клони́ть несов.
1. (что-л.) хілі́ць; (наклонять) нахіля́ць, вярну́ць; (склонять) схіля́ць; (нагибать) нагіна́ць; (гнуть) гнуць;
ло́дку клони́ло на́бок ло́дку хілі́ла (нахіля́ла, вярну́ла, схіля́ла) на бок;
ве́тер клони́л дере́вья ве́цер нагіна́ў (гнуў) дрэ́вы;
2. перен. (к чему) хілі́ць (на што, да чаго, куды); гнуць (да чаго, куды); (влечь) цягну́ць (на што, да чаго, куды); (вести) ве́сці (да чаго, куды); (направлять) кірава́ць, скіро́ўваць (на што, да чаго, куды); вярну́ць (да чаго, куды);
клони́ть ко сну хілі́ць на сон;
я сра́зу догада́лся, к чему́ он кло́нит я адра́зу здагада́ўся, куды́ ён гне (хі́ліць);
он кло́нит разгово́р к тому́, что́бы… ён вядзе́ (кіру́е, ве́рне) размо́ву да таго́, каб…;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
предоставля́ть несов.
1. (давать в пользование чего-л., давать возможность обладания) дава́ць; аддава́ць; уступа́ць;
предоставля́ть возмо́жность дава́ць магчы́масць;
предоставля́ть ме́сто дава́ць ме́сца;
предоставля́ть свою́ кварти́ру в чьё-л. распоряже́ние аддава́ць (уступа́ць) сваю́ кватэ́ру ў чыё-не́будзь распараджэ́нне;
2. (давать возможность делать что-л., распоряжаться чем-л.) дава́ць (магчы́масць, пра́ва, дазво́л і да таго́ падо́бнае); пакіда́ць; дазваля́ць;
предоставля́ть все удо́бства дава́ць усе́ выго́ды;
предоставля́ть вы́бор дава́ць магчы́масць (пра́ва) выбіра́ць (вы́браць);
предоставля́ть реше́ние вопро́са кому́-л. пакіда́ць вырашэ́нне пыта́ння на каго́-не́будзь, дава́ць магчы́масць (пра́ва) вы́рашыць пыта́нне каму́-не́будзь;
предоставля́ть чьему́-л. усмотре́нию пакіда́ць на чыё-не́будзь меркава́нне (вырашэ́нне);
предоставля́ть до́брой во́ле пакіда́ць на до́брую во́лю;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
подня́ть сов.
1. (взять с земли, придать более высокое положение) падня́ць, мног. пападыма́ць;
подня́ть игру́шку с по́ла падня́ць ца́цку з падло́гі;
подня́ть флаг падня́ць сцяг;
подня́ть я́корь падня́ць я́кар;
подня́ть бока́л падня́ць ке́ліх;
подня́ть забо́р падня́ць плот;
подня́ть у́ровень воды́ падня́ць узро́вень вады́;
2. в др. знач. узня́ць; падня́ць; (поставить) паста́віць; (возвысить) узвы́сіць; (повысить) павы́сіць; (разбудить) пабудзі́ць; разбудзі́ць; (начать) пача́ць, усча́ць, распача́ць; (вспугивая, выгнать) узагна́ць; успу́дзіць;
◊
подня́ть глаза́ (взор) падня́ць во́чы;
подня́ть из пе́пла падня́ць з руі́н;
подня́ть на́ ноги падня́ць (паста́віць) на но́гі;
подня́ть на во́здух падня́ць у паве́тра;
подня́ть го́лову падня́ць галаву́;
подня́ть ру́ку на кого́-, что́-л. падня́ць руку́ на каго́-, што-не́будзь; см. поднима́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
пока́зывать несов.
