынак, жаданне; капрыз. Раман Дзянісавіч расказваў пра навіны на трактарным заводзе, куды ён перайшоў гады два назад са станкабудаўнічага. Пераход гэты Марынка лічыла проста дзівацтвам: станкабудаўнічы завод быў амаль побач, бацька працаваў на ім майстрам-слесарам. Хадкевіч. Невялічкую падробку пад Пушкіна я заўважаў і раней, але глядзеў на яе, як на маладое дзівацтва. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
згла́дзіцца, ‑дзіцца; зак.
1. Стаць роўным, гладкім, пазбавіўшыся няроўнасцей. Жарнавыя камяні згладзіліся.
2. Знікнуць (пра якія‑н. няроўнасці). [Таня] ўбачыла, як згладзілася ўпартая маршчынка над пераноссем у гэтага чалавека, а позірк яго вачэй ужо не быў такі безуважлівы і цяжкі. Даніленка.
3. перан. Стаць менш прыметным, адчувальным; паступова знікнуць. Скончыўся сход — і ўражанне можа згладзіцца, а ў кнізе — гэта застаецца надоўга. Чорны. Сустрэча і размова з .. дзяком трохі папсавала настаўніку яго добры гумор... Але ўсё гэта хутка згладзілася, сцерлася з памяці, і ён з вялікаю зацікаўленасцю разглядаў двары тутэйшых сялян. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
канёк 1, канька, м.
1. Памянш.-ласк. да конь (у 1 знач.).
2. Разное ўпрыгожанне страхі, пераважна ў выглядзе конскай галавы. «Канькі» — гэта разныя ўпрыгожанні верхняй часткі франтона [«шчыта»] пры двухскатным даху. «Беларусь».
3. Востры верхні край, грэбень страхі. Новы чырвоненькі пеўнік на каньку хаты вось-вось збіраўся кукарэкнуць на ўвесь голас. Краўчанка.
4. перан. Любімая тэма размовы, любімы занятак каго‑н. [Вярноў] горача расказваў Ніне пра новыя творы маладнякоўцаў. Літаратурнае жыццё было яго каньком. Лобан. — Скрыпка і флейта — от на чым я выязджаў. Гэта мой канёк. Чорны.
канёк 2,
гл. канькі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
па́сынак, ‑нка, м.
1. Няродны сын для мужа ці жонкі ў сямі (родны аднаго з іх). Раіна разумела, што Лёнік не сваё дзіця Антосю, пасынак. Марціновіч. [Мачыха] адчувала холад, якім заўсёды веяла на яе ад падчарыцы і пасынка, аднак гэта яе вельмі не абыходзіла. Васілевіч. // перан. Пра таго, хто пераносіць якія‑н. нягоды, пра каго мала клапоцяцца, каму мала ўдзяляюць належнай увагі. Узняўся гоман пратэсту: чаму гэта ў раёне ёсць сынкі і пасынкі? Дуброўскі.
2. Бакавы парастак, атожылак у расліны. Вакол свежага зрэзу вярба выкінула цесны круг крывава-зялёных пасынкаў. Гарбук.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)