ребро́ ср.
1. анат. рабро́, -ра́ ср., разг. рабры́на, -ны ж.;
2. мат. рабро́, -ра́ ср.;
3. (ящика, бруса, доски и т. п.) кант, род. ка́нта м., руб, род. ру́ба м.;
◊
поста́вить вопро́с ребро́м паста́віць пыта́нне ру́бам;
пересчита́ть рёбра пералічы́ць рэ́бры.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адмо́ўны
1. в разн. знач. отрица́тельный; (об отзыве и т.п. — ещё) неодобри́тельный;
а. адка́з — отрица́тельный отве́т;
а. во́дзыў — отрица́тельный (неодобри́тельный) о́тзыв;
2. предосуди́тельный;
~ныя паво́дзіны — предосуди́тельное поведе́ние;
○ а. электры́чны зара́д — отрица́тельный электри́ческий заря́д;
а. лік — мат. отрица́тельное число́;
а. по́люс — физ. отрица́тельный по́люс
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падабе́нства ср.
1. схо́дство, схо́жесть ж.;
2. (общность происхождения) родство́, ро́дственность ж.;
п. моў — родство́ (ро́дственность) языко́в;
3. (нечто, похожее на что-л.) подо́бие;
п. ўсме́шкі — подо́бие улы́бки;
4. мат. подо́бие;
п. трохвуго́льнікаў — подо́бие треуго́льников;
◊ па во́бразу і ~ву — по о́бразу и подо́бию
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ліне́йны
1. прил., в разн. знач. лине́йный;
~ная фу́нкцыя — мат. лине́йная фу́нкция;
~ныя во́йскі — лине́йные войска́;
~ная та́ктыка — лине́йная та́ктика;
л. дыспе́тчар — лине́йный диспе́тчер;
2. в знач. сущ., воен. лине́йный;
○ ~ная ху́ткасць (ско́расць) — лине́йная ско́рость;
~ныя ме́ры — лине́йные ме́ры;
л. карабе́ль — лине́йный кора́бль
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Кру́ча 1 ’крутое месца, круты бераг, спуск’ (ТСБМ, Нар. лекс., Яшк., ТС, Мат. Гом.), укр. круча, рус. круча ’тс’. Да krǫtja. Гл. круты 1 (Фасмер, 2, 387).
Кру́ча 2 ’вір, завіруха’ (Нар. лекс., Яшк., ТС, Мат. Гом., Сл. паўн.-зах.). Да круціць 1. Зыходная форма krǫtja. Гл. круча 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пахучка ’мята вадзяная, Mentha aquatica L.’ (маг., Кіс.; глус., Янк. Мат.; Касп.; шчуч., Сцяшк. Сл.), ’мацярдушка звычайная, Origanum vulgare L.’ (лельч., Мат. Гом.). Да пахнуць (гл.). Аналагічна ўтвораны, напрыклад, польск. pachnotka ’РегіНа’, ’Pervillea’, pachniotka ’Triguera’, чэш. vonavka(< vo‑ neti ’пахнуць’) ’дзерачка пахучая, Asperula’, ’пахучы каласок, Anthoxanthum’ і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мя́тлуха, мятлу́ха, мятлушка, мятлу́шак ’матыль’ (Юрч., Гарэц., Грыг., Яруш., Бяльк.; б.-каш., чач., Мат. Гом.; лід., Сцяшк. Сл.), ’матыль, лічынка камара’ (касцюк., Мат. Маг.). Да прасл. теІelь > матыль (гл.). Аб суфіксе -иха, гл. Слаўскі, SP, 1, 75. Сюды ж: мятлюшка, мятлух, мАтлышка ’матылёк’ (Мядзв., Касп.; в.-дзв., Шатал.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Надзе́жнік ’кавалак палатна, якім пакрывалі дзяжу’ (Сл. ПЗБ, Жд. 1, Сцяшк., Бяльск.; талач., Шатал., Мат. Гом., круп., Нар. сл.), надіжнык ’тс’ (драг., З нар. сл.), надзежніца ’тс’ (Мат. Гом.). У выніку семантычнага згортвання надзежны абрус або накідка на дзяжу > надзежнік, надзежніца, да дзяжа, дзежка, адносна словаўтварэння параўн. набожнік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
На́скі, на́ські ’наш, свой’ (Нас., Рам., Яруш., Растарг.; парыц., Янк. Мат.; Мат. Маг., Янк. 1, Бяльк.; міёр., Нар. сл.), на́скі ’тутэйшы’ (Сл. ПЗБ), на́ські ’наш (беларускі)’ (Жд. 2), ’таварыскі’ (Ян.), укр. наський ’тс’. Ад наш (> наш‑скі), паводле Карскага — «займеннікавае ўтварэнне на народнай аснове» (Карскі 2-3, 54).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кулі́да ’баханка’ (ТСБМ, Мат. Гом., Сл. паўн.-зах., Сержп., Грам., Серб., Маш., Янк. Мат., Вешт., Шн.). Укр. куліда. Як вызначае Вештарт (Лекс. Палесся, 109–110), куліда інавацыйная лексема, пашыраная на кампактнай тэрыторыі (Мазыршчына, Магілёўшчына, паўночная Жытоміршчына). Магчыма, іншамоўнага паходжання, паколькі не існуе карэнных семантычна блізкіх лексем і суфікса ‑іда.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)