1. пака́зваць; (проявлять, обнаруживать) праяўля́ць, выка́зваць, выяўля́ць;
пока́зывать но́вый спекта́кль пака́зваць но́вы спекта́кль;
пока́зывать интере́сный о́пыт пака́зваць ціка́вы до́след;
пока́зывать свою́ рабо́ту специали́сту пака́зваць сваю́ пра́цу спецыялі́сту;
пока́зывать хра́брость пака́зваць (праяўля́ць, выяўля́ць) хра́брасць;
пока́зывать себя́ хоро́шим това́рищем пака́зваць (праяўля́ць) сябе́ до́брым тава́рышам;
пока́зывать свою́ ра́дость пака́зваць (выка́зваць, выяўля́ць) сваю́ ра́дасць;
2. юр. пака́зваць; (о свидетеле) све́дчыць;
э́тот челове́к пока́зывает, что ви́дел вас гэ́ты чалаве́к све́дчыць, што ба́чыў вас;
◊
пока́зывать приме́р пака́зваць пры́клад;
пока́зывать вид рабі́ць вы́гляд, дава́ць зразуме́ць;
и ви́да не пока́зывать і вы́гляду не пака́зваць;
не пока́зывать и но́са не пака́зваць і но́са;
не пока́зывать и глаз не пака́зваць і вачэ́й, не пака́звацца і на во́чы;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
ни́тка ж.
1. (пряжа) ні́тка, -кі ж.;
2. (бусы) шнуро́к, -рка́ м.;
3. перен. (то, что расположено, вытянулось в виде длинной линии) ні́тка, -кі ж.;
ни́тка нефтепрово́да ні́тка нафтаправо́да;
◊
куда́ иго́лка, туда́ и ни́тка посл. куды́ іго́лка, туды́ і ні́тка;
вы́тянуть в ни́тку вы́цягнуць у шнур (у шнуро́к, у ні́тку);
вы́тянуться в ни́тку а) вы́цягнуць у шнур (у шнуро́к, у ні́тку); б) (исхудать) вы́цягнуцца ў ні́тку; в) (проявить усердие) вы́цягнуцца ў ні́тку;
на живу́ю ни́тку на жыву́ю ні́тку;
промо́кнуть до ни́тки прамо́кнуць да ні́ткі (да рубі́нкі, да ру́бчыка);
обобра́ть кого́-л. до ни́тки абабра́ць каго́-не́будзь да ні́ткі (да рубца́, да рубі́нкі);
ши́то бе́лыми ни́тками шы́та бе́лымі ні́ткамі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
уби́тый
1. (умерщвлённый) забі́ты, мног. пазабіва́ны;
2. перен. (уничтоженный) зні́шчаны;
3. перен. (глубоко огорчённый чем-л., приведённый в отчаяние) прыбі́ты, прыгне́чаны, прыве́дзены ў ро́спач; (ошеломлённый) ашало́млены;
4. перен. (потраченный на что-л.), разг. патра́чаны; (издержанный — ещё) расхо́даваны, вы́даткаваны; (о времени) змарнава́ны;
5. (уплотнённый, утрамбованный) разг. убі́ты, утрамбава́ны;
6. (покрытый) карт., разг. пабі́ты;
7. (выражающий огорчение, отчаяние, подавленность) прыгне́чаны, прыбі́ты, су́мны;
уби́тый вид прыгне́чаны (су́мны) вы́гляд;
8. сущ. забі́ты, -тага м.;
у проти́вника большо́е коли́чество уби́тых у праці́ўніка вялі́кая ко́лькасць забі́тых;
◊
спит как уби́тый спіць як забі́ты;
молчи́т как уби́тый маўчы́ць як забі́ты;
хо́дит как уби́тый хо́дзіць прыгне́чаны (прыбі́ты, су́мны);
уби́тый го́рем прыгне́чаны (прыбі́ты) го́рам.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
хвати́тьI сов.
1. (схватить) разг. хапі́ць, хваці́ць; ухапі́ць;
хвати́ть за рука́в хапі́ць за рука́ў; см. хвата́тьI;
2. (испытать) разг. набра́цца, зазна́ць;
хвати́ть го́ря, стра́ху набра́цца го́ра, стра́ху;
3. (ударить) разг. сту́кнуць, уда́рыць; (бросить) бра́знуць, ля́снуць;
хвати́ть кулако́м по столу́ сту́кнуць (уда́рыць) кулако́м па стале́;
хвати́ть об пол бра́знуць (ля́снуць) аб падло́гу;
4. (поразить) хапі́ць; (повредить) пабі́ць; (прихватить) прыхапі́ць;
его́ хвати́л уда́р яго́ спаралізава́ла, яго́ хапі́ў уда́р;
моро́зом хвати́ло посе́вы маро́зам пабі́ла (прыхапі́ла) пасе́вы;
5. (выпить) прост. хапі́ць; ця́пнуць;
хвати́ть рю́мку хапі́ць (ця́пнуць) ча́рку;
6. (сделать что-л.) прост. урэ́заць, адпалі́ць;
хвати́ть плясову́ю пусці́цца ў ско́кі;
◊
хвати́ть че́рез край перабра́ць ме́ру (ме́рку) (далёка хапі́ць).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
адбі́цца сов.
1. (отломиться) отби́ться;
2. (защититься от нападения) отби́ться; (избавиться — ещё) отде́латься;
а. ад нападзе́ння — отби́ться от нападе́ния;
а. ад наве́двальнікаў — отби́ться (отде́латься) от посети́телей;
3. (отстать) отби́ться;
каро́ва ~бі́лася ад чарады́ — коро́ва отби́лась от ста́да;
4. (перестать делать что-л.) отби́ться;
а. ад вучо́бы — отби́ться от учёбы;
5. (о лучах, звуках и т.п.) отрази́ться, отда́ться;
6. (изобразиться) отрази́ться, отпеча́таться; запечатле́ться;
7. (оказать влияние, воздействие) отрази́ться, сказа́ться; отозва́ться;
а. на здаро́ўі — отрази́ться (сказа́ться) на здоро́вье;
8. (остаться после кого-, чего-л.) отпеча́таться;
◊ а. ад рук — отби́ться от рук;
ад до́му (сям’і́) а. — от до́ма (семьи́) отби́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
адкры́ты
1. прич. откры́тый; (о частях тела — ещё) обнажённый; см. адкры́ць;
2. прил. (искренний) открове́нный; прямо́й;
а. чалаве́к — открове́нный (прямо́й) челове́к;
3. прил. (явный, не скрываемый) откры́тый, открове́нный, неприкры́тый;
~тая варо́жасць — откры́тая (открове́нная, неприкры́тая) вражде́бность;
4. прил. (не закрытый) откры́тый;
○ ~тае галасава́нне — откры́тое голосова́ние;
~тае мо́ра — откры́тое мо́ре;
~тае пісьмо́ — откры́тое письмо́;
~тае пыта́нне — откры́тый вопро́с;
а. склад — лингв. откры́тый слог;
а. ўрок — откры́тый уро́к;
◊ з ~тымі вача́мі — (рабіць што) с откры́тыми глаза́ми (делать что);
з ~тай душо́й — с откры́той душо́й;
пад ~тым не́бам — под откры́тым не́бом;
ісці́ ў ~тую — идти́ в откры́тую;
з ~тым сэ́рцам — с откры́тым се́рдцем
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
адкры́ць сов., в разн. знач. откры́ть; (поделиться с кем-, чем-л. — ещё) посвяти́ть (кого во что); (части тела — ещё) обнажи́ть;
а. засло́ну — откры́ть за́навес;
а. гру́дзі — откры́ть (обнажи́ть) грудь;
а. сход — откры́ть собра́ние;
а. тэа́тр — откры́ть теа́тр;
а. пакла́ды руды́ — откры́ть за́лежи руды́;
а. но́вую плане́ту — откры́ть но́вую плане́ту;
а. свае́ пла́ны каму́-не́будзь — откры́ть свои́ пла́ны кому́-л., посвяти́ть в свои́ пла́ны кого́-л.;
а. сакрэ́т каму́-не́будзь — откры́ть секре́т кому́-л.;
○ а. аго́нь — воен. откры́ть ого́нь;
а. раху́нак — откры́ть счёт;
◊ а. Аме́рыку — откры́ть Аме́рику;
а. во́чы — (каму) откры́ть глаза́ (кому);
а. душу́ — откры́ть ду́шу
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)